کرایوتراپی استفاده از سرمای شدید (نیتروژن مایع) برای انجماد و برداشتن بافت های غیرطبیعی است. این روش برای درمان بسیاری از بیماری های پوستی از جمله زگیل و سایر ضایعات پوستی استفاده می شود. به این درمان کرایوآبلیشن نیز می گویند.

در چه مواردی می توان از کرایوتراپی استفاده کرد ؟

کرایوتراپی در واقع یک راه درمانی برای از بین بردن انواع لک ها و ضایعات پوستی است. متخصصان پوست و مو زمانی به دنبال استفاده از سرمادرمانی برای از بین بردن مشکلات پوستی می روند که این مشکلات در معرض دید قرار گرفته باشند و بتوان به راحتی آن ها را تشخیص داد. به طور کلی از سرمادرمانی برای از بین بردن این ضایعات استفاده می شود:

• از بین بردن خال گوشتی
• از بین بردن کک و مک
• برطرف کردن زائده های ویروسی مانند زگیل تناسلی و غیر تناسلی
• از بین بردن زائده ها و لک پوست
• برداشتن تومورهای موجود بر روی سطح پوست
• از بین بردن آثار ناشی از تغییر رنگ پوست در اثر آفتاب و لنتیگو
• از بین بردن گوشت های اضافه و کلوئید ها
• از بین بردن اسکارهای هیپرتروفیک
• درمان سرطان پوست در مراحل اولیه

نحوه عملکرد کرایوتراپی

برای از بین بردن ضایعات پوستی با استفاده از سرمادرمانی، از یک دستگاه به نام دستگاه کرایو استفاده می شود. این دستگاه دارای یک مخزن دو جداره و عایق است که معمولا نیتروژن مایع یا ازت مایع در آن نگهداری می شود. با اسپری کردن نیتروژن مایع بر روی بافت پوستی مخرب، دمای آن از ۱۹۶- تا ۲۱۰- درجه سانتی گراد کاهش پیدا می کند. در نتیجه رگ هایی که به این بافت های مخرب خون رسانی می کنند؛ از بین می روند و ظرف مدت چند روز، ضایعه به صورت تاول سفید یا قرمز دیده می شود و کبود خواهد شد.
پس از آن، ضایعه پوستی به مرور پوسته پوسته شده و در نهایت از بدن جدا می شود. بعد از جدا شدن ضایعه پوستی، یک زخم در محل آن ایجاد می شود. سپس سایر سلول ها و بافت های سالم شروع به فعالیت می کنند تا بافت آسیب دیده را ترمیم کنند؛ به این ترتیب دیگر هیچ اثری از این بافت مخرب بر روی پوست باقی نمی ماند و پوستی کاملاً صاف و شفاف برای شما به ارمغان خواهد آمد.

تاثیر کرایوتراپی بر روی پوست در سه فاز مختلف انجام می شود:

1. انتقال حرارت: در این فاز نیتروژن مایع در نقطه جوش قرار گرفته و حرارتی را بر روی ضایعه پوستی ایجاد می کند. به این ترتیب حرارت از پوست به مایع فریزکننده منتقل می شود و سلول های بافت مخرب برای تخریب آماده می شوند.
2. فاز تخریب سلول: در فاز دوم، ایجاد سرما و فریز شدن سلول ها، باعث می شود که یک تخریب ناگهانی و غیرمنتظره در سلول ها اتفاق بیفتد. در نتیجه تولید کلاژن به حداقل رسیده و خون رسانی به بافت مخرب متوقف می شود. به این ترتیب سلول های این بافت از بین خواهند رفت.
3. فاز التهابی: در این فاز، ناحیه مربوط به ضایعات پوستی ملتهب و قرمز می شود. ایجاد این التهاب نشان می دهد که سلول های آسیب دیده کاملاً از بین رفته اند و فرآیندهای ترمیمی طبیعی در پوست آغاز شده است. نکته مهم اینجا است که اگر این فاز به خوبی کنترل نشود، می تواند ایجاد تاول یا اسکار کند.

برای درمان کرایوتراپی چند جلسه درمانی لازم است؟

برای درمان کرایوتراپی در ابتدا پزشک متخصص اطلاعات لازم را به بیمار ارائه می دهد. جلسات کرایو تراپی گاهی با یک درمان سرپایی و یک جلسه ای به انتها می رسد و گاهی نیز متناسب با نیاز بیمار به چندین جلسه طی چند ماه نیز به طول می انجامد.
توجه داشته باشید که تعداد جلسات درمانی کاملاً به نوع ضایعات موجود در پوست افراد بستگی دارد پس اگر پس از مراجعه به پزشک متوجه طول درمان طولانی خود شدید از این موضوع نگران نشوید.

مزایای کرایوتراپی

این روش دارای مزایای بسیار زیادی است که برخی از آنها عبارتند از:

• درمان در کوتاه ترین زمان ممکن انجام می شود.
• کرایو تراپی قابل اعمال در هر سن و جنسیت است.
• کرایوتراپی نسبت به سایر روش ها مقرون به صرفه می باشد.
• در درمان کرایوتراپی، عود زگیل کمتر از روش های دیگر است.
• خطر خونریزی و عوارض در مقایسه با سایر روش ها بسیار کم است.
• نیازی به بیهوشی نیست، می توان از بی حسی موضعی استفاده کرد.
• تمام افراد حتی زنان باردار نیز می توانند با صلاحدید پزشک کرایو تراپی را انجام دهند.
• احتمال انتقال زگیل به سایر اندام ها پایین است.
• تقریباً بدون درد است.
• عوارض سرمادرمانی معمولاً محدود هستند و پس از مدت کوتاهی از بین می روند.

چه کسانی نمی توانند کرایوتراپی را انجام دهند ؟

هرچند سرمادرمانی یک شیوه کاملاً ایمن و غیرتهاجمی برای از بین بردن زائده های پوستی است؛ اما در مواردی ممکن است شما نتوانید از این روش برای درمان ضایعات پوستی خود استفاده کنید. مهم ترین موارد منع مصرف کرایوتراپی از قرار زیر هستند:

1. افرادی که پوست تیره ای دارند
2. افراد مستعد ایجاد اسکار
3. افرادی که عفونت فعالی در ناحیه تحت درمان دارند

مراقبت های بعد از کرایوتراپی

مراقبت از محل عارضه می تواند عوارض احتمالی انجام کرایوتراپی را به حداقل کاهش دهد. این مراقبت ها عبارتنداز:

1. در صورتی که بیمار دارای شرایط خاصی نباشد محل زخم باید 24 ساعت در معرض هوای آزاد قرار بگیرد.
2. منطقه تحت درمان باید روزانه توسط آب و صابون بدون رایحه شسته شود. در صورت مشاهده هرگونه تورم و یا تاول در مورد ضرروت انجام بانداژ و یا استعمال پماد باید با پزشک مشاوره شود. انجام هرگونه دستور خودسرانه می تواند خسارات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.
3. داروهای تجویز شده توسط پزشک شامل مسکن و یا آنتی بیوتیک ها باید به طور منظم مصرف شود.
4. در صورت مشاهده هرگونه خونریزی یک گاز تمیز را روی ناحیه تحت درمان فشار داده شود. در صورت قطع نشدن خونریزی سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
5. تا زمان بهبودی کامل استفاده از هرگونه مواد آرایشی و یا مراقبتی بدون تجویز پزشک ممنوع می باشد.
6. در صورت داشتن علائمی مانند تب، قرمزی و یا تورم در اطراف ناحیه تحت درمان، احساس درد بسیار زیاد، مشاهده ترشحات غلیظ زرد و یا سبز رنگ از محلی که کرایوتراپی بر روی آن انجام شده است، به پزشک مراجعه کنید.
7. در ناحیه درمان شده توسط کرایو تراپی امکان ایجاد قرمزی و تاول وجود دارد. از ترکاندن تاول ها در محل زخم اجتناب کنید.

نسخه اصلی مطلب کرایوتراپی چیست؟ را در سایت دکتر پرستو خسروانی بخوانید.

---