بیماری گال چیست و چگونه درمان میشود؟

دکتر رضا رباطی [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drrobati.ir
آدرس مطب : تهران ، خیابان ولیعصر ، بالاتر از پارک ساعی ، کوچه سی و دوم ، ساختمان یاس ، واحد204 تلفن مطب : 88881224 - 021

یکی از بیماریهای مسری انگلی پوست که از قدیم شناخته شده است بیماری گال یا جرب می باشد که در اثر تهاجم انگلی بسیار ریز به زیر پوست و تکثیر آن در پوست ایجاد می شود. شاید در جامعه پیشرفته امروزی فکر کنیم دیگر بیماری گال دیده نمی شود اما متاسفانه برخلاف انتظار موارد قابل توجهی از این بیماران هنوز در جامعه دیده می شود. در ذیل نکاتی عمومی و کلی را در مورد این بیماری مرور می کنیم.

گال چیست ؟

گال یکی از بیماری های خارش دار پوستی است که به وسیله یک انگل ریز ایجاد می شود. این انگل رانمی توان با چشم غیر مسلح دید. حضور انگل در قسمت هایی از بدن باعث به وجود آمدن خارش می شود. در واقع این انگل به داخل پوست نفوذ می کند یعنی ابتدا به صورت عمودی وارد پوست می شود و سپس تونل هایی به صورت افقی ایجاد می کند و باعث خارش می شود. معمولا طول زندگی انگل گال داخل تونل ها، حدود 5-4 هفته است.

البته این انگل در دوران زندگی خود 50-40 تخم داخل تونل ها می گذارد و تقریبا از 10 درصد این تخم ها پس از 5-3 روز انگل های جدید به وجود می آید كه با تغذیه از سلول های پوستی، تونل های جدیدی ایجاد می کنند و کم کم به انگل هایی بالغ تبدیل می شوند. دوران زندگی انگل های گال از تخم تا تخم حدود 24-10 روز است.

علامت گال چیست ؟

خارش شدید به ویژه در شب علامت اصلی گال است. انگل گال، ضایعه های پوستی به صورت برجستگی های کوچک و نامنظم در سطح پوست ثانویه به تونل های زیرپوستی ایجاد می کند که خارش شدیدی دارند. ضایعه های پوستی ناشی از ابتلا به گال بیشتر در قسمت های چین های پوستی مانند قسمت های تناسلی، بین انگشتان، زیر پستان و زیر بغل ایجاد می شود و معمولا نواحی سروصورت درگیر نمی شود ولی ابتلا سر و صورت در کودکان شایع است. گاهی این ضایعات حالت ندولر هم پیدا می کنند؛ یعنی سفت، طویل و حدود نیم تا یک سانتی متر می شوند و به شدت هم خارش دارند. بروز این ضایعات ندولر در ناحیه تناسلی مردان شایعتر هست. متاسفانه گاهی ابتلا به گال با ابتلا به اگزما اشتباه گرفته می شود و استفاده نابجا از کورتون موضعی بیماری را تشدید می كند.

اهمیت گال از نظر درمانی چیست ؟

گال به شدت قابل سرایت است. اگر یکی از اعضای خانواده ای به بیماری گال مبتلا شدند، علاوه بر درمان های فردی باید تمامی اعضای خانواده حتی اگر بدون علامت هم هستند، درمان شوند. علاوه بر این باید اقدام به ضدعفونی کردن البسه و رختخواب هم بکنند. یعنی تمام لباس ها، تشک، پتو و ملحفه ها باید با آب جوش شسته و با استفاده از نور مستقیم آفتاب خشک شوند. لباس ها و وسایلی که قابل اتوکشی هستند باید با اتوی کاملا داغ اتو کرد حتی درزها و محل دوخت لباس ها و ملحفه ها، اما وسایلی مانند تشک یا پتو که قابل اتوکشی نیستند، می توان پس از شستن در معرض آفتاب مستقیم و شدید قرار داد. لوازمی هم که قابل شستشو نیستند باید حدود 3 هفته داخل نایلونی دربسته و دور از دسترس نگه دارد تا از کشته و نابود شدن کامل انگل ها مطمئن شوید چون در صورتی که غذا به این انگل ها نرسد، از بین می روند.

اصول درمان گال چیست ؟

معمولا درمان گال حدود 1 هفته طول می كشد ، به این صورت که داروی موضعی ضدگال یک بار در ابتدای شروع درمان و یک بار بعد از گذشتن حدود یک هفته استفاده می شود. در کنار درمانهای اصلی ضدگال از داروهای موضعی و خوراکی ضدخارش هم استفاده می شود. باید توجه داشت از بین رفتن خارش ممکن هست تا چهار هفته زمان ببرد. باز هم تاکید می شود درمان تمامی اعضای خانواده و شستشوی البسه در درمان موفق گال بسیار اهمیت دارد.

آیا گال از طریق حیوان ها هم به انسان ها منتقل می شود ؟

بله، گال می تواند از طریق حیوانات مختلفی مانند حیوانات خانگی هم به انسان ها منتقل شود. البته گستردگی گالی که از طریق حیوان ها به انسان منتقل می شود، مانند گستردگی گال انسانی در سطح پوست نیست. یعنی معمولا فقط قسمت هایی از بدن که در تماس مداوم و مستقیم پوستی با حیوان قرار داشته اند، دچار واکنش های حساسیتی می شوند. مثلا اگر كسی، یک حیوان خانگی مانند سگ یا گربه داشته باشد و حیوان خانگی او به گال مبتلا شود، در صورت بغل کردن حیوان فقط قسمت های جلوی شکم و دست دچار واکنش های حساسیتی می شود.

درمان انگل گالی که از طریق حیوان به انسان منتقل شده هم ساده تر از درمان گال انسانی است و در چنین مواردی، درمان حیوان و از بین بردن گال کافی است و نیاز به درمان وجود ندارد. در بیشتر مواردی که گال از حیوان به انسان منتقل می شود، درمان های ساده ضدحساسیتی می تواند کارساز و موثر باشد. البته خارش پوستی در اثر ابتلا به گال حیوانی هم محدود به نواحی خاص پوست که با حیوان در تماس بوده اند، می شود. با توجه به این موارد، اگر از بهداشت حیوان ها اطمینان ندارید یا به مناطقی می روید که حیوان اهلی در آنجا زیاد است، از دست زدن یا بغل کردن این حیوان ها برای پیشگیری از ابتلای احتمالی به حساسیت ناشی از ابتلا به گال حیوانی پرهیز کنید.

آیا رابطه زناشویی باعث انتقال گال می شود ؟

بله، یکی از راه های انتقال سریع گال، تماس های بسیار نزدیک و صمیمانه یا داشتن رابطه زناشویی است. به طور کلی، هرچه تماس فرد مبتلا به گال با اطرافیانش بیشتر باشد، امکان آلوده شدن آنها، بیشتر است. بر این اساس گاهی گال یک بیماری مقاربتی نیز در نظر گرفته می شود و رعایت اصول اخلاقی در این زمینه در پیشگیری از ابتلا موثر هست. البته امکان انتقال گال از طریق تماس های پوستی بسیار کوتاه و گذرا مانند دست دادن ساده در محیط کار ، بسیار کم است و هرچه ارتباط فرد مبتلا با دیگران طولانی تر و تماس بدنی بیشتر باشد، احتمال ابتلای آنها بالاتر خواهد رفت.

احتمال بروز گال در چه محیط هایی بیشتر هست ؟

امکان انتقال بیماری گال هم مانند شپش در محیط های عمومی که افراد زیادی به صورت متراکم در آنجا زندگی می کنند (مانند خوابگاه، پانسیون، سربازخانه یا کمپ کارگران)، به خصوص محیط های عمومی که از بهداشت مناسبی هم برخوردار نیستند، وجود دارد

آیا می توان جلوی ابتلا به گال را گرفت ؟

تا حدی. معمولا افراد در اثر اقامت یا زندگی در مکان هایی که گال در آنجا وجود دارد، دچار گال می شوند. به همین دلیل توصیه می شود اگر به سفر رفتید یا مجبور به اقامت در مکان هایی شدید که از بهداشت آنها اطمینان چندانی ندارید، برای کاهش احتمال ابتلا به گال تا حد ممکن از لوازم تمیز و شخصی خودتان مانند ملحفه، پارچه، روفرشی یا پتوهای شخصی استفاده کنید. استفاده از ملحفه های یکبار مصرف در سفر هم می تواند تا حدی کمک کننده باشد. البته اگر مکانی آلوده به گال باشد، با استفاده از لوازم شخصی تنها تا حدی می توان جلوی ابتلا به بیماری را گرفت و صددرصد نمی توان از عدم ابتلا مطمئن بود. در کنار این اجتناب از روابط جنسی پرخطر در پیشگیری ابتلا بسیار موثر هست.