امروزه به علت افزایش آسیب های ناشی از تصادفات وسیله نقلیه و فعالیت های ورزشی شیوع تروماهای زانو و آسیب عناصر داخل مفصل زانو نیز افزایش یافته است. رادیوگرافی ساده از مهمترین وسایل تشخیصی در بیماری های زانو است. اگرچه روش های تصویربرداری دیگر مانند سی تی اسکن، ام آر آی، سونوگرافی و سایر روش ها در بررسی مشکلات این مفصل کاربرد دارد؛ ولی در غالب موارد قبل از تهیه هر کدام از آنها پزشک معالج ترجیح میدهد ابتدا رادیوگرافی ساده زانو را مشاهده کند. راديوگرافي ساده در واقع اطلاعات كلي و بسيار ارزشمندي در اختيار پزشك قرار مي دهد كه نياز پزشك را براي تصميم گيري نوع درمان مرتفع مي كند و نياز به استفاده از روشهاي پر هزينه مانند ام آر آي و سي تي اسكن را به حداقل مي رساند.
رادیوگرافی ساده زانو را معمولاً از دو نما تهیه میکنند. یک نما رخ یا قدامی خلفی Anteroposterior یا به اختصار AP است که در آن اشعه ایکس از جلو به مفصل تابانده شده و کاست رادیولوژی در پشت زانو قرار میگیرد و نمای دیگر نمای نیمرخ یا لترال Lateral یا به اختصارLat است که در آن اشعه ایکس از کنار به زانو تابانده شده و کاست رادیولوژی در طرف مقابل مفصل قرار میگیرد. پرتوهای اشعه ایکس از بدن شما عبور می کنند و بسته به چگالی موادی که از آن عبور می کنند، به مقادیر متفاوتی جذب می شوند. مواد متراکم مانند استخوان در اشعه ایکس به رنگ سفید ظاهر می شوند. هوای موجود، سیاه رنگ می شود و چربی و ماهیچه به صورت سایه های خاکستری ظاهر می شوند.

کاربرد رادیوگرافی زانو

كاربرد راديوگرافي زانو در سه حوزه تشخيص بيماري، تشخيص شدت ضايعه و نتيجه درمان مي باشد

مزایای رادیوگرافی زانو

• رادیوگرافی به پزشک این امکان را می دهد که با کمترین عارضه ای، به داخل بدن بیمار راه پیدا کند و از آن اطلاعات بگیرد.
• تسریع تشخیص بیماری ها از یکدیگر: با گرفتن تنها چند عکس رادیوگرافی، پزشک می تواند تشخیص درست بدهد و سریعاً اقدامات درمانی را شروع کند.
• صرف کمترین زمان برای تشخیص بیماری ها: پزشک طی مدت کوتاهی و با توجه به عکس های رادیولوژی و دیگر آزمایش های بیمار، تصمیم می گیرد که فرد نیاز به جراحی دارد یا نه. صرف این زمان اندک کاملاً به نفع بیمار است.
• افزایش دقت: ارائه تصویری دقیق از چند نقطه بدن، اطلاعات زیادی را در خصوص عملکرد اندام های بدن در اختیار پزشک قرار می دهد و قدرت تصمیم گیری او را برای بهتر درمان کردن بیماری بالا می برد.

نحوه انجام رادیولوژی زانو

متخصص رادیولوژی از شما می خواهد که بایستید، بنشینید یا دراز بکشید تا دستگاه اشعه ایکس بتواند به خوبی تصاویر مورد نظر از زانوی شما را تهیه کند. رادیولوژی زانو را معمولاً از دو نما تهیه می کنند. یک نما رخ یا قدامی خلفی Anteroposterior یا به اختصار AP است که در آن اشعه ایکس از جلو به مفصل تابانده شده و کاست رادیولوژی در پشت زانو قرار می گیرد و نمای دیگر نمای نیمرخ یا لترال Lateral یا به اختصار Lat است که در آن اشعه ایکس از کنار به زانو تابانده شده و کاست رادیولوژی در طرف مقابل مفصل قرار می گیرد. پس از انجام همه این موارد و قرار گرفتن در حالت مورد نظر پزشک از شما می خواهد که تا اتمام عکس برداری از زانو حرکت نکنید.

اقدامات قبل از رادیوگرافی زانو

اکثر گرافی های اشعه ایکس به آماده سازی خاصی نیاز ندارد. ممکن است پزشک از شما بخواهد جواهرات، عینک، یا هر نوع اشیاء فلزی یا پوششی که می تواند در تصویر تداخل ایجاد کند را در بیاورید. رادیوگرافی که با اشعه در ارتباط است، برای زنان باردار خطرناک است و می تواند منجر به بروز ناهنجاری های جنین شود. لذا هر زنی قبل از رادیولوژی باید مطمئن شود که باردار نیست.

عوارض رادیوگرافی زانو

طبق اظهارات پزشکان مزیت حاصل از تشخیص صحیح بیشتر از خطرات آن است؛ اما با این حال هنوز چند نکته ایمنی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. به دلیل اینکه رادیوگرافی که با اشعه در ارتباط است، برای زنان باردار خطرناک است و می تواند منجر به بروز ناهنجاری های جنین شود. قرار گرفتن در معرض اشعه زیاد می تواند منجر به سرطان شود؛ اما به طور کلی میزان آن در اشعه ایکس کم است. بزرگسالان در برابر اشعه ایکس حساسیت کمتری نسبت به کودکان دارند.

نسخه اصلی مطلب بررسی دقت اشعه ایکس در تشخیص ضایعات تروماتیک زانو را در سایت دکتر غلامرضا سیف بخوانید.

---