امروزه دانش پزشکی با بکار گیری تکنولوژی روش های جدید درمانی را ابداع کرده است که می تواند در درمان بسیاری از اختلالات و بیماری ها مفید باشد. ازجمله این روش ها می توان به کرایوتراپی اشاره کرد. این روش درمانی با بکار گیری سرما باعث درمان فرد خواهد شد. هدف از کریوتراپی کاهش سوخت و ساز سلولی وانقباض عروق است. از موارد کاربرد کرایوتراپی رفع برخی ضایعات پوستی مانند انواع زگیل، کلوئید، رفع تغییر رنگ پوست و از بین بردن چربی های اضافه بدن می باشد.

مراحل فرایند انجام کرایوتراپی

در این روش، قسمتی از بدن بیمار که قرار است تحت درمان قرار بگیرد را در معرض کاهش دما قرار می دهند. به این صورت با توجه به اینکه بدن انسان نسبت به کاهش دما واکنش نشان می دهد پس از پایین آمدن سطح دما در ناحیه انتخاب شده سیستم عصبی واکنش نشان می دهد و فرایند درمان از این طریق ادامه پیدا می کند. به صورت کلی فرایند انجام کرایوتراپی در سه مرحله انجام می شود:

• فاز اول، کاهش دما

فاز اول فرایند کرایوتراپی فرایند آماده سازی و کاهش حرارت را به همراه دارد. بر همین اساس برای آماده کردن مقدمات کرایوتراپی از ماده ای به نام کرایو که یک نیتروژن مایع است استفاده می شود. این نیتروژن در ابتدا باید به نقطه حرارت 196 درجه سانتی گراد برسد و بر روی ضایعه سلولی قرار گیرد.

• فاز دوم، تخریب سلول ها

در بخش دوم برای تکمیل فرآیند درمانی ضایعات باید سریعاً توسط سرما ضعیف شده و از بین رود. سرد شدن ناگهانی ضایعه، موجب تخریب سلول ها می شود و به همین سبب این تخریب می تواند به سرعت سبب از بین رفتن ضایعات شود.

• فاز سوم، فاز التهابی و بهبودی

در نهایت ناحیه مورد درمان تحت التهاب و قرمزی قرار می گیرد که نتیجه طبیعی مرگ سلولی است. در این صورت بیمار باید به مراقبت های پس از کرایوتراپی توجه داشته باشد .

انواع کرایوتراپی

• نیتروژن مایع
• یخ دی اکسید کربن

کرایوتراپی با نیتروژن مایع

نیتروژن مایع از جمله اصلی ترین مواد مورد نیاز در کرایوتراپی است. این مایع قادر است تا دمای 196c- را ایجاد کند. در کرایوتراپی با استفاده از نیتروژن به عمق ضایعه نفوذ می کند و بسته به نوع ضایعه چند ثانیه سرما را در جوش ، زگیل و … به کار خواهد برد تا موجب از بین رفتن این اختلال شود. استفاده از کرایو اسپری، کرایوپروب یا اپلیکاتور با نوک پنبه است. در بعضی موارد این کار، چند بار تکرار می شود تا زمانی که عمل انجماد و ذوب شدن کامل شود. این عمل با عنوان «انجماد-ذوب دوبل» شناخته شده است و معمولاً برای سرطان پوست و یا زگیل های ویروسی قوی مورد استفاده قرار می گیرد.

کرایوتراپی با برف دی اکسید کربن

در کرایوتراپی دی اکسید کربن از سیلندری حاوی دی اکسید کربن منجمد با دمای 78/5 درجه سانتی گراد استفاده میشود.

نحوه انجام کرایوتراپی

در محیط های درمان پوستی، جایی که ناحیه ی تحت درمان معمولاً خارجی و نسبتاً کوچک است، نیتروژن مایع غالباً با پنبه یا تکه فوم استعمال می شود. هدف این است که بافت پوست سریع منجمد شود و سپس اجازه داده شود که به آرامی گرم شود که این کار سلول های پوستی را تخریب می کند. بسته به اندازه ناحیه ی تحت درمان، ممکن است نیاز باشد که این مایع بار دیگر استعمال شود. علاوه بر این، ممکن است پزشک شما با برداشتن مقداری از بافت با یک چاقوی مخصوص آن ناحیه را آماده کند، یا به شما یک داروی اسید سالیسیلیک بدهد تا برای چندین هفته قبل از این درمان، روی محل مورد استعمال کنید.

کاربردهای کرایوتراپی

• در درمان بعضی ضایعات عروقی مانند انواع همانژیوم ها از جمله سارکوم کاپوزی
• درمان برخی ضایعات ویروسی مثل زگیل و مولوسکوم کنتاژیوزوم
• تغییر رنگ پوست (پیگمانتاسیون ها): مانند لک های ناشی از آفتاب و لنتیگو
• برخی ضایعات پیش بدخیمی: مانند کراتوز آکتینیک
• کیست ها و ضایعات توموری خوش خیم مانند میلیا، زائده های گوشتی (skin tag) و کراتوز سباسه
• اسکارهای هیپرتروفیک و کلوئیدها
• درمان بعضی از سرطان های پوستی در مراحل اولیه آن و نیز مواردیکه سرطان قابلیت جراحی نداشته باشد.

نسخه اصلی مطلب کرایوتراپی چه مواردی را درمان میکند؟ را در سایت دکتر جمال الدین حسن زاده بخوانید.

---