پای پرانتزی چیست؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

هنگامی که فرد قوزک پای خود را در حالت ایستاده به هم متصل کند و فاصله ی بین زانوهای فرد، از حالت طبیعی بیشتر باشد، در این حالت فرد دچار ژنوواروم (genu varum) یا پای پرانتزی است. بازه ای انحراف 5 تا 7 درجه ای طبیعی است و بیش از آن بعنوان پای پرانتزی در نظر گرفته می شود. پای پرانتزی در دوران پس از تولد تا 2 سالگی، پدیده ای طبیعی است که جای نگرانی چندانی ندارد اما تداوم این حالت پس از 2 سالگی نیاز به درمان خواهد داشت.

علت ایجاد پای پرانتزی چیست؟

پای پرانتزی پدیده ای رایج در افراد تازه متولدشده است، زیرا استخوان ها و مفاصل آن ها در حال رشد است و هنوز همه ی ساختارها در جایگاه ثابت خود قرار نگرفته اند. پس نیازی به درمان جدی در دوران طفولیت نیست و زمانی که کودک در دوره ی 12 تا 18 ماهگی شروع به راه رفتن کند پاهای کودک معمولا صاف خواهدشد. در صورتی که کودک پس از سن دو سالگی دارای پای پرانتزی باشد حتما باید با پزشک مشورت کرد.

علت ایجاد پای پرانتزی در دوران نوجوانی می تواند راشیتیسم باشد. راشیتیسم یک بیماری است که در آن به علت کمبود ویتامین D ساختار استخوان نرم و منعطف می شود.
در بزرگسالان، آرتروز می تواند هم علت و هم معلول پای پرانتزی باشد، زیرا زمانی که غضروف داخل زانو تخریب شود، می تواند باعث خمیدگی زانو به سمت بیرون شود که در نتیجه ی این پدیده، آسیب بیشتری به زانو وارد می شود.

دلایل دیگر ایجاد پای پزانتزی شامل موارد زیر است:

- راه رفتن زودرس کودک
- نشستن بصورت W که به اصطلاح نشستن دابیلیوشکل نام دارد
- چاقی یا اضافه وزن
- عفونت استخوان
- تومورهای استخوانی
- زخم و آسیب فیزیکی و جوش خوردن نامناسب در پاسخ به آن
- بیماری هایی مانند پاژت استخوان، آکوندروپلازی و بیماری بلانت (Blount’s disease)
- دیسپلازی استخوانی و رشد غیرطبیعی استخوان
- مسمومیت با سرب
- مسمومیت با فلوراید

عوارض پای پرانتزی چیست؟

بصورت عمومی، این مشکل در دوران جوانی یا نوجوانی ممکن است با علائمی بجز علائم ظاهری همراه نباشد اما در بزرگسالی، در قسمت داخلی زانو ایجاد درد کند. همچنین با گذر زمان، پای پرانتزی درمان نشده می تواند منجر به درد مفاصل از جمله هنگام راه رفتن شود. همچنین پای پارانتزی ممکن است ایجاد بریدگی و پارگی در غضروف زانو را سبب شود که در نهایت می تواند به مشکلات دیگری مانند آرتروز زانو منجر شود.

راه های درمانی پای پرانتزی چیست؟

درمان پای پرانتزی به دلیل ایجاد آن وابسته است. در بزرگسالی و در صورتی که پای پارانتزی ایجاد درد نمی کند، معمولا نیاز به مراجعه به پزشک نیست. در دوران کودکی بهتر است به دلیل اینکه صفحات رشدی باز هستند، با وجود پای پرانتزی در سنین بالای 2 سال، حتی با نبود درد، به پزشک مراجعه کرد. در صورتی که پای پرانتزی در مراحل اولیه و سنین پایین ایجاد شود و دلیل آن راشیتیسم باشد، به سادگی و با مصرف ویتامین D یا کلسیم می تواند درمان شود. در صورتیکه راشیتیسم پیشرفته باشد، نیاز به جراحی خواهدبود.

در صورتی که پای پرانتزی حالت ملایمی داشته باشد و ایجاد درد شدید نکند، می توان بدون نیاز به جراحی و تنها با فیزیوتراپی و کنترل وزن، به تقویت غضلات اطراف استخوان های پا پرداخت و وضعیت را بهبود بخشید. باید توجه داشت که این فرایند، در نهایت استخوان ها را از حالت پرانتزی خارج نمی کند و هدف اصلی آن، تقویت عضلات است. تنها راه درمانی پای پارانتزی در بزرگسالی، جراحی است. معمول ترین روش جراحی بکاررفته، استئوتومی استخوان درشت نی است.

این روش از جمله در افراد جوان که مبتلا به آرتروز نیستند بکار می رود. در این روش، استخوان درشت نی به قطعاتی تبدیل می شود و سپس این قطعات با تغییرشکل به حالت صاف، در محل خود سفت می شوند. اگر فردی دچار پای پرانتزی باشد، استئوتومی می تواند علاوه بر ترمیم کج بودن استخوان، از جراحی تعویض کامل مفصل زانو جلوگیری کند یا آن را به تاخیر اندازد. پس از جراحی، بین 3 تا 8 ماه زمان لازم است تا فرد به زندگی عادی خود بازگردد و بتواند فعالیت های معمول خود را از سر بگیرد.

همچنین لازم است تا فرد از بریس یا محافظ های آتل مانند برای یک یا دو ماه استفاده کند. با توجه به اینکه یک جراحی تعویض کامل زانو به حدود یکسال زمان نیاز دارد تا بطور کامل بهبود یابد و جراحی استئوتومی پای پرانتزی میتواند از آن پیشگیری کند، می توان این جراحی و زمان لازم برای بهبود را مناسب ارزیابی کرد. در صورتی که پای پرانتزی درمان نشود و در نهایت منجر به آرتروز شود، در این حالت نیاز به آرتروپلاستی زانو یا تعویض مفصل زانو خواهدبود که هم به ترمیم غضروف پرداخته می شود و هم انحراف استخوانی تصحیح می شود.