پای ضربدری چگونه درمان می شود؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

پای ضربدری یا genu valgum به انحراف زانو به سمت داخل گفته می شود. زمانی که افراد دارای پای ضربدری می ایستند و زانوهای خود را به هم می چسبانند فاصله ای بیش از 7 و نیم سانتی متر بین قوزک دو پا بوجود می آید. پای ضربدری پدیده ای رایج در کودکان است و معمولا با رشد کودک، خودبخود رفع می شوند. بیش از 75 درصد کودکان در سنین بین 3 تا 5 سال پای ضربدری را تجربه می کنند که در 99 درصد این کودکان، پای ضربدری تا سنین 7 تا 8 سالگی خودبخود تصحیح می شود.

علاوه بر ایجاد پای ضربدری در کودکی، این پدیده ممکن است در سنین بالاتر هم ایجاد شود که اصلی ترین دلایل آن میتواند راشیتیسم، آسیب فیزیکی و اضافه وزن باشد. در صورتی که پیشگیری از پای ضربدری ممکن نباشد، میتوان با و ورزش عوارض منفی آن را به حداقل رساند.

عوارض پای ضربدری چیست؟

علاوه بر شکل ظاهری پا که دارای فاصله بین قوزک پا در هنگام اتصال زانوها به هم است، عوارض دیگری در پای ضربدری بزرگسالان وجود دارد که اصلی ترین آنها شامل موارد زیر است:

• مفاصل سفت و خشک
• درد زانو
• لنگیدن هنگام راه رفتن
• کوتاهی قد
• آرتروز زودرس در زانوها
• دررفتگی کشکک زانو
• رباط هایی که تحت فشار قرار گرفته اند ممکن است موجب ایجاد درد در قسمت ران، قوزک پا و اطراف آن ها شوند.

دلایل ایجاد پای ضربدری چیست؟

این پدیده در کودکی و در سنین 3 تا 5 سال طبیعی است و بنظر رخداد آن بر اساس شانس است، گرچه تجمع خانوادگی نیز ممکن است وجود داشته باشد. در صورتی که پای ضربدری تا سن 8 تا 10 سالگی رفع نگردد، باید با پزشک متخصص مشورت شود. سایر دلایل شایع ایجاد پای ضربدری شامل موارد زیر است:

• آسیب فیزیکی یا بروز عفونت در زانو یا پا
• شکل پذیری نامناسب استخوان ها در اثر راشیتیسم. راشیتیسم یک بیماری است که در اثر کمبود ویتامین D ایجاد می شود که در نتیجه ی این کمبود، استخوان ها نرم شده و در اثر نیروی وزن بدن بر روی پا، تغییر شکل می دهند.
• کمبود کلسیم
• نشستن Wشکل یا قورباغه ای
• کوتاهی عضله ی دو سر ران
• آرتروز در زانو: آرتروز هم بعنوان علت و هم معلول در پای ضربدری عمل می کند، به این معنی که هم در اثر پای ضربدری میتواند ایجاد شود و هم خود باعث ایجاد پای ضربدری شود.
• چاقی. این عامل میتواند فشار اضافی بر زانو اعمال کند. علاوه بر تاثیر این عامل در ایجاد پای ضربدری، به بدترشدن وضعیت آن نیز منجر می شود.
• ژنتیک. این عامل باعث ایجاد پای ضربدری توارثی در خانواده می شود.

پای ضربدری چگونه درمان می شود؟

روش درمانی پای ضربدری وابسته به عامل ایجادکننده ی آن و شدت علائم ایجادشده است. اگر عامل ایجاد پای ضربدری، بیماری راشیتیسم باشد، احتمالا با تجویز ویتامین D و کلسیم میتوان آن را بهبود بخشید. روش درمانی استفاده شده در اکثر موارد شامل یک یا چند مورد از موارد زیر است:

کاهش وزن

چاقی میتواند باعث تحمیل فشار اضافی بر روی زانوها شود که در نتیجه ی آن وضعیت پای ضربدری بدتر می شود.

ورزش

برای اکثر افرادی که دچار پای ضربدری هستند، ورزش می تواند به ثبات زانوها کمک کند. پزشک یا فیزیوتراپیست بر اساس وضعیت جسمانی و شرایط پای ضربدری فرد، حرکات ورزشی خاصی را تجویز میکند که در نهایت میتوانند به تقویت عضلات ران، نشیمنگاه و پا منجر شوند. این حرکات معمولا به تصحیح شکل استخوان منجر نمی شود و هدف اصلی آن کاهش نیروی وارد بر مفصل زانو از طریق تقویت عضلات است.

استفاده از بریس یا آتل

این روش از جمله در افرادی که یکی از پاها بلندتر از دیگری است مورداستفاده قرار می گیرد.

جراحی زانو

در صورتی که روشهای بیان شده کارساز نباشد و یا وضعیت ضربدری بودن پا شدید باشد، از جراحی استفاده می شود. در افراد کم سن و سال، یک صفحه ی فلزی در زانو قرار می گیرد که به هدایت رشد صحیح استخوان در راستای صاف منجر می شود و پس از رشد صحیح، این فلز برداشته می شود. در افراد بزرگسال که امکان ترمیم از طریق هدایت رشد استخوان وجود ندارد، از روش جراحی استئوتومی استفاده می شود. در جراحی استئوتومی استخوان هایی که درست رشد نکرده اند، برش داده شده و پس از ترمیم آنها به شکل صحیح، در جای خود محکم می شوند.