اسکار یا جای زخم، روندی طبیعی است که جهت جایگزینی پوست آسیب دیده بر روی بدن ایجاد می شود. امکان ایجاد جای زخم بر روی پوست به دلایل مختلفی نظیر: عمل جراحی، انواع جراحات و آسیب های پوستی ( تصادف ، سوختگی و ….) وجود دارد. ساختار ایجاد جای زخم بر روی بدن هر فردی با فرد دیگر تفاوت داشته و ممکن است به صورت فرو رفته، بر جسته و یا مسطح ولی با تغییر رنگ ایجاد شود. اسکار، یکی از بزرگ ترین نگرانی هایی است که ذهن بسیاری از افرادی که این عارضه را دارند را به خود مشغول کرده و اثرات مخرب دارد. راهکارهای پزشکی زیادی وجود داشته که می تواند جهت رفع نگرانی این افراد موثر واقع شود. درمان به موقع اسکار می تواند از عوارضی نظیر زخم های مزمن یا بافت هیدروژن که می تواند به بهبود کیفیت زندگی آسیب برساند جلوگیری کند.

انواع اسکار

• اسکار خطی معمولی
• اسکار های کلوئیدی
• اسکار هایپرتروفیک
• اسکار های حفره ای یا فرو رفته
• اسکار های انقباضی

اسکار یا جای زخم چگونه ایجاد می شود؟

اسکار زمانی اتفاق می افتد که پوست به طور طبیعی سعی دارد التیام پیدا کند. کلاژن های جدید ایجاد شده ترتیب و شکل خود را از دست داده و ضخامت آن ها تغییر می کند. از آنجائی که اپیدرم (لایه سطحی پوست) باید به لایه های زیرین پوست قلاب شده و متصل شود، این بر هم ریختگی کلاژنی باعث ایجاد اسکار می گردد.

راهکارهای درمانی غیر جراحی اسکار

مراقبت های اولیه و پیشگیری از عفونت:

• شستن و تمیز نگه داشتن زخم
• زخم را با آب شیرین و صابون ملایم بشویید. در صورت وجود کثیفی یا مواد خارجی، از گاز یا دستمال تمیز برای پاک کردن استفاده کنید.
• استفاده از پماد ضدعفونی کننده
• استفاده از پمادهای آنتی بیوتیک موضعی می تواند به جلوگیری از عفونت کمک کند.
• بستن زخم
• زخم را با بانداژ های تمیز و غیر زخم بند بپوشانید تا از آلودگی بیشتر محافظت شود.

محصولات و کرم های موضعی:

پماد حاوی سیلیکون موجب بهبود ظاهر انواع اسکار می شود.قبل از استفاده، ناحیه زخم یا اسکار را با آب و صابون ملایم بشویید و خشک کنید. مقدار مناسبی از پماد سیلیکونی را روی اسکار یا زخم بمالید. این پماد باید به طور یکنواخت روی سطح زخم یا اسکار پخش شود. با حرکت های دایره ای ملایم، پماد را در ناحیه مورد نظر ماساژ دهید تا بهتر جذب شود. مزایای این پمادها به شرح زیر است:

• بهبود ظاهر اسکارها
• کاهش درد و خارش

پیشگیری از تشکیل اسکارهای کلوئیدی

کرم های ضداسکار
کرم های ضد اسکار معمولاً دارای ترکیبات مختلفی هستند که به بهبود زخم ها و کاهش ظاهر اسکارها کمک می کنند. ترکیبات فعال نظیر ویتامین E، زینک و سیلیکون در کرم های ضد اسکار به بهبود فرآیند ترمیم زخم و کاهش ظاهر اسکارها کمک می کنند. استفاده منظم از کرم های حاوی این مواد می تواند به نتایج مطلوبی در بهبود وضعیت پوست و کاهش عوارض زخم ها منجر شود. در ادامه به بررسی چند ترکیب فعال مهم مانند ویتامین E، زینک و سایر مواد مؤثر در این کرم ها پرداخته می شود.
ویتامین E یک آنتی اکسیدان قوی است که به محافظت از سلول ها در برابر آسیب اکسیداتیو کمک می کند. این ویتامین همچنین به حفظ رطوبت پوست و تسریع در فرآیند ترمیم پوست کمک می کند. استفاده از ویتامین E می تواند به کاهش ظاهر قرمزی و سفتی اسکارها کمک کند و پوست را نرم تر کند.
زینک
زینک به عنوان یک ماده معدنی ضروری در فرآیندهای ترمیم زخم و تولید کلاژن نقش دارد. این عنصر به بهبود سریع تر زخم ها و تسریع فرآیند بهبودی کمک می کند.
سیلیکون
سیلیکون با ایجاد یک لایه محافظ بر روی پوست، به حفظ رطوبت و ایجاد محیط مناسب برای ترمیم زخم کمک می کند. این ماده به کاهش حجم و ظاهری سفت اسکارها کمک می کند و می تواند از تشکیل اسکارهای کلوئیدی جلوگیری کند.
کلاژن
کلاژن پروتئینی است که به ساختار و الاستیسیته پوست کمک می کند و در فرآیند ترمیم زخم نقش دارد. هنگام استفاده از کلاژن در کرم ها، می تواند به بهبود انعطاف پذیری و کاهش ظاهر اسکارها کمک کند.

درمان های خانگی و طبیعی اسکار

آلوئه ورا: با خواص درمانی متنوع و موثر خود می تواند به درمان و بهبود اسکارها کمک کند. استفاده از این گیاه به عنوان بخشی از روال مراقبت از پوست می تواند به بهبود ظاهری اسکارها و ترمیم بافت های آسیب دیده کمک نماید. برگ های آلوئه ورا را برش دهید و ژل داخلی آن را به طور مستقیم بر روی اسکار بمالید. این عمل را 2-3 بار در روز تکرار کنید. ژل آلوئه ورا را می توان با مواد دیگری مانند عسل، ویتامین E یا روغن های گیاهی ترکیب کرد و به عنوان ماسک بر روی اسکار استفاده کرد. محصولات حاوی استخراج آلوئه ورا نیز وجود دارند که می توانند به عنوان کرم یا لوسیون برای بهبود وضعیت اسکارها مورد استفاده قرار گیرند.
روغن های طبیعی مانند جوجوبا، زیتون و نارگیل نیز به عنوان درمان های مکمل و مؤثر در کاهش و بهبود ظاهر اسکارها شناخته شده اند. این روغن ها به دلیل خواص ضدالتهابی، مرطوب کنندگی و بازسازی سلولی می توانند به بهبود اسکارها کمک کنند.
عسل : عسل یک درمان مؤثر برای از بین بردن جای زخم ها است. عسل مانع از تجمع سلول های پوست مرده و باعث تحریک پوست برای بازسازی بافت جدید می شود. مقداری عسل رو روی زخم بمالید، با یک باند آن را بپوشانید و بگذارید در طول شب به همین صورت بماند. صبح آن را با آب گرم بشویید. هر شب قبل از خوابیدن این کار را تکرار کنید.
سرکه سیب به عنوان یک ماده ضد عفونی کننده محسوب می شود که از آن برای درمان طبیعی اسکار پوست نیز استفاده می شود. در حقیقت استفاده از سرکه سیب باعث می شود که سلول های مرده سطح پوست برطرف شوند. طرز استفاده از آن، به این صورت است که در ظرفی مقدار کمی عسل ریخته و به همان مقدار سرکه سیب اضافه کرده و مخلوط نمایید. حال با استفاده از یک پنبه، آن را روی اسکار پوست بمالید. به مدت ده دقیقه صبر کنید و سپس آن را با آب بشویید.

درمان های پزشکی و حرفه ای اسکار

درمان های فیزیکی
ماساژ و درمان های فیزیوتراپی : ماساژ و درمان های فیزیوتراپی به عنوان روش های مؤثر در بهبود بافت های اسکار دار و افزایش کیفیت پوست شناخته شده اند. این دو روش می توانند به بهبود خون رسانی، کاهش التهاب و تحریک فرآیندهای ترمیمی پوست کمک کنند.
درمان های لیزری : امروزه با استفاده از دستگاه های پیشرفته پزشکی، درمان اسکار با لیزر به آسانی انجام می شود. برای لیزر درمانی جای اسکار، پزشک از یک بی حسی موضعی استفاده می کند. در روند از بین بردن اسکار با لیزر، نواحی دارای زخم اسکار مورد هدف پرتوهای قدرتمند اشعه لیزر قرار می گیرند و بافت آسیب دیده تجزیه می شود. برای درمان اسکار با لیزر روش ها و دستگاه های لیزر مختلفی وجود دارد که برخی از مهم ترین آنها عبارت اند از:
لیزر کیو سوئیچ Nd: YAG
لیزر رنگ پالسی
دستگاه لیزر CO2 فرکشنال
لیزر آی پی ال یا نور پالسی جدید
درمان های دارویی:
کرم های تجویزی : اسکارها نیز می توانند با استفاده از کرم های تجویزی بهبود یابند. این کرم ها معمولاً شامل ترکیبات فعال هستند که به کاهش ظاهر اسکارها کمک می کنند و می توانند شرایط متفاوتی را هدف قرار دهند که شامل موارد زیر است:
کرم های حاوی سیلیکون : این کرم ها با ایجاد یک لایه محافظ بر روی پوست، رطوبت را حفظ می کنند و به بهبود بافت و رنگ اسکار کمک می کنند. سیلیکون می تواند به کاهش قرمزی و سفتی اسکارهای کلوئیدی و هایپرتروفیک کمک کند.
کرم های حاوی استروئید : این کرم ها به کاهش التهاب و قرمزی در اسکارهای هایپرتروفیک و کلوئیدی کمک می کنند. استروئیدها می توانند تولید کلاژن را کاهش داده و به نرم شدن و کاهش اندازه اسکار کمک کنند.
کرم های حاوی رتینوئید : این کرم ها به تحریک تولید کلاژن و افزایش ترمیم سلولی کمک می کنند.
پمادهای ترکیبی :
پمادهای ترکیبی بهبود اسکار شامل ترکیبات مختلفی هستند که به کاهش و بهبود ظاهر اسکارها کمک می کنند. این پمادها معمولاً از ترکیب چندین ماده مؤثر تشکیل شده اند تا اثرات یکدیگر را تقویت کرده و نتایج بهتری ارائه دهند.
پماد حاوی استروئید و سیلیکون: برای کاهش التهاب و بهبود بافت مفید است.
پماد سیلیکون با رتینوئید: این پماد ترکیب اثرات محافظتی سیلیکون و بهبود دهنده رتینوئیدها را دارد.

درمان های جراحی اسکار

برداشتن اسکار

این درمان ها شامل جراحی اصلاح اسکار است که شامل برداشتن بافت اسکار و ایجاد یک اسکار جدید و پیوند پوست است که شامل برداشتن پوست از قسمت دیگری از بدن و پیوند آن بر روی ناحیه اسکار است. درمان های جراحی معمولاً توسط جراح پلاستیک انجام می شود و نسبت به درمان های موضعی یا تزریقی به زمان بهبودی طولانی تری نیاز دارد.

پیوند پوست

این عمل یک روش جراحی است که در آن پوست یا بافت های نرمی از یک قسمت بدن، به قسمت دیگری منتقل می شود، این عمل، به منظور ترمیم زخم های عمیق، از بین بردن آثار زخم ها و یا به عنوان جزئی از جراحی زیبایی، مورد استفاده قرار می گیرد. پیوند پوست ممکن است از پوست خود فرد یا فرد دیگری که شرایط اهدا را داشته باشد گرفته می شود.
مزایا:
بهبود سریع تر زخم ها
کاهش عفونت ها
بهبود ظاهر پوست
کاهش درد و ناراحتی
معایب:
عفونت
التهاب و تحریک محل زخم
درد، خون ریزی و تورم در منطقه عمل
تحریک نقاط دوختی به صورت تراکم یا خروج دوخت ها از پوست
واکنش های آلرژیک، تغییر رنگ پوست پیوند زده، شکل دهی نامناسب
آسیب های عصبی
پس زدن پیوند
عوارض ناشی از برداشت نامناسب پوست از بدن گیرنده

پیشگیری و مدیریت بلند مدت

پیشگیری از تشکیل اسکارهای جدید علاوه بر درمان آسیب های موجود، اهمیت زیادی دارد. رعایت برخی نکات و تکنیک ها می تواند به کاهش احتمال بروز اسکار کمک کند.

• تمیز نگه داشتن زخم: زخم های باز باید به طور منظم با آب و صابون ملایم شسته و خشک شوند تا از عفونت جلوگیری شود.
• استفاده از پانسمان: استفاده از پانسمان های مناسب برای محافظت از زخم و جلوگیری از آسیب بیشتر به آن کمک می کند.
• اجتناب از تحریک: از به کار بردن مواد تحریک کننده مانند الکل یا ماده شیمیایی خشن بر روی زخم خودداری کنید.
• اجتناب از فعالیت های شدید: در زمان بهبودی زخم، باید از فعالیت های بدنی شدید که ممکن است منجر به آسیب دوباره شود، پرهیز کرد.
• رژیم غذایی متعادل: مصرف کافی ویتامین ها و مواد معدنی (مانند ویتامین C و زینک) به بهبود زخم کمک می کند.
• محافظت از پوست: قرار گرفتن در معرض نور خورشید می تواند به تیرگی و بدتر شدن ظاهر اسکار کمک کند. استفاده از کرم های ضد آفتاب با SPF بالا توصیه می شود.
• درمان پیشگیرانه: در صورت وجود ناهنجاری یا سابقه اسکار، مشاوره با پزشک متخصص می تواند به انتخاب روش های پیشگیرانه مناسب کمک کند.
• عدم خراشیدگی یا فشار به زخم: این کار می تواند عفونت را تشدید کند و موجب تشکیل اسکار شوند.

برای مدیریت اسکارهای موجود، برنامه های مراقبتی متنوعی وجود دارد که می تواند به مرور زمان تاثیر مثبتی روی پوست داشته باشد. در ادامه، برخی از این روش ها بیان می شود:

• زخم را تمیز نگه دارید: استفاده از آب و صابون ملایم برای تمیز کردن زخم و جلوگیری از عفونت اهمیت دارد.
• پانسمان مناسب: پانسمان را به طور منظم تعویض کنید و از پانسمان هایی که رطوبت را حفظ می کنند استفاده کنید.
• کرم های سیلیکون: این کرم ها بر روی اسکار اعمال می شوند و می توانند به نرم شدن و کاهش اندازه اسکار کمک کنند.
• رتینوئیدها: این نوع داروها به بهبود کیفیت پوست و کاهش جابه جا شدن پوست کمک می کنند.
• استروئیدها: در صورت نیاز، پزشک می تواند داروهای استروئیدی تجویز کند که به کاهش التهاب و قرمزی اسکار کمک می کند.
• ماساژ ملایم: استفاده از روغن های طبیعی یا کرم های مرطوب کننده و ماساژ ملایم ناحیه اسکار به بهبود قوام و ظاهر آن کمک می کند. این کار می تواند باعث افزایش خون رسانی به ناحیه اسکار شود.
• لیزر درمانی: این روش می تواند به کاهش قرمزی و بهبود بافت پوست کمک کند.
• رژیم غذایی متعادل: مصرف ویتامین ها (مانند ویتامین C و E) و مواد معدنی (مثل زینک) برای حمایت از ترمیم پوست ضروری است.
• نوشیدن آب کافی: هیدراته نگه داشتن بدن به بهبود سلامت پوست کمک می کند.
• استفاده از کرم ضد آفتاب: قرار گرفتن در معرض نور خورشید می تواند به تیرگی اسکار کمک کند. بنابراین استفاده از کرم های ضد آفتاب با SPF بالا الزامی است.
• کنترل وضعیت اسکار: بررسی منظم توسط پزشک می تواند به تعیین نیاز به درمان های بیشتر کمک کند و برنامه های مراقبتی را به روز کند.

تغییرات در سبک زندگی و تغذیه تأثیر قابل توجهی بر بهبود زخم ها و اسکارها دارند. در اینجا به جزئیات این دو عامل مهم می پردازیم:
تغذیه مناسب:
مغزها، دانه ها و روغن های گیاهی دارای ویتامین E هستند. این ویتامین خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و می تواند به بهبود کیفیت پوست کمک کند.
مرکبات، توت ها، فلفل دلمه ای و سبزیجات برگ دار دارای ویتامین C هستند. این ویتامین به تولید کلاژن کمک می کند و در فرآیند ترمیم زخم نقش دارد.
پروتئین ها برای ترمیم بافت و تولید کلاژن اهمیت دارند. منابع خوب پروتئین شامل گوشت، تخم مرغ، شیر، حبوبات و مغزها هستند.
زینک ماده معدنی برای ترمیم زخم است و به طور طبیعی در گوشت قرمز، مرغ، حبوبات و دانه ها یافت می شود.
مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان (مثل توت ها، سبزیجات و میوه های رنگی) به کاهش التهابات کمک می کنند.
سبک زندگی:
بهداشت و تمیزی زخم ها
رطوبت رسانی
اجتناب از نور خورشید
ماساژ ملایم
مدیریت استرس
نتیجه گیری
اسکار یا جای زخم بافتی است که پس از بهبود زخم روی آن باقی می ماند و به عنوان بخشی از روند بهبودی بدن ایجاد می شوند. بدن شما بافتی می سازد تا پوست آسیب دیده را ترمیم کند و شکاف های ناشی از آسیب را ببندد. اسکارها در هر شکل و اندازه ای وجود دارند که می توانند ناشی از تصادفات، سوختگی، جراحی، آکنه و بیماری باشند. روش های درمانی گوناگونی وجود دارند که می توانند اسکارها را از بین ببرند یا آنها را کمتر نمایان کنند. درمان جای زخم ها و اسکارهای جراحی شامل ترکیبی از مراقبت های اولیه، درمان های موضعی، روش های بالینی و در صورت لزوم، مداخلات جراحی می شود. با همکاری پزشک متخصص و رعایت توصیه های مربوطه، می توانید به بهبود ظاهری این اسکارها کمک کنید.

نسخه اصلی مطلب راهکارهای درمانی برای جای زخم ها و اسکارهای جراحی را در سایت کلینیک بنیتا بخوانید.

---