اگر مشکل پا درد دارید، مطمئناً دنبال راه حلی برای کاهش و کنترل آن هستید. منظورمان از پا درد در این جا دردهای قسمت های پایین پا، یعنی از مچ به پایین است. یکی از کارهایی که برای این منظور می توانید انجام دهید، استفاده از کفشهای مناسب است. در صورت احساس درد در پاها، یکی از مراحل درمانی انتخاب کفش مناسب است.

البته انتخاب کفش به عوامل مختلفی بستگی دارد و مهمترین آنها نوع آسیب دیدگی است که به آن دچار شده اید. بنابراین تشخیص نوع درد اولین قدم برای انتخاب کفش مناسب است. در شرایطی دچار درد پای مزمن شده باشید، انتخاب یک کفش مناسب نقش بسیار زیادی می تواند در بهبود درد داشته باشد.

تعیین وضعیت قرارگیری استخوان پا

یکی از مسائلی که باعث می شود شما به خرید یک کفش مناسب برای تصحیح وضعیت پا نیاز پیدا کنید، اشکال در قرار گیری و وضعیت استخوان ها نسبت به یکدیگر است. پای افراد مختلف نسبت به یکدیگر متفاوت است و وضعیت قرار گیری استخوان ها ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد. برخی از این حالات صحیح هستند و برخی دیگر هم یک نوع اشکال محسوب می شوند.

به همین دلیل هنگام انتخاب کفش، باید این مسائل را هم در نظر داشته باشید. شما باید با توجه به وضعیت پای خودتان کفشی انتخاب کنید که با پوشیدن آن فشار و تنش کمتری به پایتان وارد شود و پا در موقعیت طبیعی و صحیح خود قرار بگیرد. معمولاً پا در سه حالت کلی قرار دارد که عبارتند از:

1. حالت طبیعی و خنثی که همان حالت ایده آل قرار گیری استخوان ها در موقعیت درست خودشان است
2. حالت انحراف پا به سمت خارج
3. وضعیت انحراف پا به سمت داخل

حالت عادی پا

حالت خنثی و عادی پا، همان طور که گفتیم، حالت صاف و مستقیم پا است. یعنی در این حالت، استخوان ساق پا و استخوان پاشنه در یک راستا قرار دارند.

انحراف پا به سمت داخل

زمانی که پا به سمت داخل انحراف داشته باشد، در واقع پا نسبت به حالت عادی انعطاف پذیری بیشتری از خود نشان داده است که این یک مشکل محسوب می شود. در این وضعیت کف پا هنگامی که فرد می ایستد یا راه می رود، صاف می شود. اتفاقی که در این نوع انحراف رخ می دهد این است که مچ پا هنگام ایستادن خودش را به سمت پایین و داخل می اندازد و باعث می شود که انحنای کف پا از بین برود. در بیشتر مواقع هم زمان با این وضعیت، مچ پا هم به صورت افقی به سمت خارج گردش می کند. راه تشخیص این انحراف این است که پا را از پشت سر نگاه کنید.

اگر این انحراف به داخل از سمت مچ پا و گردش افقی پا به خارج وجود داشته باشد، انگشتان پا از پشت سر قابل مشاهده خواهند بود که به سمت خارج منحرف شده اند. به علاوه وقتی از رو به رو یا پشت به مچ پا نگاه می کنید، می بینید که انگار پا از سمت مچ به داخل خم شده است. مشکل انحراف پا به داخل عامل ایجاد بسیاری از آسیب دیدگی های مربوط به پا است.

انحراف پا به سمت خارج

انحراف پا به خارج یا گردش پا به داخل شکل دیگری از وضعیت نادرست پا است که دقیقاً حالت بر عکس چیزی که بالاتر گرفتیم اتفاق می افتد. یعنی در این حالت پا بیش از حد خشک و غیر انعطاف پذیر است. مچ پا در این حالت به سمت خارج حرکت می کند و در واقع استخوان پاشنه به سمت داخل کشیده می شود. وقتی که فرد می ایستد به نظر می رسد که کف پا بیش از حد انحنا دارد. این به علت انحراف به سمت خارج مچ پا است. وقتی مچ به سمت خارج حرکت می کند، معمولاً پا هم به صوت افقی به سمت داخل گردش می نماید.

یعنی نوک پنجه های دو پا به جای آن که رو به رو باشند، به سمت یکدیگر قرار می گیرند. وقتی از پشت به پا نگاه کنید می بینید که مچ به سمت خارج منحرف شده است و انگشت های پا که در سمت خارجی پا قرار دارند اصلاً دیده نمی شوند (در حالت معمولی، انگشت های خارجی کمی نمود دارند) . در موارد شدید تر هم انگشت شست پا از پشت قابل مشاهده خواهد بود.

آشنایی با عوامل مؤثر در انتخاب یک کفش

بیشترین چیزی که در حالت عادی هنگام انتخاب کفش به آن دقت می کنیم، احتمالاً اندازه کفش، رنگ و شکل و شمایل آن است. این عوامل که سر جای خود باقی می مانند. ولی وقتی مشکل و آسیب دیدگی در پاهای خود دارید، باید معیارهای دیگری را هم به نحوه انتخاب کفش تان اضافه کنید. مثلاً پشتی کفش، قالب کفش و فضای جلوی کفش برای انگشت ها (پنجه کفش) از مسائلی هستند که باید به آن ها دقت داشته باشید.

پشتی کفش به قسمت پشت کفش گفته می شود که روی پاشنه کفش قرار دارد و آخرین قسمت از فضای داخل کفش را تشکیل می دهد. اهمیت جنس و شکل پشتی کفش در این است که این بخش در واقع انحراف پا را تصحیح می کند. پشتی کفش برای کسانی که مشکل انحراف به داخل پا دارند، باید نسبتاً سفت و سخت باشد. بر عکس، برای کسانی که مشکل انحراف به خارج دارند، پشتی کفش باید نسبتاً نرم و انعطاف پذیر باشد. پس موقع خرید کفش باید مقدار انعطاف پذیری پشتی کفش را امتحان کنید. این کار خیلی ساده انجام می شود.

کافی است پشتی کفش را با دست کمی به سمت داخل فشار دهید و ببینید که سفتی و مقاومت آن چقدر است. بحث دیگری که هنگام انتخاب کفش مناسب باید در نظر داشته باشید، بررسی شکل و وضعیت قالب کفش است. کسانی که مشکل انحراف پا به داخل دارند، بهتر است کفش هایی بپوشند که به طور کلی مستقیم تر و صاف تر هستند. هر چه کفش صاف و مستقیم تر باشد، پا ثبات بیشتری پیدا می کند و این همان چیزی است که پای انحراف پیدا کرده به داخل (که انعطاف پذیری بیش از حد دارد)، نیاز دارد.
بر عکس آن، پایی که مشکل انحراف به خارج دارد، به کفشی نیاز دارد که انحنای بیشتری داشته باشد.

کفشی که انحنای بیشتر داشته باشد به پا اجازه حرکت بیشتر و آزادانه تری می دهد؛ این امر باعث می شود پا به طور کلی وضعیت راحت تری داشته باشد. افرادی که پاهایی در وضعیت صحیح و مستقیم دارند نیز بهتر است از کفشهایی استفاده کنند که نیمه منحنی هستند. معیار سومی که در انتخاب کفش باید به آن توجه داشته باشید، فضای جلوی کفش یا پنجه کفش است. نکته حائز اهمیت در مورد پنجه کفش این است که هر چه پای شما انعطاف پذیری بیشتری داشته باشد، پنجه کفش بزرگ تری هم باید برای کفش انتخابی تان در نظر بگیرید. وقتی پا انعطاف پذیری زیادی دارد ( مثلاً مشکل انحراف به داخل دارد)، فضای بیشتری برای پهن شدن و حرکت کردن لازم خواهد داشت.

همچنین کسانی که مشکل درد مفصل شست پا دارند (انحراف استخوان شست پا به سمت داخل که باعث می شود مفصل شست به سمت خارج از پا دچار بیرون زدگی شود)، بهتر است از کفش هایی استفاده کنند که جلوی آن بزرگ تر و باز تر است.

مشاوره با فرد متخصص و انتخاب کفش

اگر در اطراف محل زندگی تان یک مرکز حرفه ای کفش فروشی، یا مراکز سلامتی و ورزشی وجود دارد که بتوانند وضعیت و شکل و حالت قرار گیری پایتان را بررسی کنند، حتماً برای مشخص کردن وضعیت پایتان به آن جا بروید. وقتی وضعیت سلامت و حالت قرار گیری پا مشخص شود، بر اساس آن می توانید اقداماتی انجام دهید تا از آسیب هایی که ممکن است به دلیل اشکال ساختاری پا ایجاد شود، جلوگیری شود.

به هر حال اگر مشکل درد پا دارید، باید اول مشکل پا را تشخیص دهید و بعد با توجه به آن کفش مورد نظر تان را انتخاب کنید. متأسفانه باید گفت که کفش کلی و عمومی برای رفع درد پا وجود ندارد چرا که مشکل درد پا عوامل متفاوتی می تواند داشته باشد و هر کدام از این عوامل به طرق مختلفی می توانند برطرف شوند. پس کفشی که برای تصحیح مشکل انتخاب می شود هم در هر مورد متفاوت خواهد بود.

تعویض کفش

یکی از اشتباهات رایجی که بسیاری از مردم مرتکب آن می شوند این است که کفشی که خریداری می کنند را به مدت طولانی تر از چیزی که کفش برای آن طراحی شده است، استفاده می کنند. معمولاً کفش وقتی تعویض می شود که کمی کهنه و فرسوده به نظر برسد. ولی واقعیت این است که از روی ظاهر یک کفش نباید کارایی آن را قضاوت کرد. در واقع معیاری که برای میزان کارایی و عمر مفید کفش باید در نظر داشت، حمایتی است که کفش از پا می کند. به عنوان یک قاعده کلی و ساده باید گفت که شما باید هر 800 کیلومتر یک بار کفش تان را عوض کنید.

اگر مسیری که هر روز پیاده طی می کنید مشخص نیست و نمی توانید تخمین خوبی از آن داشته باشید، شاید این معیار دوم برای تان ساده تر باشد. معیار دوم این است که هر 6 ماه تا 1 سال یک بار کفش تان را عوض کنید. به خصوص اگر کفش تان را هر روز استفاده می کنید حتماً این قاعده را رعایت کنید تا پایتان تحت فشار اضافی و بیش از حد قرار نگیرد. نکته مهمی که قطعاً باید رعایت کنید این است که به هیچ وجه از روی ظاهر کفش کارایی و سالم بودن آن را قضاوت نکنید. اگر زمان تعویض کفش رسیده است، آن را تعویض کنید و کاری به ظاهر آن نداشته باشید.

استفاده از کفی کفش چطور است؟

گاهی اوقات حتی اگر از کفش مناسب استفاده کنید، باز هم مشکل انحراف پا بر طرف نمی شود. حمایتی که کفش از پا می کند به هر حال طبق یک سری پیش فرض ها و طرح های از پیش تعیین شده، است. در حالی که ممکن است شما نیاز به تغییرات بیشتر و در واقع شخصی سازی بیشتر کفش داشته باشید. کفی های کفش در این گونه موارد کاربرد مناسبی دارند. به خصوص اگر از کفشهای معمولی تر که حمایت کمتری برای پا ارائه می کنند؛ یا کفشهای مجلسی و رسمی تر استفاده می کنید، کفی کفش خیلی بیشتر به کار شما می آید.

کفی های کفش انواع و ابعاد مختلفی دارند. یعنی شما می توانید از آن حتی در کفشهای معمولی و رسمی هم استفاده کنید. کفی های کفش را می توانید با توجه به مشکلی که دارید، یعنی مناسب برای پای خودتان و جهت تصحیح آن، طراحی یا خریداری کنید. مشکل کفی کفش اختصاصی، هزینه آن است. به علاوه اینکه ساخت کفی کفش تحت پوشش بیمه ها هم قرار نمی گیرد. وقتی از کفی کفش استفاده می کنید، پس از گذشت مدتی لازم می شود که آن را اصلاح کنید چرا که شکل پای شما هم به مرور زمان و استفاده از آن کفی کفش تغییر می کند.

راه حلی که برای کاهش هزینه وجود دارد، استفاده از کفی های کفش از پیش طراحی شده است. البته در انتخاب کفی کفش از پیش طراحی شده هم باید بحث شکل و جنس آن را حتماً در نظر بگیرید و کفی انتخاب کنید که برای پای شما و مشکلی که دارد، مناسب باشد. درست مثل انتخاب یک کفش!

نسخه اصلی مطلب پیشگیری از درد پا با پوشیدن کفش مناسب را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---