یکی از سوالات پرتکراری که افراد مختلف از ارتودنتیست ها می پرسند این است که مدت زمان صاف شدن دندانها در ارتودنسی چقدر است؟ زمان حرکت دندان و طول مدت درمان ارتودنسی برای همه ی بیماران یک دغدغه ی بزرگ است. همه ی افراد تمایل دارند دندان ها به بهترین شکل ممکن و در مدت زمان کوتاهی حرکت کرده تا سریع تر شاهد نتیجه درمان ارتودنسی باشند. نمی توان به این سوال که مدت زمان درمان ارتودنسی چقدر است جواب واحدی داد. یعنی از زمانی که ارتودنتیست براکت ها و سیم ارتودنسی را وصل می کند، دندان های شما به مرور شروع به حرکت خواهند کرد. در واقع نیروی موجود در سیم ارتودنسی موجب لغزندگی و حرکت دندان ها در مسیر درست خواهد شد. ارتودنسی برای هر بیمار متفاوت عمل می کند زیرا بدن هر فرد منحصر به فرد است. متخصص ارتودنسی مجاز نیست بیش از 1 تا 2 میلی متر در ماه دندان را حرکت دهد. حرکت تند و غیر استاندارد ممکن است به سلامت دهان و دندان بیمار آسیب برساند. با اینکه نمی توان به طور قطع مدت زمان ارتودنسی دندان را مشخص کرد اما می توان به عواملی که نقش مهمی در تعیین این زمان دارند، اشاره کرد. که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

عوامل موثر در سرعت حرکت دندان ها با ارتودنسی

در ادامه به مهم ترین عواملی که بر روی مدت زمان ارتودنسی تاثیرگذار هستند، اشاره خواهیم کرد:

• سن بیمار

یکی از عواملی که در مدت زمان ارتودنسی بسیار تأثیرگذار است سن بیمار است. هر چه سن بیمار کمتر باشد درمان زودتر نتیجه می دهد. همچنین هر چه فرد مسن تر باشد ارتودنسی بیشتر طول خواهد کشید. فک و دندان کودکان، درحال رشد است، بنابراین مرتب کردن دندان های آن ها زمان زیادی نیاز ندارد. مدت زمان مرتب شدن دندان ها در ارتودنسی کودکان کمتر از ارتودنسی بزرگسالان است.

• تجربه و مهارت متخصص ارتودنسی

عامل دیگری که می توانیم در این زمینه معرفی کنیم مربوط به ارتودنتیست شما می باشد. فرآیند گذاشتن براکت های ارتودنسی بر روی دندان های شما، چکاپ کردن های ماهیانه و… می تواند یکی از موارد و موضوعاتی باشد که زمان زیادی را لازم دارد. این موضوع در حالی است که اگر از یک ارتودنتیست متخصص و ماهر درخواست کنید تا روند درمانی ارتودنسی شما را به عهده بگیرد، خودتان متوجه می شوید که چقدر تجربه و مهارت او در سرعت روند درمانی موثر است.

بنابراین، می توانیم بگوییم که اگر شما نیز جز افرادی هستید که امروزه در خصوص مدت زمان ارتودنسی نگرانی دارید و قصد دارید تا در هر شرایطی هم که شده است، حداقل زمان ممکن برای این موضوع را بگذارید، بهتر است بدانید که انتخاب پزشک می تواند تاثیر زیادی بر روی این قضیه داشته باشد.

• نوع و شدت ناهنجاری های دندانی

شدت ناهنجاری یکی دیگر از عوامل مهم تاثیرگذار در طول درمان می باشد. معمولاً طول درمان بیماران با ناهنجاری های شدیدتر بیشتر از بیماران دیگر می باشد. هر چه ناهنجاری های فکی و دندانی شدیدتر باشد، زمان مورد نیاز برای درمان نیز بیشتر می شود. در صورتی که نامرتبی دندان ها خفیف تا متوسط باشد، درمان ارتودنسی معمولاً حدود یکسال زمان خواهد برد.

• سرعت حرکت دندان ها

سرعت حرکت دندان های هر فرد با فردی دیگر متفاوت است. دندان های بسیاری از افراد حتی در سنین بزرگسالی نیز به سرعت به براکت های ارتودنسی جواب می دهند و جابجا می شوند. البته برخی از دستگاه ها وجود دارند که با لرزش فرکانس بالا و بازسازی استخوان اطراف ریشه، دندان ها را تحریک می کنند تا راحت تر جا به جا شوند. در واقع آن ها می توانند مدت زمان درمان ارتودنسی را تا 20 درصد کوتاه تر کنند. در روش های جدید ارتودنسی در زمان کوتاه، نیز از همین دستگاه ها استفاده می شود.

• میزان همکاری بیمار

درمان ارتودنسی یک کار گروهی است. نه تنها ارتودنتیست و همکاران او برای بهبودی لبخند شما تلاش می کنند، بلکه شما هم باید در این فرایند با آن ها همکاری کنید. شما باید به درستی از دندان ها و بریس ها مراقبت کنید و تمام توصیه های ارتودنتیست خود را دنبال کنید. اگر همه ی چیزهایی را که از شما خواسته می شود را رعایت کنید، طول درمان شما می تواند کوتاه تر شود. اما اگر برای مثال استفاده از کش های خود را فراموش کنید یا حداقل 22 ساعت در روز از الاینرهای اینویزیلاین خود استفاده نکنید، احتمالاً طول درمان شما افزایش می یابد.

بنابراین، نحوه ی مراقبت شما از دندان ها و بریس ها بر طول درمان تاثیرگذار است. برای مراقبت از دندان ها و بریس ها باید هر روز مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و از خوردن غذاهای جویدنی، سفت، چسبناک و شیرین خودداری کنید.

• نوع ارتودنسی

متقاضیان ارتودنسی امروزه گزینه های زیادی برای انتخاب دارند: بریس های فلزی سنتی، بریس های سرامیکی و بریس های شفاف از انواع ارتودنسی هستند. بریس های فلزی از فلز استیل ساخته شده اند که این سیستم را بسیار مستحکم و قوی نگه می دارد. از طرفی بریس های سرامیکی و الاینرهای شفاف، زیباتر از بریس های فلزی به نظر می رسند و بیشتر بزرگسالان آن ها را ترجیح می دهند ولی طول مدت درمان ممکن است بیشتر باشد. نوع ارتودنسی نیز یکی از عوامل تاثیرگذار بر مدت زمان درمان ارتودنسی می باشد.

• مصرف برخی داروها

مواد متفاوتی که در خون افراد وجود دارند، می توانند طول درمان ارتودنسی را تحت تاثیر قرار دهند.

اگر بیمار دارویی مصرف کند، این دارو وارد جریان خون شده و می تواند تاثیرات زیادی روی سوخت و ساز و فعالیت های کلی بدن داشته باشد.

با مصرف بیش از اندازه ی برخی از داروها مانند ایبوپروفن، آسپرین، ژلوفن، فنی توئین، کورتیکواستروئید ها و بیس فسفونات ها حرکت دندان ها کند تر شده که در نتیجه، طول درمان ارتودنسی افزایش می یابد. همچنین، برخی از داروهای دیگر مانند داروهای تیروئیدی و ویتامین D می توانند حرکت دندان ها را سریع تر کرده و سبب کاهش طول مدت درمان ارتودنسی شوند. بنابراین قبل از اینکه دوره درمان ارتودنسی خود را شروع کنید، اطلاعات کافی را در زمینه ی داروهای خاصی که مصرف می کنید، در اختیار دندانپزشک خود قرار دهید.

از این رو باید به مکانیسم عمل و اثر داروها بر درمان ارتودنسی که معمولا توسط بیماران استفاده می شوند و بر حرکات ارتودنسی موثر هستند، توجه کرد.

• شدت نیروی وارد شده از طرف براکت ها

مقدار نیرویی که براکت های ارتودنسی به دندان ها وارد می کنند، بر طول درمان ارتودنسی دندان تاثیر گذار است. اگر دندان ها دارای شلوغی و ازدحام کمی باشند، براکت ها و کش های ارتودنسی می توانند کمتر از یک سال سبب بهبود وضعیت دندان ها شوند. اما اگر برعکس این ماجرا باشد، جا به جایی دندان ها نیازمند زمان طولانی تری است. بهترین روش حرکت دادن دندان ها استفاده از نیروی ملایم در مدت زمان طولانی است.

نوع حرکت دندانها در ارتودنسی

وقتی با کمک سیم و براکت ارتودنسی به دندان نیرو وارد میشود، ابتدا مقداری حرکت در تاج دندان داریم. سپس رشته الیاف سازنده لیگامان پریودنتال به همان سمتی که نیرو وارد شده فشرده میشوند و از سمت مقابل کشیده شده و کش می آیند. همچنان که فشار ادامه میابد، آن بخشی از استخوان فک که لیگامان پریودنتال فشرده شده، برای برگشتن لیگامان به حالت نرمال، به صورت خیلی جزئی و ریز دچار تحلیل میشود.

کار تخریب بافت استخوانی در این شرایط را سلول های استئوکلاست انجام میدهند. با تحلیل استخوان در سمتی که تحت فشار است، دندان کمی جابجا میشود و الیاف به حالت نرمال در می آیند. اما در سمت دیگر دندان کمی جای خالی وجود دارد که با کمک سلول های استئوبلاست که مسئول استخوان سازی هستند پر میشود. این فرآیند زمانبر است و هر بار که متخصص ارتودنسی سیم و دستگاه ها را تنظیم میکند این چرخه تکرار میشود. و به طور کلی تغییرات عمده در حرکات دندان معمولا در اوایل 4 الی 6 هفته دیده خواهد شد. البته، سرعت حرکت دندان ها از فردی به فرد دیگر کاملا متفاوت است. فاکتور هایی مانند سن، میزان شلوغی دندان ها، تراکم استخوان و میزان متابولیسم بیماران می توانند بر سرعت حرکت دندان تاثیر بگذارند.

مدت زمان صاف شدن دندانها در ارتودنسی

با توجه به اینکه ارتودنسی دندان یک فرآیند تدریجی است، طولانی مدت بوده و معمولاً بین یک تا سه سال به طول می انجامد. اما این مدت می تواند با توجه به شرایط هر فرد و نوع درمان متغیر باشد. مدت زمان ارتودنسی تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد. به عنوان مثال، اختلالات دندانی شدید تر معمولاً به مدت زمان بیشتری نیاز دارند تا بهبود یابند.

جلوگیری از حرکت دندان بعد از ارتودنسی

بسیاری از بیماران ممکن است نگران این موضوع باشند که پس از پایان درمان ارتودنسی و خارج کردن دستگاه های ارتودنسی از دهان، دندان ها حرکت کرده و مجددا حالت قبل را به خود بگیرند. توجه داشته باشید که بعد از پایان درمان ارتودنسی، دندان ها باید در محل مناسب و به صورت ثابت قرار گرفته و پس از آن هیچ حرکتی نداشته باشند.

در تمام موارد بنا به تشخیص متخصص ارتودنسی برای جلوگیری از نامنظمی و بازگشت دندان ها، از ریتینر ها استفاده می شود. ریتینرها دندان ها را تا زمان تشکیل استخوان جدید در جای خود ثابت نگه داشته و موفقیت درمان ارتودنسی را تضمین می کند.

متخصص ارتودنسی همچنین ممکن است از پلاک نگهدارنده متحرک یا ثابت برای جلوگیری از حرکت دندان ها استفاده کند. این پلاک های متحرک عملکردی شبیه به ریتینر ها داشته و دندان ها را در جای خود نگه می دارند. پلاک های نگهدارنده و ریتینر ها این قابلیت را دارند که آن ها را از دهان خارج کرده و شستشو دهید و دوباره بر روی دندان ها قرار دهید.

آیا سرعت بیش از حد حرکت دندان ها در ارتودنسی مشکل آفرین است؟

هنگامی که دندان ها در مسیر حرکت قرار می گیرند به زمانی نزدیک به 72 ساعت نیاز دارند تا استخوان تحلیل رود. سپس 90 روز طول می کشد تا دندان بتواند موقعیت جدید اطراف خود را بازسازی کند. مرحله بعدی ثبات موقعیت جدید دندان ها است که برای ایجاد آن به حدود 10 ماه زمان احتیاج داریم. بنابراین می توان گفت حرکت دندان ها در ارتودنسی نباید با سرعت غیر متعارف و حساب نشده صورت بگیرد.

نسخه اصلی مطلب عوامل موثر در سرعت حرکت دندانها با ارتودنسی را در سایت دکتر پدرام دانش کاظمی بخوانید.

---