گرافی انحراف زانو چیست و چگونه انجام میشود؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

انحراف زانو یکی از مشکلاتی است که بسیاری از افراد از آن رنج می برند. از شایع ترین نوع انحراف و کجی زانو، می توان به پرانتزی بودن پاها و یا زانوی ضربدری اشاره کرد.کجی زانو یا پای کمانی اصطلاحاتی است که برای توصیف راه رفتن یا طرز ایستادن فرد استفاده می شود. فردی که انحراف زانو دارد، مبتلا به عارضه ی پزشکی به نام پای پرانتزی (بد شکلی والگوس)، برگشت استخوان تیبیا به سمت خارج در استخوان ران است. پای پرانتزی یک عارضه پزشکی را توصیف می کند که در آن بدشکلی والگوس، چرخش درونی استخوان درشت نی منجر به این می شود که ساق پا خمیده به نظر برسد. هر دو عارضه می توانند منجر به ناهمترازی مفصل ران یا زانو شوند که به طور بالقوه منجر به آسیب و درد زانو می شوند.

بهترین وسیله برای سنجش انحراف زانو، گرفتن اشعه ایکس می باشد که با گرفتن عکس و اشعه X-RAY اقدام به اخذ هرگونه ناهنجاری و اختلال از استخوان بیمار در قسمت پاها می گردد. رادیوگرافی از مهمترین وسایل تشخیصی در بیماری های زانو است. رادیوگرافی زانو را معمولاً از دو نما تهیه میکنند. یک نما رخ یا قدامی خلفی Anteroposterior یا به اختصار AP است که در آن اشعه ایکس از جلو به مفصل تابانده شده و کاست رادیولوژی در پشت زانو قرار میگیرد و نمای دیگر نمای نیمرخ یا لترال Lateral یا به اختصارLat است که در آن اشعه ایکس از کنار به زانو تابانده شده و کاست رادیولوژی در طرف مقابل مفصل قرار میگیرد. با بررسی و تحلیل آن توسط پزشک متخصص می توان به نوع و میزان اختلال اندام تحتانی در افراد پی برد.

علت انحراف زانو چیست؟

• پاره شدن رباط ها
• آرتروز (استئوآرتریت)
• بیماری پاژه
• عدم هماهنگی در صفحه رشد کودکان
• عدم جوش خوردگی درست و اصولی
• داشتن آرتروز
• وارد آمدن ضربات به صفحه رشد
• داشتن بیماری راشیتیسم و استئومالاسی
• عدم جوش خوردن استخوان ران ها که در اثر شکستگی

علائم انحراف زانو

بارزترین علامت انحراف زانو، پرانتزی بودن پاها است. بزرگسالان ممکن است از سمت داخلی زانو احساس درد کنند. کودکان خردسال مبتلا به انحراف زانو ممکن است علائمی نداشته باشند. در صورت عدم درمان، به مرور زمان، انحراف زانو می تواند باعث درد مفاصل شود، به خصوص هنگام راه رفتن. همچنین باعث ساییدگی و پارگی غیرمعمول غضروف های زانوی شما می شود که منجر به آرتروز می شود.

انواع انحراف زانو

انحراف زانو به یکی از دو شکل می باشد:

• زانوی ضربدری یا واروس که انحراف زانو به سمت بیرون است.
• زانوی پرانتزی یا والگوس که انحراف زانو به سمت داخل می باشد.
• انحراف زانو به سمت عقب که به این حالت هیپراکستنشن (Hyperextension) و رکورواتوم نیز گفته می شود.

مزایای گرافی زانو

رادیوگرافی به پزشک این امکان را می دهد که با کمترین عارضه ای، به داخل بدن بیمار راه پیدا کند و از آن اطلاعات بگیرد. قبل از اختراع رادیوگرافی، این کار تنها از طریق باز کردن بدن با روش های جراحی انجام می گرفت و بسیاری از بیماران در این راه با رنج و مشقت های زیادی روبرو بودند.

• تسریع تشخیص بیماری : با گرفتن تنها چند عکس رادیوگرافی، پزشک می تواند تشخیص درست بیماری را در فرد بدهد و سریعاً اقدامات درمانی را شروع کند.
• افزایش دقت: ارائه تصویری دقیق از چند نقطه بدن، اطلاعات زیادی را در خصوص عملکرد اندام های بدن در اختیار پزشک قرار می دهد و قدرت تصمیم گیری او را برای بهتر درمان کردن بیماری بالا می برد.

نحوه انجام گرافی انحراف زانو

نحوه رادیولوژی برای تشخیص انحرافات زانو به این صورت است که در ابتدا متخصص از شما می خواهد به جهت های مختلفی بنشینید، دراز بکشید و یا بایستید. سپس با استفاده از دستگاه مجهز به اشعه ایکس تصاویر مختلفی از جهات مختلف زانو تهیه می نماید. در صورتی که دچار انحرافات زانو باشید، در طول انجام این حرکت ها احساس درد می کنید. در این صورت از یک بالشتک در زیر زانوی شما استفاده می شود تا درد و ناراحتی کمتری را احساس نمایید.

در طول عکسبرداری باید از لباس مخصوص استفاده نمایید و سایر قسمت های بدن خود را با استفاده از آن بپوشانید تا اشعه ایکس به سایر نقاط بدنتان برخورد نکند. همچنین در صورتی که حین عکس برداری زانوی خود را حرکت دهید، ممکن است از وضوح تصویر کاسته شود و مجبور به عکسبرداری مجدد شوید، بنابراین حتماً هنگام عکسبرداری چند دقیقه زانوی خود را ثابت نگه دارید تا نیازی به عکس گرفتن مجدد پیدا نکنید.

عوارض گرافی زانو

طبق اظهارات پزشکان مزیت حاصل از تشخیص صحیح بیشتر از خطرات آن است؛ اما با این حال هنوز چند نکته ایمنی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود.

1. به دلیل اینکه رادیوگرافی که با اشعه در ارتباط است، برای زنان باردار خطرناک است و می تواند منجر به بروز ناهنجاری های جنین شود.
2. قرار گرفتن در معرض اشعه زیاد می تواند منجر به سرطان شود؛ اما به طور کلی میزان آن در اشعه ایکس کم است. بزرگسالان در برابر اشعه ایکس حساسیت کمتری نسبت به کودکان دارند.