برای این که محیط دهانی سالمی داشته باشید، نیاز دارید تا ترشح بزاق در دهان شما به صورت طبیعی و نرمال انجام شود. بزاق دارای ویژگی های ضدباکتریایی و آنتی ویروسی است که به مرطوب نگه داشتن دهان کمک می کند و مواد شیمیایی موجود در بزاق می توانند باکتری ها و ویروس ها را از دهان دور کنند. از طرف دیگر می توان گفت بزاق حاوی مواد معدنی مانند فسفات و کلسیم است که به حفظ مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی دندان ها کمک می کند. خشکی دهان که با نام علمی زروستومی شناخته می شود، حالتی است که در آن تولید بزاق در دهان کاهش می یابد. عوامل زیادی می توانند به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم بر روی خشکی دهان و لب هر فرد تأثیر بگذارند. این وضعیت می تواند به دلایل مختلفی از جمله برخی داروها، شرایط خاص پزشکی، یا حتی به عنوان یک عارضه جانبی درمان های دندانپزشکی مانند ارتودنسی رخ دهد. ارتودنسی که به منظور اصلاح ناهنجاری های دندانی و فکی انجام می شود، می تواند تأثیر قابل توجهی بر سلامت دهان و دندان ها داشته باشد. در حالی که خشکی دهان ممکن است به عنوان یک عارضه جانبی از ارتودنسی تلقی شود، راهکارهایی وجود دارد که می توانند به مدیریت و کاهش این حالت کمک کنند.

خشکی دهان چیست و چه علائمی دارد؟

خشکی دهان زمانی رخ می دهد که تولید بزاق در دهان کم شود. علل این اتفاق می تواند عوارض جانبی برخی داروها، شرایط پزشکی خاص، کم آبی بدن و نوع سبک زندگی فردی باشد. اگر با علائمی مانند احساس خشکی و چسبندگی در دهان، تشنگی مکرر، مشکل در جویدن، بلعیدن و گلودرد روبه رو شدید، احتمالاً به این عارضه مبتلا شدید.

عوامل اصلی خشکی دهان در حین ارتودنسی

عوامل مؤثر بر خشکی دهان در حین ارتودنسی متعدد و گوناگون هستند. این عوامل می توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر تولید بزاق تأثیر بگذارند، که نقش حیاتی در حفظ سلامت دهان و دندان دارد. در اینجا به بررسی سه عامل اصلی مؤثر بر خشکی دهان در زمان ارتودنسی می پردازیم:

• کاهش ترشح بزاق به دلیل براکت ها و سیم ها

براکت ها و سیم های ارتودنسی می توانند فضای دهان را اشغال کنند و بر روی زبان و گونه ها فشار آورند. این امر می تواند تحریک مورد نیاز برای غدد بزاقی جهت تولید بزاق را کاهش دهد. غدد بزاقی در پاسخ به تحریکات مکانیکی ناشی از حرکات دهانی مانند جویدن و صحبت کردن بزاق تولید می کنند. وقتی این تحریکات به دلیل وجود براکت ها و سیم ها کاهش یابند، ممکن است تولید بزاق نیز کاهش یابد، که منجر به خشکی دهان می شود.

• تنفس دهانی

وجود براکت ها و سیم های ارتودنسی ممکن است تنفس از طریق بینی را دشوار سازد و فرد را به تنفس دهانی ترغیب کند. تنفس دهانی باعث می شود هوای بیرون به طور مستقیم با دهان و بزاق در تماس باشد که این امر موجب تبخیر سریعتر بزاق و در نتیجه خشکی دهان می شود. این حالت به ویژه در شب هنگام خواب، زمانی که تولید بزاق به طور طبیعی کاهش می یابد، می تواند شدیدتر باشد.

• تغییرات رژیم غذایی

افرادی که در حال انجام درمان ارتودنسی هستند، ممکن است به دلیل درد یا ناراحتی ناشی از براکت ها و سیم ها، از خوردن برخی غذاهای سفت یا جویدنی خودداری کنند. این امر می تواند به تغییراتی در رژیم غذایی منجر شود که کم آبی بدن و در نهایت خشکی دهان را به دنبال دارد. جویدن غذاهای سفت نه تنها برای تغذیه ضروری است بلکه به عنوان یک فعالیت تحریک کننده برای تولید بزاق نیز عمل می کند. کاهش مصرف این نوع غذاها می تواند به کاهش تحریک غدد بزاقی و کاهش تولید بزاق منجر شود.

عوارض خشکی دهان

کمبود میزان بزاق در دهان و خشک بودن طولانی مدت حفره دهان اگر درمان نشود می تواند عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:

• زخم دهان
• بروز عفونت های قارچی در دهان
• خرابی دندان ها
• بیماری های لثه
• مشکلات گوارشی به دلیل دشواری جویدن و بلع غذا
• ترک خوردگی لب ها و زخم شدن گوشه دهان

چرا خشکی دهان نیاز به درمان دارد؟

کاهش تولید بزاق و افزایش خشکی دهان، باعث بوی بد دهان می شود. علاوه بر این فرد در غذا خوردن، صحبت کردن و بلعیدن با مشکل مواجه شود و این موارد برای فردی که ارتودنسی دارد آزار دهنده تر نیز خواهد بود. علاوه بر این بزاق دهان با خنثی کردن پلاک های دندان از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کند. به همین دلیل خشکی دهان و کمبود بزاق باعث می شود که فرد با مشکلات سلامت دهان و دندان و بیماری های لثه مواجه شود.

راهکارهای رفع خشکی دهان در طول درمان ارتودنسی

• هیدراته نگه داشتن بدن

یکی از ساده ترین راه ها برای جلوگیری از خشکی دهان و لب در طی ارتودنسی، مصرف مقدار آب کافی در طول روز و هیدارته نگه داشتن بدن می باشد. بهتر است از نوشیدن مایعات حاوی قند زیادی برای جلوگیری از ایجاد خشکی در دهان، خودداری کنید.

• مصرف مواد غذایی با رطوبت بالا

رژیم غذایی مناسب و مصرف مواد غذایی با رطوبت بالا می تواند به شما کمک کند تا محیط دهانی خود را همواره مرطوب نگه داریند. مصرف میوه و اسموتی ها را حتماً در رژیم غذایی خود در طول ارتودنسی، قرار دهید.

• عدم استفاده از الکل

با توجه به این که مصرف الکل می تواند تا حد بسیار زیادی آب بدن را کاهش دهد، بهتر است در طول درمان ارتودنسی خود آن را مصرف نکنید.

• عدم استفاده از دخانیات

در طول ارتودنسی برای جلوگیری از ایجاد خشکی دهان، مصرف سیگار و قلیان را تا حد بسیار زیادی کاهش دهید.

• مکیدن قطعات کوچک یخ

می توانید چند قطعه یخ را در طول روز در دهان خود گذاشته و با مکیدن آن از خشکی دهان و لب خود جلوگیری کنید.

• کاهش مصرف کافئین در طول روز

با توجه به نوع ترکیباتی که در نوشیدنی های حاوی کافئین وجود دارد، اگه آنها را بیش از اندازه استفاده کنید، رنگ براکت و دندان های شما تغییر می کند. از طرف دیگر کافئین با توجه به اثراتی که بر روی دهان دارد، می تواند در صورت استفاده بیش از اندازه در طول روز باعث ایجاد خشکی دهان در افراد شود.

• استفاده از دهانشویه های مخصوص برای افزایش رطوبت دهان

برای افزایش رطوبت دهان خود در طول ارتودنسی به شما پیشنهاد می کنیم از دهانشویه هایی که بدون الکل هستند، استفاده کنید. برخی از دهانشویه های موجود در بازار حاوی مواد درمان کننده خشکی دهان در ترکیبات خود هستند.

• مراجعه منظم به دندانپزشک

مراجعه منظم به دندانپزشک در بازه های زمانی مشخص می تواند به شما کمک کند تا مشکلات دهان و دندانی خود را در طول ارتودنسی قبل از این که به مشکلات بسیار پیچیده ای تبدیل شود، درمان کنید. در صورتی که پس از نصب براکت های ارتودنسی با هرگونه مشکلی روبه رو شدید، در اسرع وقت به مطب متخصص ارتودنسی مراجعه کرده و مشکلات خود را با دندانپزشک در میان بگذارید.

نسخه اصلی مطلب راهکار رفع خشکی دهان در طول درمان ارتودنسی را در سایت دکتر پدرام دانش کاظمی بخوانید.

---