دلایل تغییرات در ظاهر ناخن ها

دکتر گیتا فقیهی [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drgitafaghihi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، مجتمع آژند،بلوک آ،طبقه سوم،کلینیک صدف تلفن مطب : 32240828 - 031

ناخن بخشی از دستگاه پوششی بدن است. بخش های دیگر این دستگاه شامل پوست، مو و غشاهای مخاطی هستند.صفحات حفاظتی که ناخن نامیده میشوند، انتهای انگشتان دست و پا را می پوشانند. ناخن ها اساسا از کراتین که یک پروتئین درشت مولکول در مو و پوست است، تشکیل شده اند.ناخن ها از ماتریکس که زیر یک چین پوستی به نام کوتیکول قرار دارد و از لانولا (ماهک) که منطق های هلالی شکل در قاعده ناخن است، رشد می کنند.ناخن ها منعکس کننده عادت های خوب و بد فـرد هستند . جدا از جنبه زیبایی، ناخن هـا وظایف دیگری نیز بر عهده دارند، از جمله کمک به بــلند کردن اجـسـام با ایجاد تکیه گاه برای بافت انگشتان، و یا دسـت کاری اجسام، و از هـمـه مهم تر آن که ناخن هـا سلامت عمومی بدن را منعکس می کنند.مشکلات موجود در کبد، ریه ها و قلب می توانند در ناخن خود را نشان دهند.

برخی بیماریها را از روی رنگ و شکل ناخن میتوان تشخیص داد، مانند موارد زیر :
- نـاخـن رنگ پریده ، نشانه کم خونی است.
- ناخن قرمز ، نشانه بیماری قلبی است.
- ناخن های سفـیدرنگ ، نشانه بیماری کبدی است.
- ناخن ضخیم و زرد رنگ ، نشانه بیماری ریوی است.
- سرخـی مختصر در ته ناخن، نشانه دیابت است.
- ناخن های دو رنگ ( نیمی سفید و نیمی صورتی ) ، نشانه بیماری کلیه است.

پوسته پوسته شدن دور ناخن
علت آن فرو بردن انگشتان به مدت زیاد در آب و همچنین استفاده از لاک پاک کن هامیباشند. هیچ رابطه ای با کمبود کلسیم و ویتامین C ندارد.در این موارد باید با کرمهای مرطوب کننده مناسب، دست را چرب نگه داشت تا پوست دور ناخن استحکام پیدا کند.

ترک خوردن ناخن
ناخنها در اثر تماس با مواد شیمیایی و هوای سرد استحکام خود را از دست داده و ترک میخورند.برای جلوگیری از این مشکل، آنها را نرم کنید. خیساندن ناخن ها در آب گرم به مدت 15 دقیقه پیش از خوابیدن مفید است. ناخن ها را بعد از نرم کردن، کوتاه کنید تا کمتر دچار ترک خوردگی شوند.اگر همیشه لاک میزنید، هفته ای یک روز به ناخن ها استراحت دهید و لاک نزنید. استفاده از لاک پاک کن های دارای استات هم بهتر از استون است.

تیرگی ناخن
در این حالت ناخن ها مات و کدر بوده و در نوک آنها، نوار تیره رنگی دیده میشود. این علامت ممکن است نشانه ای از یک بیماری جدی مانند سرطان، نارسایی احتقانی قلب و یا دیابت باشد. این علامت، ناشی از کهولت سن نیز میباشد.

حفره روی ناخن
این حالت ممکن است در اثر ضربه ایجاد شود یا ممکن است ناشی از عوارض بیماریهایی نظیر پسوریازیس، اگزما یا آرتریت باشد.

زرد یا سبز شدن ناخن
علت آن، ورم دستها و یا بیماری تنفسی مثل برونشیت مزمن میباشد. این علامت معمولا با رشد آهسته تر ناخن ها همراه است.

سیاه شدن ناخنها ( کبودی ناخن )
معمولا در اثر کوبیده شدن یا فشرده شدن ناخن ایجاد میشود. این کبودی به مرور زمان از بین میرود و ممکن است در اثر شدت ضربه، ناخن ضربه دیده بیفتد. اما جای نگرانی نیست، چون ناخن جدید جایگزین ناخن قبلی میشود.

شیارهای عمودی روی ناخن
افزایش سن و قرار دادن ناخنها در آب، آنها را مستعد نازک تر شدن میکند و شیارهای عمودی را ایجاد میکند. اگر این شیارها، یکباره روی ناخنها آشکار گردند، علت آن میتواند ضربه، پیری، روماتیسم و یا بیماری کلیه باشد.استفاده از منابع غذایی حاوی آهن و روی میتواند موجب سفت تر شدن ناخنها شده و از بروز چنین علایمی جلوگیری کند.ماساژ دادن ناخنها با روغن بادام موجب سفت ناخن و حفاظت از آنها میشود

شیارهای عرضی روی ناخن
این مشکل میتواند ناشی از مانیکور کردن غلط ناخن باشد. در مواقعی که رشد ناخن به دلیل بیماریهایی مانند حمله قلبی، سرخک، سینه پهلو یا تب متوقف میشود، این شیارها مشاهده میشوند.

شیارهای هلالی شکل روی ناخن
این خطوط، سفیدرنگ بوده و در مسمومیت با آرسنیک بروز میکنند.

شکنندگی ناخن
علت آن میتواند فـرو بردن دست در آب داغ، اختـلال در جـریان خــون بدن، کمبود ویتامینهایA ،C ، B6 و نیاسین، کمـبود آهن و کلسیم و روی و کم کاری تیروئید باشد.این تغییر شکل ناخن، با انباشتگی بیش از حد سلنیوم ارتباط دارد. کم آبی بدن نیز در بروز این مشکل بسیار مهم است، بنابراین روزانه آب فراوانی بنوشید.

ضخیم شدن ناخن
اصلی ترین دلیل این ناهنجاری، عفونتهای قارچی و پسوریازیس است. ضربه و کهولت سن نیز ممکن است دلیل دیگری باشد. با درمان مشکل اصلی، ناخن به حالت عادی برمی گردد.

قاشقی شکل شدن ناخن
به علت کم خونی فقر آهن ایجاد میشود. این بیماری بر خلاف باور غلط مردم، هیچ رابطه ای با کمبود کلسیم ندارد. این حالت ممکن است مادرزادی بوده و یا ناشی از کمبود اکسیژن باشد که در بیماریهای ریوی دیده میشود.به علت ضعیف بودن ساختار بستر ناخن، ناخن در بستر خود فرو رفته و شکل قاشق به خود می گیرد.با یک آزمایش خون کامل از لحاظ شمارش گلبول قرمز، میزان هموگلوبین و ذخیره آهن میتوان این بیماری را شناسایی کرد.

کندی رشد ناخن
میتواند به دلیل سوء تغذیه باشد.

لکه های سفید روی ناخن
علت آن میتواند صدمه به ماتریکس ناخن و یا کمبود روی باشد، اما زیاد مهم نبوده و به مرور زمان ناپدید میگردد. معمولا تایپیست ها و پیانیست ها (نوازنده پیانو)، افرادی که مانیکور (کارهای زیبایی ناخن) میکنند دچار این عارضه میشوند.برای بهبود و جلوگیری از ین مشکل فقط کافی است که ناخن را چرب نگه داشت. همچنین بهتر است از لاک و آستون کمتر استفاده کرد.چنانچه این لکه سفید تمام سطح ناخن را فرا گیرد، میتواند علامت ایجاد بیماریهای بسیاری باشد که یکی از این بیماریها، کمبود آلبومین در خون است.

ناخنهای فرو رفته در گوشت
این مشکل بیشتر در ناخنهای پا مشـاهده میگردد و علت آن کوتاه کردن نامناسب ناخنها و تنگ بودن کفش میباشد که باعث میگردد گوشه ناخن به درون گوشت فرو رود.

برای درمان این عارضه باید:
- 3 تا 4 بار در روز، پا را در آب گرم خیس کنید.
- پنجه پا را پاک و خشک نگه دارید.
- در هنگامی که این عارضه در حال بهبود یافتن است، صندلهای جلو باز بپوشید. اگر حتما باید کفش بپوشید، کفش راحتی را انتخاب کنید که به پنجه پایتان فشار نیاورد.
- با دقت، یک تکه پنبه را بین پوست و ناخن پا قرار دهید. هر روز این پانسمان را عوض کنید.
- از یک مسکن معمولی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای تخفیف درد استفاده کنید.
با انجام کارهای بالا، معمولا علائم در طی دو یا سه روز بهبود می یابند. در غیر این صورت به پزشک مراجعه کنید.

مشکلات ناخن در بیماران دیابتی
- ناخن، ضخیم تر میشود و میتواند باعث بروز خونریزی زیر بستر ناخن شود و یا ایجاد زخم کند.
- در این بیماران، فرو رفتن ناخن به داخل گوشت پا، به دلیل تغییر شکل ظاهری ناخن یا بد کوتاه کردن ناخنها یا فشار بر لبه ناخن میتواند رخ دهد.
- اگر رنگ ناخن ها، قرمز، قهوهای یا سیاه باشد، میتواند به دلیل خونریزی زیر ناخن باشد.
- عفونت قارچی ناخن نیز میتواند باعث کنده شدن ناخن شده یا ناخن بسیار ضخیمی ایجاد کند. عفونت ، عمدتا ناخن های خمیده را درگیر میکند.

اثر تغذیه بر روی سلامت ناخن
در افرادی که دچار سوء تغذیه نیستند، بیوتین برای سلامتی ناخن مهم است. زرده تخم مرغ، آرد سویا، غلات و قارچ از جمله منابع غنی بیوتین میباشند. کلم برگ، عدس و شیر نیز تا حدی حاوی بیوتین میباشند.