شکست درمان، عوارض درمان و قصور پزشکی

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

یکی از زمینه های پر جذبه و چالش برانگیز در بخش درمان، مسئله نتایج نامطلوب درمان شامل شکست درمان، عوارض درمان و قصور پزشکی است . بطوری که هر ازگاهی با مطرح شدن یکی از موارد فوق اظهارنظرهای متفاوت و گاهی متناقض و از طرف افراد صلاحیت دار یا بی صلاحیت فضای رسانه های عمومی و مجازی را پرمی کند. مسائل شکست درمان، عوارض درمان، و قصور پزشکی و همچنین حساسیت موجود به این مسائل را، از دیدگاه های مختلفی میتوان بررسی کرد، از جمله اینکه آیا عوارض یا قصور به اندازه ای که مطرح می شوند وجود دارند یا نه، اهمیت آنها چقدر است و تا چه حد و چگونه می توان از آنها پیشگیری کرد.

اول اینکه افکار عمومی، رسانه ها و فضای مجازی نسبت به نتایج ناخواسته امور پزشکی، به دلایل مختلف بیش از موارد مشابه حساس هستند و واکنش نشان می دهند. هر چند یکی از دلایل حساسیت و واکنش به امور پزشکی ارتباط آن با سلامتی و جان انسان ها است ولی تنها دلیل نیست. برای مثلا می دانیم که یکی از عوامل مهم بیماری ها و مرگ های زودرس در کشور ما، آلودگی هوا است که به میزان زیادی قابل پیشگیری است و خسارت آن در سطح جامعه به مراتب بیش از آسیب های ناشی از عوارض و خطاهای پزشکی است ولی کسی در حد لازم نسبت به وقوع و پیشگیری از آنها حساسیت نشان نمی دهد، یا مرگ ومیر ناشی از تصادفات جاده ای ایران که کمترین آمار سالیانه اعلام شده آن 16000 نفرو همراه با آن چند برابر معلولیت و آسیب های جسمی و روحی است که قربانیان آن انسان های سالم و فعال هستند، لیکن به نسبت شیوع و اهمیت واقعی آن با وجودی که تاحد زیادی قابل پیشگیری هستند، اذهان مردم و رسانه ها و فضای مجازی را جلب نمی کند. این در حالی است که خطاها و قصور پزشکی عموما برروی افرادی اتفاق می افتند که سالم نیستند و نیازمند به کمک برای بهبود کیفیت زندگی یا افزایش طول عمر هستند و پزشک و دیگر اعضای کادر درمان به قصد درمان و کمک به آن ها وارد میدان شده اند نه مانند اکثر حوادث رانندگی از سر لذت بردن از سرعت زیاد یا زیر پا گذاشتن قوانین رانندگی و ....

عامل دوم که در این حساسیت و واکنش ها مؤثراست، پیچیده بودن دانش پزشکی است به همراه ناآگاهی مردم نسبت به محدودیت های آن، که انتظار غیر معقول از دانش و کادر پزشکی ایجاد می کند و در نتیجه هر مورد از عوارض یا شکست درمان برای آنان عجیب و نپذیرفتنی است. عدم ارتباط و برخورد حرفه ای ما درمانگران( شامل پزشک، پرستار و دیگر کسانی است که درگیر درمان بیماران هستند) در توضیح عوارض درمان و محدودیت های موجود به بیمار وهمراهان در مرحله پیش از درمان، نیز می تواند مؤثر باشد.

مسائل فرهنگی و اخلاقی جامعه بصورت افزایش خشم و پرخاشگری بیش از حد وعدم تحمل همدیگر که به طور فزاینده در بین مردم می بینیم (از جمله اهانت به هنرمندان یا ورزشکاران معروف در فضای مجازی یا در نزاع های روزمره و... ) در کنارعدم رعایت احترام به حقوق همدیگر که در همه اقشار دیده می شود و متاسفانه شامل بعضی از اعضای جامعه پزشکی نیز می شود و وجهه عمومی جامعه پزشکی را تحت تاثیر قرار می دهند، نیز به همراه انتظاراتی که عموم مردم (و غالبا به حق) از جامعه پزشکی دارند در این امر مؤثرند.

واقعیت این است که شکست، عوارض و خطای حین درمان بخصوص در درمان جراحی، در کل دنیا بیش از چیزی است که انتظار می رود، و هم از نظر عاطفی و هم از نظراقتصادی بسیارگران بار است. علل این فراوانی در دو دسته قابل تقسیم است: یکی پیچیدگی طبابت و عوامل بیشمار مؤثر در نتیجه درمان و دیگری عللی که مربوط به شرایط ویژه حاکم بر درمان بیمار خاص هستند.