ناباروری یک مشکل رایج در مردان است که می توان علت آن را در موارد بسیاری جستجو کرد. حدود 15 درصد از زوجین در جهان با مشکلات ناباروری مواجه می شوند که این آمار فقط مختص زنان نیست و امروزه دلایل ناباروری مردان همچون زنان به طور جدی مورد بررسی قرار می گیرد. باروری زمانی اتفاق می افتند که اسپرم برنده خود را به تخمک برساند. اگر به هر دلیلی اسپرم توانایی رسیدن به تخمک و یا قدرت باردار کردن آن را نداشته باشد، مرد دچار ناباروری شده است.
در نخستین قدم برای درمان آقایان باید عواملی که منجر به ناباروری و یا تأخیر در بارداری شده است را شناسایی نمود و تحت نظر پزشک متخصص به درمان پرداخت. پزشک متخصص با در نظر گرفتن عواملی یکی از روش های درمانی مانند مصرف داروها را تجویز خواهد کرد. توجه به این امر ضروری است که برای مصرف داروها باید با پزشک مشورت شود. این مطلب صرفاً جهت آشنایی با داروهای درمان ناباروری مردان تهیه شده است.
علل ناباروری مردان چندین مورد است که برخی تحت تأثیر شرایط زندگی و یا بیماری ایجاد می شود و برخی بدون هیچ دلیل و به طور طبیعی ایجاد می شود، اما نکته ی مهم این است که دلایل ناباروری در مردان قابل پیشگیری و درمان هستند. عوامل ناباروری باعث کم شدن اسپرم ها، ضعیف شدن اسپرم ها، کوچک شدن و کاهش قدرت حرکت آنها می شوند. در ادامه عوامل نازایی در مردان را بیان می کنیم:
علل ناباروری در مردان به اسپرم ها ارتباط مستقیم دارد. اگر اسپرم های یک مرد به تعداد کافی نباشد و یا تولید نشود فرد قادر به باروری تخمک در لقاح نخواهد بود. این نوع از ناباروری شایع ترین نوع ناباروری در مردان است. در مواردی هم اسپرم ناقص تولید می شود و اینقدر ضعیف و ناتوان است که نمی تواند به سمت تخمک برود یا در آن نفوذ کند. علت ضعیف شدن اسپرم و یا کم بودن تعداد آن که به آن آزواسپرمی گفته می شود، مواجهه فرد با اشعه های مضرر یا قرار گرفتن در معرض فلزات سمی مانند سرب است.
علت ناباروری در مردان با عدم توانایی فرد برای حفظ حالت نعوظ در آمیزش جنسی هم می تواند بروز کند.
همچنین بخوانید: شایعترین علت ناباروری در مردان
نداشتن توانایی انزال از دلایل نازایی مردان است. در این مورد مرد نمی تواند اسپرم را به بدن زن برساند و طبیعی است که با صورت نگرفتن لقاح بارداری اتفاق نمی افتد. کهولت سن یک دلیل ناباروری مردان است که بر کیفیت انزال و تعداد اسپرم ها تاثیر می گذارد. همانطور که خانم ها با بالارفتن سن دچار یائسگی می شوند و قدرت باروری در آنها از بین می رود در مردان هم سن نقش تعیین کننده ای برای تعیین قدرت باروری است.
عوامل ناباروری در مردان شامل عوامل محیطی و مواجهه های مضر، اختلالات مادرزادی و عوارض برخی بیماری ها است.
تشخیص علل ناباروری در مردان شامل دو مرحله است. مرحله ی اول معاینه فیزیکی و مرحله ی دوم آزمایش های تشخیصی است.
در معاینه فیزیکی پزشک با معاینه بیمار به دنبال نشانه های واریکوسل با بروز اتساع و تورم سیاهرگ های بیضه و ناهنجاری های ظاهری بیضه است. نحوه ی رویش مو در اطراف آلت تناسلی از علائم کمبود اسپرم است. و بررسی غده ی پروستات نیز در این معاینه انجام می شود.
در مرحله ی بعد آزمایش های تشخیصی برای یافتن علت ناباروری در مردان انجام می شود. آزمایش ها به شرح زیر است:
در آزمایش خون میزان ترشح هورمون های FSH یا هورمون محرک فولیکول، هورمون تستوسترون، هورمون پرولاکتین و هورمون جسم زرد اندازه گیری می شود.
یکی از مهم ترین آزمایش ها است و در آن خصوصیات مایع منی بررسی می شود. ویژگی های مایع منی مانند حجم و شدت آبکی بودن منی و خصوصیات اسپرم مانند تعداد اسپرم، ضعیف بودن آن، تعیین آنتی بادی های اسپرم، بررسی قدرت نفوذ آن و شکل اسپرم در این آزمایش تعیین کننده است.
این آزمایش برای تشخیص ناهنجاری ژنتیکی و اختلالات کروموزومی انجام می شود.
در این روش با استفاده از امواج صوتی ساختار بیضه ها مورد بررسی قرار می گیرد.
نمونه ی کوچک از بیضه برای بررسی بافت و مشکلات آن برداشته می شود.
میزان نفوذ اسپرم به درون مخاط رحم بررسی می شود.
موارد زیر، رایج ترین داروها برای درمان عوامل ناباروری مردانه هستند:
1_ کلومیفن سیترات (کلومید)
همان دارویی که برای تقویت تخمک گذاری زنان استفاده می شود، برای مردان نیز به منظور افزایش تعداد اسپرم ها تجویز می شود. کلومیفن سیترات، یک داروی مسدود کننده استروژن است. وقتی که مردان این دارو را به شکل قرص خوراکی مصرف می کنند، غده هیپوفیز آنها تحریک می شود تا هورمون لوتئینه کننده (LH) و هورمون تحریک کننده رشد فولیکول (FSH) بیشتری بسازد.
بیشتر شدن سطوح این دو هورمون، می تواند موجب بهبود تعداد اسپرم، ساختار و پویایی آنها شود. کلومیفن سیترات، همچنین سطوح تستوسترون طبیعی را افزایش می دهد. اکثر مردان، با مصرف کلومیفن سیترات، عوارض جانبی مثبتی را تجربه می کنند که شامل افزایش میل جنسی، نعوظ سفت تر و طولانی تر، انرژی بیشتر، افزایش حجم عضله و کاهش وزن می شود.
2_ داروهای HCG و HMG
اگر یکی از مردان نادری هستید که به درمان با قرص کلومیفن سیترات پاسخ نداده است، پزشک احتمالاً داروی تزریقی HCG و HMG را تجویز خواهد کرد. این داروها تنها در مواقع لزوم تجویز می شوند؛ زیرا این داروها به شکل تزریقی هستند که اجرای تزریق آنها مشکلات خاص خود را دارد.
3_ آناستروزول (آریمیدکس)
آناستروزول در ابتدا برای مردان و زنانی ساخته شد که مبتلا به سرطان سینه حساس به هورمون استروژن بودند. این دارو از تبدیل شدن هورمون تستورترون مازاد به استرادیول در بافت های بدن جلوگیری می کند. آناستروزول معمولاً زمانی استفاده می شود که سطوح استرادیول بدن مرد، بیشتر و سطوح تستوسترون او کمتر از چیزی هستند که باید باشند. آناستروزول پس از اصلاح این عدم تعادل هورمونی می تواند تولید اسپرم، ساختار و تحرک اسپرم را نیز بهبود بخشد.
۴4_ کانت بوست
اگر پزشک تشخیص دهد که اسپرم شما از لحاظ کمیت و تعداد شرایط نرمالی ندارد، کانت بوس تجویز می کند، این دارو برای تقویت تعداد اسپرم به کار می رود.
5_ ال کارنتین
ال کارنتین، کوکیوتن (co Q10)، ویتامین E و C، پنتوکسی فیلین و موتیلیتی بوست داروهای هستند که خاصیت انتی اکسیدانی دارند و رادیکال های آزاد اکسیژن (ros) را در بدن کاهش می دهند و برای افزایش تحرک اسپرم و کاهش (dfi) میزان شکست DNA اسپرم بکار میروند.
6_ سلنیوم و اسید فولیک
این داروها معمولاً برای بهبود مورفولوژی (شکل و ساختار اسپرم) تجویز می شوند.
7- پروفرتیل، اندروفرتیل، اسپریژن
8_ لتروزول
این دارو برای درمان مشکلات مربوط به اسپرم مصرف می شود. لتروزول میزان هورمون تستوسترون را در بدن افزایش می دهد تا تعداد اسپرم ها نیز بیشتر شود.
9-بروموکریپتین
این دارو از آزاد شدن هورمون پرولاکتین در بدن جلوگیری می کند، پرولاکتین هورمونی است که موجب کاهش تستوسترون می شود. مصرف بروموکریپتین برای مردانی مفید است که به دلیل هیپرپرولاکتینمی دچار اختلالات اسپرم شده اند.
10-ایمی پرامین
این دارو برای درمان انزال برگشتی توصیه می شود. ایمی پرامین انزال غیرعادی اسپرم ها از مثانه به آلت را معکوس می کند.
11-آنتی بیوتیک و داروهای ضدقارچی
این داروها برای درمان عفونت های باکتریایی و قارچی دستگاه تناسلی به کار برده می شود.
قرص ها و تزریقاتی که برای درمان ناباروری استفاده می شود حاوی موادی یا هورمونهای سنتز شده است که سطح متعادل تستوسترون را حفظ می کند و یا با افزایش یا کاهش تولید آن در مردان همراه است.
هنگامی که اسپرم ها کیفیت پایینی دارند (تحرک کم، مورفولوژی غیر طبیعی)؛ تعدادی دارو ممکن است کیفیت آنها را بهبود بخشد.
مواردی وجود دارند که در آنها افزایش سطح قند خون می تواند باعث ناباروری در مردان و زنان شود. برای این موارد، دارو می تواند به حفظ سطح قند خون کمک کند تا باروری و دیابت کنترل شود.
گردش خون ضعیف در ناحیه تناسلی نیز می تواند باعث ناتوانی در مردان شود که می تواند علت ناباروری باشد. داروها می توانند این قدرت را بهبود بخشد.
از آنجایی که داروهای باروری شامل برخی ویژگی های قوه جنسی هستند، انگیزه جنسی مرد نیز می تواند بهبود یابد.