کمردرد یکی از عارضه های شایع است که می تواند به شدت زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار داده آسایش را از فرد مبتلا، سلب نماید. درد کمر حتی می تواند کار و زندگی روزمره را محدود نموده مشکلات غیر قابل جبرانی برای بیمار درپی داشته باشد. کمر درد علت های زیادی دارد که از شایع ترین آنها می توان به آسیب دیسک و یا آرتروز ستون فقرات ( اسپوندیلوز ) اشاره کرد. آرتروز نوعی بیماری مزمن است که در آن غضروف مفصلی دچار آسیب می شود. در نتیجه استخوان ها و مهره ها به راحتی بر روی یکدیگر لغزیده و با هم تماس پیدا می کنند و منجر به سفتی، درد و کاهش حرکت مفصل می شوند.

آرتروز اغلب افراد را در سنین بالا درگیر میکند و استخوان های زانو، ران، ستن مهره ها و ... را مبتلا می نماید. آرتروز کمر همان تخریب مهره و یا فرسایش مفاصل بین ستون مهره ها است. اما دیسک، بیرون آمدن ماده ژله ای داخل دیسک و تحریک اعصاب کناری از جمله عصب سیاتیک است. پزشک می تواند به شما در کاهش میزان درد و بهبودی سریع تر کمک کند. برنامه درمانی شما ممکن است شامل گزینه های درمانی غیر جراحی مانند تزریق استروئید اپیدورال برای تسکین اعصاب ملتهب یا فیزیوتراپی باشد.

آرتروز ستون مهره های کمری

معمولاً، اولین ناحیه ستون فقرات که دچار آرتروز می شود؛ دیسک های بین مهره ای هستند. در حقیقت تغییرات ناشی از این بیماری از دیسک ها شروع می شود، اما آرتروز ناشی از فرآیند بالا رفتن سن، می تواند سایر بخش های ستون فقرات را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد. در فرآیند تخریب دیسک ناشی از این عارضه، دیسک خاصیت اسفنجی خود را از دست داده و نازک تر می شود. ایجاد یک دیسک نازک به معنی این است که فضای بین مهره های بالا و پایین دیسک، کمتر و کمتر می شود و به این ترتیب یک مشکل جدید برای فرد ایجاد میگردد که مربوط به مفاصل فاست است.

این مفاصل به تثبیت ستون فقرات کمک می کنند و اگر دیسک سطح ارتفاع خود را از دست بدهد، در نحوه حرکت مفاصل فاست تغییر ایجاد می شود. در ادامه غضروفی که مسئولیت حفاظت از مفاصل فاست را بر عهده دارد دچار فرسایش می گردد و این شرایط می تواند باعث التهاب و آسیب ریشه های عصب در ستون فقرات شود. بدون وجود غضروف، مفاصل فاست به مقدار بیش از حد حرکت می کنند و این شرایط مشکلات بعدی را برای ستون فقرات به همراه دارد.

علائم آرتروز ستون فقرات و کمر

خشکی یا گرفتگی و درد مفصل از علائم اولیه آرتروز ستون فقرات به شمار می رود، هر چند تمام بیماران مبتلا به آرتروز، لزوماً درد و ناتوانی را تجربه نمی کنند. این علائم اولیه معمولاً صبح هنگام (به ویژه تا ۳۰ دقیقه پس از بیدار شدن) شدیدتر است، به همین دلیل این درد را درد ناشی از نخستین حرکت می گویند، درد صبحگاهی در طول روز و پس از شروع فعالیت های روزمره کاهش می یابد. درد مختل کننده خواب شبانه نیز غالباً یکی از علائم ابتلا به آرتروز ستون فقرات به شمار می رود.

دیگر علائم آرتروز ستون فقرات و کمر عبارت اند از:

• ورم کردن و داغ شدن یک یا چند مفصل، به ویژه زمان تغییرات جوی که احتمالاً به تغییرات فشار هوا و سرد شدن هوا مربوط می شود.
• احساس ناراحتی و درد موضعی در زمان فشار دادن مفصل یا ناحیه آسیب دیده ستون فقرات
• درد مداوم یا متناوب مفصل که غالباً با اصطلاح درد سنگین توصیف می شود و با حرکت کردن شدیدتر می شود.
• کاهش انعطاف پذیری مفصل، برای مثال ناتوانی در خم شدن و برداشتن اشیاء از روی زمین
• صدا دادن یا احساس ساییده شدن استخوان ها روی یکدیگر در زمان حرکت مفصل (کریپتوس) که بیشتر در گردن قابل توجه است.
• قوس غیرطبیعی ستون فقرات که احتمالاً به گرفتگی نامتوازن عضلانی مربوط می شود.
• احساس سوزش، گزگز یا بی حسی در عصب یا نخاع. این علامت زمانی بروز می یابد که زائده ها یا خارهای استخوانی در کناره مفصل های ستون فقرات تشکیل شوند و اعصاب را تحریک کنند.

فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر

فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر که در اصطلاح عامه به آن دیسک کمر گفته می شود؛ یکی از عارضه های ستون فقرات است که امروزه با شیوع و گسترش فراوانی روبرو می باشد. در این بیماری مرکز ژلاتین مانند دیسک از ناحیه تحلیل رفته در دیواره خارجی سخت دیسک بیرون می زند (اتفاقی مانند خارج شدن ژله داخل شیرینی در اثر فشار دادن). در اثر این بیرون زدگی، اگر ماده دیسک به عصب های نخاعی مجاور فشار بیاورد، بیمار دچار درد کمر یا پا می شود. آرتروز شایع ترین علت بیرون زدگی دیسک کمر است؛ اما فتق دیسک می تواند جوانان را نیز درگیر کند. در هر حال دیسک کمر در افراد ۶۰ سال به بالا رایج تر از جوانان می باشد. آرتروز نیز اغلب در سنین بالا دیده می شود. به همین علت در درجه اول، فتق دیسک و آرتروز همراه آن، نتیجه فرایند طبیعی افزایش سن است.

افراد دارای اضافه وزن همچنین در معرض خطر بیشتری برای فتق دیسک هستند زیرا دیسک های آنها باید از وزن اضافی هم پشتیبانی کنند. ماهیچه های ضعیف و یک سبک زندگی بی تحرک نیز ممکن است در ایجاد این اختلال نقش داشته باشد. هرچه سن بالاتر می رود، این احتمال نیز بیشتر می شود. این امر به این دلیل است که دیسک های شما با افزایش سن، برخی از محتوای آب محافظت کننده خود را از دست می دهند. در نتیجه آن ها می توانند راحت تر از جای خود جابه جا شوند. این مشکل در مردان شایع تر از زنان است.

اگرچه عارضه دیسک کمر فعالیت های روزمره را محدود می کند؛ اما می توان با بهره گیری از درمان های غیرجراحی طب فیزیکی، مناسب با شرایط بیمار کیفیت زندگی را بهبود بخشید و مانند گذشته از یک زندگی پویا لذت برد. نخستین رویکرد درمان کمر درد بهره گیری از روش های غیرجراحی محافظه کارانه و نگهدارنده است که به کمک آنها ۸۰ درصد بیماران ظرف ۶ هفته قادر می باشند؛ به زندگی معمول خود بازگردند.

علائم بیرون زدگی دیسک کمر

• درد و بی حسی
• دردی که به پاها سرایت می کند
• دردی که در شب یا با حرکات خاصی بدتر می شود
• دردی که بعد از ایستادن یا نشستن بدتر می شود
• درد هنگام راه رفتن در مسافت های کوتاه
• ضعف عضلانی غیر قابل توضیح
• احساس سوزن سوزن شدن، درد یا سوزش در منطقه آسیب دیده

نوع درد می تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. اگر درد منجر به بی حسی یا سوزن سوزن شدن شده است که بر توانایی شما در کنترل عضلات تأثیر می گذارد، باید هر چه سریع تر به پزشک متخصص مراجعه نمایید.

نسخه اصلی مطلب درباره آرتروز و دیسک کمر بیشتر بدانید را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---