مصرف مواد قندی و نشاسته ای در افراد دیابتی

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

بیماران دیابتی همیشه از مصرف قند و مواد نشاسته ای ( کربوهیدرات ها ) هراس دارند چراکه میگویند بدنبال مصرف این مواد قند خونشان بالا میرود.واقعیت این است که در بیماری دیابت برای جلوگیری از بروز كتوز باید حداقل %45-40 و حداكثر 65% انرژی مصرفی روزانه از كربوهیدرات تأمین شود.

در گذشته باور بر این بود كه قندهای ساده ( مثل قند و شكر و شیرینی ) باید از رژیم دیابتی ها جذف شده و بجای آنها مواد نشاسته ای مصرف شود ، زیرا قندهای ساده بسیار سریعتر از نشاسته هضم و جذب شده و هایپرگلایسمی را تشدید میكنند. ولی دلایل علمی برای تأیید این نظریه كافی نیست. اكنون گفته می شود ، قندهای ساده ، می توانند تا 10% كل كالری روزانه را تشكیل دهند. از آنجایی كه مغز و دستگاه عصبی نیاز مطلق به گلوكز دارند ، رژیم های كم كربوهیدرات توصیه نمی شوند و مقدار كل كربوهیدرات از 130 گرم نباید كمتر باشد زیرا باعث بروز كتوز می شود.

این باور كه سوكروز ( موجود در قند و شكر ) ، بعلت جذب سریعش باید از رژیم دیابتی ها حذف شود ، از نظر علمی مورد تأیید نیست. سوكروز از گلوكز و فروكتوز تشكیل شده است كه فروكتوز خود به علت جذب آهسته اش و نیز ذخیره شدنش در كبد بصورت گلیكوژن ، نمایه گلایسمیك پائین دارد. با این وجود ، سوكروز مصرفی باید جزء گرم كربوهیدرات محاسبه شده برای هر فرد دیابتی محاسبه شود و مصرف آن بصورت آزادانه توصیه نمیشود. علاوه بر این ، مطالعات اخیر نشان داده كه سوكروز باعث افزایش تری گلیسیرید و LDL و نیز كاهش HDL میشود.

قندهای الكلی مانند سوربیتول ، مانیتول و گزیلتول قندهایی هستند كه نسبت به قندهای معمولی كالری كمتری تولید كرده و نمایه گلایسمیك پائین تر دارند ، قندهای الكلی بطور متوسط 2 کالری به ازای هر گرم ، انرژی تولید می كند در حالی كه سایر انواع قندها 4 کالری به ازای هر گرم انرژی می دهند. از طرفی قندهای الكلی در آب محلول نیستند و اغلب در تركیب با چربی هستند و بنابراین غذاهایی كه با قندهای الكلی شیرین شده اند ، اغلب بخاطر محتوای چربیشان ، كالری برابر با غذاهای مشابه خود دارند. ضمن این كه زیادی مصرف قندهای الكلی هم اثر ملین دارد و باعث ایجاد اسهال و ناراحتی گوارشی می شود.

قندهای مصنوعی ، همچون ساخارین ، آسپارتام ، اسسولفام K و سوكرالوز هم توسط سازمان غذا و دارو مورد تأیید قرار گرفته اند و مصرف آنها در دیابتی ها بلامانع است ، این قندها چندین برابر سوكروز ( شكر ) شیرین هستند و بدون كالری می باشند. در مورد ساخارین ، از آنجایی كه مصرف زیاد آن در موشهای آزمایشگاهی كمی سرطان زا موجود است ، توصیه می شود درحد متعادل مصرف شود.

برای کاهش جذب قند بهتر است همراه وعده های غذایی از فیبرها استفاده کنیم.فیبر تركیب مهم كربوهیدراتهای پیچیده است و تقریباً فقط در منابع گیاهی همچون میوه و سبزی و غلات كامل و مغزها و حبوبات یافت می شود.

فیبرهای محلول كه در بعضی مواد غذایی همچون جو ، میوه ها ، بعضی سبزیجات ، بنشن ، حبوبات و سبوس وجود دارند ، قادرند از جذب گلوكز در روده باریك بكاهند. فیبرها همچنین باعث كاهش كلسترول توتال و LDL می شوند و بنابراین مصرف آنها در افراد دیابتی بسیار مفید است. علاوه بر این ، منابع حاوی فیبر ، منابع خوب منیزیوم و ویتامین E هم هستند كه روی متابولیسم انسولین اثر مثبت دارند. توصیه می شود روزانه 35-20 گرم فیبر مصرف شود. مصرف غلات كامل و نان سبوس دار در این رابطه موثر است.