تصویربرداری پزشکی تکنیک و فرایند مورد استفاده برای ساختن تصاویری از بدن انسان یا بخش ها و عملکردهای آن برای اهداف کلینیکی (روش های پزشکی که در جستجوی شناخت، درمان و بررسی بیماری ها هستند) یا علوم پزشکی (شامل مطالعات آناتومیک و فیزیولوژیک) است. تصویربرداری از پیشرفت های بزرگ در حوزه پزشکی است که با این روش می توان نمایی از داخل بدن را مشاهده کرد و عملکرد بافت و اندام ها را با دقت بررسی کرد. هدف از تهیه این تصاویر این است که بتوان تشخیص و درمان بهتری از بیماری ها داشته باشیم. همچنین می توان از این طریق به یک پایگاه داده برای شناسایی ناهنجاری های احتمالی از اندام ها، ساختار بافت و عملکرد اعضای بدن دست پیدا کرد.

خدمات مراکز رادیولوژی

مراکز رادیولوژی یکی از مهمترین مراکز درمانی می باشد. رادیولوژی یک علم است و در زبان فارسی به معنای پرتوشناسی می باشد. رادیولوژیست ها افرادی هستند که علم پرتوشناسی را آموخته و از آن برای تشخیص و درمان بیماری های مختلف بدن انسان استفاده می کنند. در مراکزی که پرتوشناسی صورت می گیرد، پزشکان و دستیاران آن ها کار می کنند. در این مراکز افراد مختلف تلاش می کنند تا به کمک ابزارها، مهارت و دانش خود و تشخیص بیماری ها و درمان آنها کمک کنند.

پزشک رادیولوژیست یکی از افراد مشغول به کار در مرکز پرتوشناسی می باشد. پزشک رادیولوژیست فردی است که پس از تحصیل در دوره پزشکی عمومی، 4 سال به صورت تخصصی رادیولوژی می خواند. پزشک رادیولوژیست به طور معمول در تهیه تصاویر نقشی ندارد مگر در برخی از موارد خاص و ویژه که خود پزشک رادیولوژیست تصاویر را تهیه می کند. به طور مثال برای فلوروسکوپی و سونوگرافی خود پزشک رادیولوژیست اقدام به تهیه تصاویر می کند؛ اما به غیر از پزشک های رادیولوژیست، تکنولوژیست ها نیز در این مراکز مشغول به کار هستند. تکنولوژیست ها وظیفه تصویربرداری را در مراکز پرتوشناسی برعهده دارند. به غیر از این افراد، فرد دیگری که در مراکز پرتوشناسی کار می کند فیزیکدان پزشکی می باشد. فردی که این مسئولیت را برعهده دارد،کیفیت سلامت دستگاه های پرتوشناسی را تضمین می کند.

روش های تصویربرداری در مراکز رادیولوژی

روش های تصویربرداری در مراکز رادیولوژی مختلف است. این روش ها را می توان بر اساس موارد مختلفی تقسیم بندی نمود؛ اما می توان گفت مهمترین عاملی که سبب تفاوت در روش های تصویربرداری می شود، پرتوهایی هستند که در تصویربرداری و تهیه تصاویر مورد استفاده قرار می گیرند. بعضی از تصاویر با پرتوهای یونیزان تهیه می شوند. از مهمترین تصاویر که به کمک پرتوهای یونیزان ثبت می شوند، می توان به تصاویر رادیوگرافی و سی تی اسکن اشاره کرد. همچنین تصاویر حاصل از سونوگرافی در دسته تصاویر حاصل از پرتوهای غیر یونیزان قرار می گیرند.

روش های مختلفی برای انجام آزمایش های تصویربرداری وجود دارد:

• اشعه ایکس
• ام آر آی
• سونوگرافی
• سی تی اسکن
• اسکن PET

تجهیزات بخش رادیولوژی

• دستگاه رادیولوژی DR و CR
• دستگاه فلوروسکوپی
• دستگاه ماموگرافی
• دستگاه سنجش تراکم استخوان
• دستگاه سونوگرافی

اقدامات مراکز تصویربرداری

• سونوگرافی کالر داپلر عمومی بدن بزرگسالان و کودکان
• سونوگرافی های مخصوص نوزادان، جنین، دوره های غربالگری اول و دوم
• سونوگرافی NT در غربالگری اول
• سونوگرافی مخصوص تعیین جنسیت
• اکوی قلب جنین سه بعدی رنگی
• مشاوره در مورد سی تی اسکن و ام آر آی
• سونوگرافی های تخصصی
• رادیولوژی به صورت الکترونیک و دیجیتال
• اکوی قلب جنین
• سونو هیستروگرافی
• عکس رنگی از کلیه ها (I.V.P)
• عکس رنگی از مثانه و مجرای ادراری (V.C.U.G)
• عکس رنگی از مجاری ادراری آقایان یا (R.U.G)
• عکس رنگی از رحم (H.S.G)
• عکس رنگی از مری (باریم سوالو)
• عکس رنگی از مری و معده و اثنی عشر یا U.G.I
• عکس رنگی از رودۀ کوچک یا ترانزیت
• عکس رنگی از رودۀ بزرگ یا باریم انما

تشخیص شکستگی ها که از بهترین روش های تشخیصی است. بعد از انجام تصویربرداری ها جواب در کمترین زمان و با کیفیت منحصر به فرد در اختیار مراجعه کنندگان قرار می گیرد. پردازش و بازسازی تصاویر با کیفیت بالا انجام می شود و تمامی تصاویر با دقت بسیار بالا توسط پرسنل مجرب تهیه می شود.

کاربردهای سونوگرافی

سونوگرافی در تشخیص بیماری های زنان و زایمان، مغز و اعصاب، چشم، کبد، قلب و درمان بیماری ها (سونوتراپی) کاربرد دارد. دستگاه سونوگرافی پیشرفته موجود در این مرکز، امکان سونوگرافی از تمامی اعضای بدن به صورت دو بعدی، سه بعدی و چهار بعدی و سونوگرافی داپلر رنگی جهت بررسی ضايعات عروقی را فراهم نموده است.

• بررسی بیماری های زنان مثل فیبروم، تومور تخمدان، عفونت لگن، کیست تخمدان، سرطان رحم و تخمدان.
• در بارداری مانند تعیین ماه چندم بارداری، سقط جنین و ناهنجاری های جنین.
• بررسی مشکلات دستگاه ادراری مثل تومور کلیه، کیست کلیه ، آبسه کلیه، ارزیابی پروستات و مثانه ، بزرگ شدن کلیه در اثر پس زدن ادرار، اندازه کلیه در پیوند کلیه.
• بررسی بیماری های شکم و دستگاه گوارش مثل درد و یا اتساع شکمی، کارکرد غیرطبیعی کبد، بزرگ شدن ارگان های شکمی، سنگ های کلیوی و یا کیسه صفرا و آنوریسم آئورت.
• بررسی اعضایی مانند پوست، پستان ، غده تیروئید و غدد بزاقی دهان.
• بیوپسی تیرویید تحت گاید سونوگرافی.
• بیوپسی کلیه تحت گاید سونوگرافی.

وظیفه ثبت تصاویر سونوگرافی و تفسیر نتایج آن بر عهده متخصص سونوگرافی است. متخصص سونوگرافی پس از ثبت تصاویر از ناحیه مورد نظر، نتایج سونوگرافی را تفسیر می کند و با پیوست گزارش مربوطه برای بررسی بیشتر به پزشک عمومی یا متخصص ارجاع می دهد.

نسخه اصلی مطلب رایج ترین اقدامات مراکز تصویربرداری(سونوگرافی و رادیولوژی) را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---