جراحی برش استخوان زانو چیست و چگونه انجام میشود؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

جراحی برش استخوان یا استئوتومی زانو شامل برش استخوان جهت تصحیح محور زانو و بهبود عملکرد آن هنگام ابتلا به آرتروز مزمن، درد زانو ، جراحی غضروف زانو یا بدشکلی های زانو است. جراحی برش استخوان برای بیمارانی به کار می رود که آرتروز آنها یک طرفه است؛ به این معنا که تنها بخشی از مفصل زانوی آنها درگیر آرتروز شده است. هدف از این نوع جراحی این است که مقداری از وزن وارد بر قسمت مبتلا به آرتروز را جابجا کرده و بر روی قسمتی که دارای ساختاری سالم و غیر دردناک است بیاندازند.

انواع استئوتومی زانو

در این جراحی استخوان های متصل به زانو بریده شده و شکل و راستای آن ها تغییر می کند و معمولا بر روی افراد فعال و در سنین کمتر از 60 سال انجام می گیرد. افرادی که این جراحی بر روی آنها انجام می گیرد معمولا پس از 10 تا 15 سال نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو خواهندداشت. دو نوع معمول استئوتومی زانو وجود دارد:

در حالت اول استخوان درشت نی بریده شده و تغییر شکل می دهد و در حالت دوم استخوان ران برش یافته و تغییر شکل در آن ایجاد می شود. آرتروز زانو به تخریب غضروف زانو گفته می شود. گاهی مشاهده می شود که غضروف مفصل زانو در قسمت هایی نازک تر از سایر بخش ها است. در این حالت می توان با ایجاد یک برش عرضی در استخوان بالای مفصل زانو یا پایین آن موجب تغییر شکل زانو و انتقال فشار بر قسمت هایی که غضروف در آنجا ضخیم تر است شد. اینکه آرتروز زانو به چه علت باعث درد می شود از فردی به فرد دیگر متغیر است اما فاکتورهایی وجود دارند که در افرادی که آرتروز آنها موجب درد شده است مشاهده شده اند. از جمله ی این فاکتورها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• التهاب که در نتیجه آسیب و پارگی غضروف زانو ایجاد می شود.
• فشار نامناسب و غیر طبیعی بر مفصل که در نهایت باعث ایجاد فشار نامناسب بر رباط ها و تاندون های زانو می شود.
• درد در استخوان که به دلیل فشار مکانیکی ایجاد می شود.
• با تغییر شکل استخوان و ایجاد یک الگوی مناسب در استخوان ها باعث خواهدشد تا این فاکتورها دستخوش تغییر شده و در نهایت میزان درد زانو کاهش یابد.

مزایا و معایب جراحی برش استخوان زانو (استئوتومی زانو)

استئوتومی زانو سه هدف اصلی را دنبال می کند:

• انتقال وزن از قسمتی از زانو که دچار آرتروز است به قسمتی که سالم است.
• تصحیح نقص موجود در راستای زانو
• افزایش طول عمر مفصل زانو

یکی از مزایای این روش این است که با حفظ آناتومی زانوی خود فرد می تواند نیاز به تعویض زانو را برای سال های زیادی به تعویق بیندازد. مزیت دیگر این روش این است که پس از این جراحی هیچ محدودیتی برای انواع فعالیت های فیزیکی ایجاد نمی شود. به این معنا که فرد قادر خواهدبود تمام فعالیت های دلخواه خود را انجام داده و حتی در ورزش های سنگین شرکت کند. معایب این روش این است التیام درد آرتروز پس از جراحی قابل پیش بینی نیست این در حالی است که در تعویض جزئی یا کلی مفصل زانو این مسئله قابل پیش بینی است.

مشکل دیگر این روش این است که به طور معمول فرایند بازیابی سلامتی پس از این نوع جراحی طولانی تر و سخت تر است زیرا پس از جراحی فرد قادر نخواهدبود تا وزن خود را بر روی زانوی جراحی شده بیندازد. باید توجه داشت که گاهی از اوقات جراحی استئوتومی می تواند جراحی تعویض زانو را در آینده با چالش روبرو کند. با توجه به اینکه نتایج حاصل از جراحی تعویض کامل یا جزئی زانو بسیار موفقیت آمیز بوده اند استئوتومی زانو کمتر استفاده شده است اما در هر حال به عنوان یک گزینه برای بسیاری از بیماران مطرح است.

قبل از جراحی برش استخوان

قبل از جراحی، پزشک بیهوشی به ارزیابی فرد خواهدپرداخت. جراحی می تواند با دو نوع بیهوشی پیش رود. نوع اول، بیهوشی عمومی بوده و فرد به طور کامل به خواب می رود. در بیهوشی نوع دوم که بیهوشی نخاعی است، فرد بیدار است اما از کمر به پایین بی حس است. همچنین قبل از جراحی، پزشک جراح نیز زانو را بررسی کرده و محل جراحی را مشخص می کند.

فرآیند جراحی برش استخوان

جراحی استئوتومی زانو معمولاً بین ۱ تا ۲ ساعت به طول می انجامد. در این جراحی ابتدا یک برش در مقابل زانو ایجاد می شود. سپس بر اساس ساختار زانو و محل آسیب، یک شکاف در استخوان موردنظر ایجاد می شود. با استفاده از یک صفحه و چند پیچ دو طرف این شکاف به یکدیگر متصل می شوند و تغییر شکل در استخوان صورت می گیرد. گاهی نیز به جای صفحات مصنوعی از پیوندهای استخوانی برای پرکردن شکاف استفاده می شود.

عوارض جراحی برش استخوان

مانند هر نوع جراحی دیگری استئوتومی زانو نیز با خطراتی همراه است. پزشک جراح فرد بیمار را قبل از جراحی از این خطرات آگاه می کند و پس از جراحی نیز اقدامات لازم برای دوری از این خطرات انجام می شود. معمول ترین عوارض مشاهده شده پس از جراحی شامل موارد زیر هستند:

• ایجاد عفونت
• ایجاد لخته های خونی
• سفتی مفصل زانو
• آسیب به رگ های خونی و اعصاب
• شکست در ترمیم استئوتومی

برخی اوقات لازم است تا یک جراحی تکمیلی نیز انجام شود از جمله زمانی که با شکست در ترمیم استئوتومی مواجه هستیم

بازیابی سلامتی پس از جراحی برش استخوان

• مرخصی از بیمارستان: به طور معمول فرد بیمار پس از یک یا دو روز بستری شدن در بیمارستان اجازه ی مرخصی خواهدداشت.
• مدیریت درد: پس از جراحی وجود درد امری طبیعی است. پزشک و پرستاران پس از جراحی اقدامات لازم برای به حداقل رساندن درد را انجام خواهندداد. باید توجه داشت که برخی از داروهایی که برای کاهش درد استفاده می شوند احتمال اعتیاد را به همراه دارند بنابراین لازم است در مورد مصرف آنها با پزشک متخصص مشورت گردد.
• تحمل وزن: به احتمال بسیار زیادی پس از جراحی لازم خواهدبود تا فرد از عصا به مدت چند هفته استفاده کند. همچنین زانو در داخل آتل خواهدبود تا از ضربات احتمالی به محل جراحی در حین ترمیم جلوگیری شود. اینکه چه زمانی فرد می تواند نیروی وزن خود را بر روی پای جراحی شده قرار دهد با تشخیص پزشک متخصص صورت می گیرد. تا زمان بهبودی، مراجعه به پزشک و بررسی وضعیت زانوی عمل شده توسط تصاویر اشعه ایکس لازم خواهدبود.

در طی بازیابی سلامتی، تمرینات ورزشی مناسب برای حفظ دامنه ی حرکت زانو توسط یک فیزیوتراپ به فرد آموزش داده خواهدشد. این حرکات علاوه بر حفظ بازه ی حرکتی زانو کمک می کنند تا زانو قدرت خود را حفظ کرده و زودتر ترمیم یابد. فرایند بازیابی فعالیت کامل بدن بین ۳ تا ۶ ماه پس از جراحی طول خواهدکشید.