ناخن ها از کراتین که یک پروتئین درشت مولکول در مو و پوست است، تشکیل شده اند و اغلب به عنوان پنجره ای برای وضعیت سلامتی یا بیماری بدن شناخته می شوند. به دلیل بیماری های سیستمیک بدن که بر رشد طبیعی تأثیر می گذارند، شکل و رنگ ناخن ها ممکن است تغییراتی را تجربه کنند، بنابراین تغییر ظاهر ناخن می تواند اطلاعات زیادی به شما و پزشکتان بدهد. به طور طبیعی ناخن های سالم، صاف به نظر می رسند و رنگ مداوم و ثابتی دارند؛ اما با افزایش سن، ممکن است ناخن به ناهنجاری های خاصی ابتلا شود و شکل غیرطبیعی به خودش بگیرد. ناهنجاری ها می تواند ناشی از آسیب دیدگی به انگشتان دست و پا و یا عفونت ها و عوارض برخی از داروها مانند شیمی درمانی باشد. همچنین برخی شرایط پزشکی می تواند ظاهر ناخن ها را تغییر دهد. به طور معمول، آسیب های وارد شده به ناخن به درمان نیاز ندارند؛ ولی درصورتی که این آسیب دیدگی ها وسیع و گسترده باشند، در آن صورت است که فرد باید به پزشک مراجعه کند.

عملکرد ناخن

ناخن ها چندین عملکرد و نقش مهمی را در ساختار بدن انسان دارند، از جمله:

• ناخن ها، حس لامسه و لمس کردن را در انتهای عصب انگشتان دست و پا تقویت می کنند.
• ناخن ها به عنوان صفحات محافظتی از قطع شدن یا آسیب دیدن انگشتان دست و پا در طول فعالیت های روزمره جلوگیری می کنند.
• ناخن ها در انجام بسیاری از عملکرد های روزمره مانند گرفتن و یا خاراندن به انسان ها کمک می کنند و در زیبایی دست و پا اهمیت خاصی دارند.

انواع خطوط روی ناخن

یکی از مشکلات شایع مراجعین به متخصصین پوست موضوع خطوط و شیارهای ناخن است. این خطوط به دو دسته تقسیم میشوند:

• خطوط طولی
• خطوط افقی

خطوط عمودی روی ناخن و دلایل بروز آن

خطوط عمودی روی ناخن رایج ترین شکل برجستگی در ناخن است که حدود ۲۰ درصد بزرگسالان را درگیر می کند بنابراین می توان افزایش سن را اولین دلیل بروز خطوط روی ناخن دانست. به همان روشی که پوست خشک و موها خشن تر می شوند ناخن ها نیز با افزایش سن تغییر می کنند؛ زیرا حفظ رطوبت در بدن سخت تر می شود. البته دلایل دیگری نیز وجود دارد که به افزایش سن مربوط نمیشود:

• اگر بدون هیچ آسیب دیدگی، شکل و رنگ ناخن هایتان تغییر کرده، ممکن است ناشی از قارچ ناخن یا مشکلات جدی تر باشد.
• ازآنجایی که ناخن ها از سلول های زنده پوست در انگشتان ساخته می شوند بنابراین یک بیماری پوستی مانند اگزما ممکن است منجر به بروز خطوط روی ناخن شود.
• خشکی پوست: خشکی پوست یکی دیگر از دلایلی است که می تواند با آسیبهای ناخن همراه باشد.
• کمبود مواد مغذی: گاهی اوقات برجستگی های روی ناخن از کمبود مواد مغذی مانند پروتئین، اسیدفولیک، کلسیم، روی یا ویتامین A در بدن خبر می دهند.
• مشکلات جدی: در موارد نادر خطوط روی ناخن می تواند نشانه کم خونی، آرتریت روماتوئید یا مشکلات قلبی عروقی باشد.
• مانیکور: همچنین اگر به طور مرتب مانیکور می کنید و لاک می زنید ممکن است در معرض آسیب های ناخن قرار بگیرید چراکه مواد شیمیایی مورد استفاده در آنها به مرور باعث بروز مشکلات ناخن و آسیب سطح آن می شود.

خطوط افقی روی ناخن و دلایل بروز آن

برجستگی های افقی ناخن به طورمعمول نشان دهنده مشکلی در سلامت عمومی فرد است، بنابراین باید آن را را جدی بگیرید و به دنبال توصیه های پزشکی باشید. تصور می شود این خطوط یا شیارهای افقی که با عنوان خطوط Beau شناخته می شوند به دلیل توقف موقت تقسیم سلول ها در ماتریس ناخن ایجاد شود. دلایل زیادی برای ظهور این خط روی ناخن وجود دارد از عفونت های ناخن گرفته تا شرایط جدی تر که نیاز به مداخله پزشکی دارد.

• خطوط افقی روی ناخن می توانند به یک بیماری پوستی مانند اگزمای پوستی ، پسوریازیس یا عقربک مزمن (پارونیشیا) اشاره داشته باشد بنابراین پوست و نوک انگشتان خود را ازنظر علائم قرمزی و بثورات بررسی کنید.
• کم کاری یا پرکاری تیروئید می تواند بر هورمون های رشد ناخن، پوست و مو تأثیر بگذارد و در بعضی موارد منجر به ظهور خطوط روی ناخن شود.
• اختلالات هاضمه و دستگاه گوارش هم در به وجودآمدن خطوط روی ناخن نقش دارد. مثلاً مشکلات و اختلالاتی که باعث جذب نشدن مواد مغذی به بدن می شود در شکل گیری خطوطی روی ناخن ها بی تأثیر نیست. بیماری کرون، بیماری سلیاک و کولیت زخمی ازجمله مشکلات دستگاه گوارش هستند که مانع از جذب مواد مغذی در بدن می شوند؛ به همین سبب روی ناخن ها هم اثر خواهند گذاشت و روی آنها خطوطی به وجود می آورند. اگر بدن به مواد اساسی و لازم برای ساخت سلول های جدید دسترسی نداشته باشد، پوست و ناخن ها هم از اثرات منفی این موضوع بی نصیب باقی نمی مانند.
• اگر روی تمام ۲۰ انگشت دست و پا به طور همزمان خطوط Beau ایجاد شود می تواند از یک عفونت مانند ذات الریه، اوریون یا سفلیس و یا حتی یک مشکل در قلب، کبد یا کلیه باشد. اگر این برجستگی ها سبب نازک تر شدن، شکستن یا تغییر رنگ ناخن شده اند حتماً به پزشک مراجعه کنید.
• ورود ضربه های ناگهانی بر ناخن هم می تواند باعث ایجاد کبودی و لخته شدن خون زیر ناخن ها شود.کبودی به شکل گیری نقاط قهوه ای مایل به قرمز در زیر ناخن می انجامد. با رشد ناخن و سلول های تازه، این نقاط و لکه ها از بین می روند؛ اما اگر کبودی ناخن بدون هیچ گونه ضربه ای روی ناخن ظاهر شود، شاید مشکلی جدی در بدن تان وجود دارد. شکل گیری نقاط بنفش، قهوه ای تیره یا قرمز زیر ناخن می تواند نشانه ای از التهاب درون شامه قلب یا ملانوما باشد.

تشخیص شیارها و خطوط روی ناخن

علت خط خطی شدن ناخن که اغلب به صورت ناگهانی و همراه با سایر علائم در فرد دیده می شود باید برای تشخیص هرچه سریع تر به پزشک ارجاع داده شود. در طول تشخیص، پزشک از فرد می پرسد که چگونه دچار آسیب دیدگی شده است و یا این که چه مدت است که به وجود این علائم پی برده است. او همچنین ممکن است توضیحاتی در رابطه با تاریخچه و سایر علائمی که در بدن فرد مشاهده شده نیز بخواهد. اگر پزشک در مورد داشتن یا نداشتن بیماری شما به شک بیافتد، احتمال دارد از شما نمونه هایی از خون و یا ادرار برای انجام آزمایش درخواست کند.

درمان شیارها و خطوط روی ناخن

از آنجایی که شیار ناخن معمولاً علائم مشکلات دیگر سلامتی هستند، درمان بر رفع علل زمینه ای عامل تغییر در ناخن، متمرکز است. به عنوان مثال، اگر خطوط به دلیل دیابت ایجاد شده باشد، کنترل موفق قند خون ممکن است این شیارهای افقی ناخن را کاهش دهد. درمان مشکلات پوستی همچون اگزما عمدتاً شامل مرطوب کننده برای دستها یا پمادهای موضعی برای کاهش علائم اگزما هستند. اگر پایین بودن مقدار مواد معدنی یا ویتامینها علت آن باشد، به شما توصیه می شود تا در تغذیه خود تغییر ایجاد کنید یا مکمل مصرف کنید تا میزان این مواد بالا برود.

نسخه اصلی مطلب انواع شیارها و خطوط روی ناخن از علل تا درمان را در سایت دکتر رامین مدرسی بخوانید.

---