روده اکوژن در سونوگرافی جنین چیست ؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

روده اکوژن جنین یا echogenic bowel یکی از یافته های سونوگرافی سلامت سه ماهه دوم بارداری است که به سفیدی روده های جنین در سونوگرافی اشاره دارد. حالتی که در آن روده های جنین به سفیدی استخوان دیده شده و بسته به میزان سفیدی روده ها با عبارات خفیف یا متوسط توصیف می شود.

اکوژن روده در چه زمانی از بارداری دیده می شود ؟

روده اکوژن در سه ماهه اول بارداری دیده نمی شود و شایع ترین زمان تشخیص آن سه ماهه دوم می باشد. شیوع این یافته در سه ماهه دوم ۲ الی ۱۴ مورد از هر ۱۰۰۰ بارداری است.
معمولا روده اکوژن جنین در سه ماهه سوم یک یافته طبیعی تلقی می شود چرا که دراین زمان مکونیوم (مدفوع ) موجود در روده های جنین یک نمای اکوژن برای روده ها ایجاد می کند.

علت ایجاد روده اکوژن جنین :
اگر چه در ۸۰ تا ۹۰ درصد موارد علت خاصی برای سفیدی روده های جنین یافت نمی شود ولی بر اساس مطالعات انجام شده روده اکوژن در همراهی با موارد زید دیده می شود:

- خونریزی رحمی در بارداری
- اختلالات کروموزومی
- بیماری فیبروز سیستیک
- اختلال رشد داخل رحمی جنین
- عفونت های مادرزادی
- انسداد های دستگاه گوارش جنین

اکنون به اختصار به توضیح هر یک می پردازیم .

ارتباط خونریزی داخل رحمی و روده اکوژن جنین :
خونریزی های رحمی یکی از شکایات شایع بارداری است که در بسیاری از خانم های باردار اتفاق می افتد. بلع مایع آمنیون توسط جنین یک فرآیند طبیعی است و در صورتی که خونریزی وارد مایع آمنیون شود به راحتی با بلع جنین به روده ها رسیده و نمایی اکوژنیک و سفید تر در روده ها ایجاد می کند.
در صورتی که علت ایجاد روده اکوژن خونریزی رحمی باشد ممکن است در سونوگرافی یافته هایی نظیر هماتوم پشت جفت یا ذرات اکوژنیک در معده جنین نیز دیده شود.

ارتباط روده اکوژن جنین با اختلالات کروموزومی :
در ۳ تا ۵ درصد جنین های مبتلا به اختلالات کروموزومی، روده اکوژن دیده می شود. چنین به نظر می رسد که در این جنین ها کاهش حرکات روده و افزایش جذب آب منجر به سفید دیده شدن روده در سونوگرافی شده است.
شایع ترین اختلال کروموزومی که در همراهی با روده اکوژن دیده می شود با شیوع ۷۱ درصد، تریزومی ۲۱ یا سندرم داون است. سایر آنوپلوئیدی ها نظیر تریزومی ۱۳، تریزومی ۱۸ و تریپلوئیدی در مرتبه بعدی مطرح می شوند.

روده اکوژن نشانه ابتلای جنین به بیماری فیبروز سیستیک :
در ۳-۷٫۶ درصد جنین های مبتلا به بیماری فیبروز سیستیک، روده اکوژن دیده می شود. با توجه به مطالعات انجام شده، در این بیماری اختلال در ترشح آنزیم پانکراس منجر به ایجاد مکونیوم در روده و اکوژن تر شدن آن می شود.

ارتباط محدودیت رشد داخل رحمی و روده اکوژن جنین :

در جنین هایی که دچار اختلال رشد داخل رحمی هستند، جریان خون بیشتر به سمت ارگان های حیاتی نظیر مغز، قلب،آدرنال و جفت می رود و کاهش توزیع خون به روده ها منجر به سفید دیده شدن روده در سونوگرافی می شود. ۴ تا ۲۱ درصد جنین هایی که روده اکوژن دارند، دچار اختلال رشد می شوند.

ارتباط عفونت های مادرزادی و روده اکوژن جنین :

عفونت های مادرزادی شایع ترین علت ایجاد کننده روده اکوژن با شیوع ۱۱ درصدی است. عفونت های مادرزادی می توانند با آسیب روده یا ایجاد آسیت یا اختلال رشد جنین، اکوژنیسیته روده را تغییر دهند.

شایع ترین عفونت ایجاد کننده روده اکوژن، سیتومگالوویروس است.

ارتباط انسداد دستگاه گوارش و روده اکوژن :

در موارد انسداد دستگاه گوارش نیز روده اکوژن دیده می شود ولی در این موارد اغلب اتساع روده و افزایش مایع آمنیون ( پلی هیدرآمنیوس) نیز دیده می شود.

ارزیابی روده اکوژن جنین :
در صورت دیده شدن روده اکوژن در سونوگرافی لازم است اقدامانی جهت بررسی بیشتر انجام شود تا با توجه به مواردی علت سفید دیده شدن روده مشخص شود.
با انجامسونوگرافی کاملو ارزیابی سایر ارگان ها، سلامت جنین خود را بررسی کنید تا مشخص شود نشانه یا اختلال دیگری در کنار روده اکوژن وجود ندارد.
به متخصص ژنتیک یا پریناتولوژیست مراجعه کنید.

آیا در بارداری دچار خونریزی رحمی شده اید ؟
در صورتی که روده اکوژن ناشی از بلع خون توسط جنین باشد طی ۲ هفته از بین می رود.
شجره نامه خانوادگی خود را از نظر بیماری فیبروز سیستیک بررسی کنید.
در صورتی که والدین حامل ژن این بیماری باشند، توصیه می شود با انجام آزمایش آمنیوسنتز جنین از نظر ابتلا به این بیماری بررسی شود.
TORCH screening انجام دهید.

در این آزمایش میزان آنتی بادی های سیتومگالوویروس، توکسوپلاسما، روبلا و هرپس در مادر سنجیده می شود و در صورت مثبت بودن آنتی بادی IgM می توان با انجام آزمایش آمنیوسنتز، جنین را از نظر عفونت های مادرزادی بررسی کرد.
با آزمایش غربالگری به پزشک مراجعه کنید.

روده اکوژن یکی از نشانه های اختلالات کروموزومی است ومی تواند ریسک آزمایش غربالگری را به نسبت ۳ به ۱ افزایش دهد و احتمال اختلالات کروموزومی افزایش یابد. لذا با توجه به نتیجه آزمایش غربالگری و صلاحدید پزشک ممکن است نیاز باشد جهت اطمینان از آزمایش آمنیوسنتز برای بررسی کاریوتیپ جنین استفاده کنید.

در صورتی که در روند ارزیابی مشکلی دیده نشود و روده اکوژن تنها یافته سونوگرافی باشد، این یافته نگران کننده نیست و بیش از مراقبت های روتین بارداری اقدام دیگری ضرورت ندارد.