جراحی اصلاح پای پرانتزی HTO چیست؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

زانو یکی از مهم ترین مفاصل بدن است که در طی فعالیت های روزانه نیروی زیادی را متحمل می شود. در هر بار قدم زدن نیروبی به اندازه ی 3 تا 8 برابر وزن بدن فرد به زانوها وارد می شود. به دلیل وجود ساختارهای غضروفی در سر استخوان ها و مینیسک زانو ، این نیروها تا حدی خنثی می شوند. پای پرانتزی نوعی شکل غیرطبیعی در پاها است که هنگام حالت ایستاده که مچ دو پا به هم متصل است، فاصله ای بین دو زانو وجود دارد. پای پرانتزی بسته به میزان فاصله ی دو زانو از هم می تواند خفیف تا شدید باشد. در این حالت، با توجه به اینکه راستای استخوان های زانو مناسب نیستند بنابراین نیروی وارده بر بخش های مختلف زانو نیز بصورت متعادلی پخش نمی شوند. در این حالت آن بخشی از زانو که نیروی بیشتری دریافت می کند زودتر دچار آسیب می شود و شاهد تخریب غضروف بخش میانی یا جانبی زانو می شویم.

جراحی اصلاحی پای پرانتزی با اصلاح استخوان درشت نی (HTO) چیست؟

برای اصلاح الگو و زاویه ی صحیح استخوان های مرتبط با زانو می توان استخوان ران در بالای زانو یا استخوان درشت نی در زیر زانو دستکاری کرد. جراحی استئوتومی درشت نی (High Tibial Osteotomy) نوعی از جراحی اصلاحی برای پای پرانتزی است که هدف از آن، بازسازی الگوی صحیح و زاویه ی مناسب استخوان درشت نی و استخوان ران با یکدیگر است که با تغییر و اصلاح شکل استخوان درشت نی صورت می گیرد و استخوان ران بدون تغییر باقی می ماند. اصلاح شکل استخوان درشت نی می تواند با برش و جداسازی بخشی از استخوان درشت نی و یا برش و سپس اضافه کردن ساختارهای استخوانی از سایر بخش های بدن به آن انجام گیرد. این جراحی گاهی با فرایند بازسازی غضروف همراه می شود تا نتایج بهتری به همراه داشته باشد.

برای انجام این جراحی ابتدا تصویر اشعه ی ایکس و ام آر آی از زانوی فرد گرفته می شود. این تصاویر به پزشک کمک می کنند تا محلی از زانو را که نیروی بیشتری تحمل می کند تشخیص دهد. تصویر ام آر آی نیز از وضعیت ساختارهای غضروفی و رباط های زانو اطلاعاتی فراهم می کند.
برای اصلاح ساختار استخوان درشت نی دو رویکرد اصلی وجود دارد.

1. برش استخوان درشت نی و حذف ساختار گووه ای: در این رویکرد، بخشی از استخوان درشت نی در زیر زانو به شکل گووه برش داده می شود. در صورتی که پای پرانتزی موجب آرتروز در بخش میانی زانو شده باشد ساختار گووه ای برش داده شده و از آن جدا می شود. سپس دو انتهای استخوان با استفاده از صفحات فلزی به هم متصل و توسط پین هایی سفت می شوند.

2. برش استخوان درشت نی و بازکردن ساختار گووه ای: در این حالت استخوان درشت نی در بخش درونی بریده می شود تا ساختار گووه ای ایجاد شود. سپس استخوانی که معمولا از لگن به دست آمده است به شکاف ایجادشده واردشده و پیوند استخوان صورت می گیرد. برای حفظ پایداری این ساختار، از صفحه ی فلزی و پین هایی برای سفت کردن استفاده می شود.

جراحی اصلاحی پای پرانتزی HTO برای چه افرادی مناسب است؟

این جراحی برای افراد دارای پای پرانتزی که دارای شرایط زیر هستند نتایج بهتری نشان می دهد:

• افرادی که جوان و فعال هستند و سن آن ها زیر 50 سال است
• افرادی که وضعیت عروقی مناسبی دارند
• افرادی که چاق نیستند و اضافه وزن ندارند
• افرادی که زانوی پرانتزی آنها دچار درد شده است که این درد با زندگی روزمره ی آن ها تداخل ایجاد می کند
• افرادی که تنها یک زانوی آنها در اثر پرانتزی بودن آسیب دیده است.
• افرادی که می توانند شرایط پس از جراحی را تحمل کنند.

چه زمانی جراحی اصلاحی پای پرانتزی توصیه نمی شود؟

اگرچه باید توجه داشت که تصمیم مناسب با توجه به وضعیت کلی هر فرد صورت می گیرد اما معمولا در افرادی که شرایط زیر را دارند جراحی اصلاحی پای پرانتزی با نتایج قابل قبولی همراه نیست:

• افرادی که زانوی آنها دچار آرتروز ملتهب شده است
• افراد چاق و دارای اضافه وزن که شاخص توده ی بدنی آنها (BMI) بیشتر از 35 است.
• افرادی که زانوی آنها نیاز به اصلاح بیش از 20 درجه دارد.
• افرادی که مبتلا به آرتریت پاتلوفمورال هستند
• افرادی که دارای ناپایداری رباط زانو هستند
• افرادی که زانوی آنها در بازه ای کمتر از 90 درجه می تواند حرکت کند.

مزایای جراحی اصلاحی پای پرانتزی چیست؟

زمانی که زانو دچار درد یا کاهش بازه ی حرکتی شود می توان از این جراحی استفاده کرد. پس از این جراحی و اصلاح زاویه ی استخوان های پا نسبت به هم، نیروی وارده بر بخش های آسیب دیده ی زانو نیز کاهش می یابد، در نتیجه این بخش ها نسبت به قبل کمتر آسیب می بینند. کاهش فشار بر این ساختارها موجب می شود تا فرد دیرتر به جراحی تعویض کامل مفصل زانو نیازمند شود. دیگر مزیت این جراحی این است که با ایجاد تعادل در فشار قسمت های مختلف زانو از میزان درد و سفتی زانو نیز کاسته می شود.

مطالعات نشان داده اند که 80 درصد افراد تا 5 سال پس از جراحی، 70 درصد افراد تا 10 سال پس از جراحی و کمتر از 50 درصد افراد تا 15 سال پس از جراحی اصلاحی پای پرانتزی از دردهای زانو شکایتی نداشته اند.

خطرات و معایب جراحی اصلاحی پای پرانتزی با برش استخوان درشت نی چیست؟

این جراحی نیز مانند هر جراحی دیگری با خطراتی همراه است. اگرچه این جراحی بصورت کلی یک جراحی ایمن محسوب می شود با این حال ممکن است مشکلات زیر نیز بروز کنند:

• خون ریزی
• عفونت
• ایجاد لخته ی خونی در زانو
• سفتی زانو
• آسیب عروق خونی یا اعصاب زانو
• مشکل در جوش خوردن استخوان برش خورده
• ناراحتی زانو به دلیل صفحات فلزی استفاده شده در زانو
• شکستگی غیرقابل پیش بینی در استخوان ها
• شکست جراحی و نیاز به جراحی های تکمیلی