ماموگرافی یک آزمایش اشعه ایکس است که تصویری از بافت پستان در فیلم تولید می کند. این روش برای تجسم ساختارهای طبیعی و غیر طبیعی در سینه استفاده می شود؛ بنابراین ماموگرافی می تواند به تشخیص کیست های سینه، کلسیفیکاسیون و تومورها در سینه کمک کند. در حال حاضر، این روش غربالگری مؤثرترین روش برای تشخیص اولیه سرطان سینه می باشد. معاینات فیزیکی معمولاً سرطان سینه را هنگامی که بسیار بزرگتر از آنچه در ماموگرافی تشخیص داده می شود، نشان می دهد. ماموگرافی می تواند برای کشف یک سرطان کوچک در مرحله قابل درمان استفاده شود. با توجه به سن و سایر عوامل، حدود ده تا پانزده درصد سرطانهای پستان توسط ماموگرافی شناسایی نمی شوند و این سرطانها اغلب توسط معاینه فیزیکی مشخص می شود.

در ماموگرافی نقاط کلسیفیته (متراکم و ناهنجار) به صورت نقاط سفید و چربی به رنگ خاکستری دیده می شود. این ناهنجاریها در افراد سالمند به خاطر بافت چربی که دارند راحت تر دیده می شوند. کیست های خوش خیم معمولاً گرد هستند و دیواره های منظم دارند؛ اما توده های بدخیم نامنظم هستند ولی برای اطمینان از خوش خیم یا بدخیم بودن آن باید سونوگرافی نیز انجام شود.

طبقه بندی تفسیر نتایج و جواب ماموگرافی

همانطور که کمی پیش هم اشاره شد رادیولوژیست ها از یک سیستم دسته بندی برای تفسیر نتایج ماموگرافی استفاده می کنند که به سیستم BI-RADS معروف است. این سیستم نتایج را به گروه های شماره بندی شده ای از ۰ تا ۶ طبقه بندی می کند. در ادامه به بررسی جزئیات بیشتر این سیستم خواهیم پرداخت.

تفسیر طبقه بندی صفر (0)

این تفسیر به این معنا است که برای قطعی شدن نتیجه آزمایش نیاز به مقایسه با ماموگرافی های قبلی است. به عبارتی ماموگرافر نوعی ناهنجاری را در نتیجه آزمایش تشخیص داده است؛ اما این ناهنجاری واضح نبوده و برای رسیدن به نتیجه قطعی به آزمایشات تکمیلی نیاز است. چنانچه از قبل ماموگرافی انجام داده باشید نیاز است که نتیجه آن با نتیجه این ماموگرافی مقایسه شود تا تغییرات صورت گرفته به صورت دقیق تری ارزیابی شود. در مواقعی نیز ممکن است برای بررسی های بیشتر به انجام سونوگرافی نیاز باشد.

تفسیر طبقه بندی یک (1) یا جواب ماموگرافی نرمال

نتیجه این تفسیر جواب ماموگرافی منفی است. این تفسیر بدین معنی است که هیچ توده مشکوکی در بافت سینه مشاهده نشده است. همچنین هیچ ساختار غیرعادی و بافت کلسیمی نیز در سینه ها وجود ندارد. البته توجه داشته باشید که منفی شدن نتیجه ماموگرافی به این معنا نیست که این آزمایش دیگر نیاز به تکرار ندارد. زنان بالای ۳۵ سال باید سالانه غربالگری ماموگرافی را انجام دهند.

تفسیر طبقه بندی دو (2)

این طبقه بندی به معنای تشخیص توده های سینه که خوش خیم و غیر سرطانی است؛ بنابراین نتیجه این تفسیر ماموگرافی نیز منفی است چراکه توده های موجود در بافت سینه توده هایی بدخیم نیستند. کیست ها، تجمع کلسیم در داکت های شیری، فیبروآدونم ها و گره های لنفاوی توده های خوش خیم و غیر سرطانی هستند که در این طبقه بندی در تفسیر ماموگرافی مشخص می شوند. ماموگرافر این یافته ها را در پرونده پزشکی فرد ثبت می کند تا در غربالگری های دیگر برای مقایسه تفسیرهای ماموگرافی از آن ها کمک بگیرند.

تفسیر طبقه بندی سه (3)

در این تفسیر نیز توده های بی خطری تشخیص داده شده است با این تفاوت که مانند مورد قبل با اطمینان صد در صدی نمی توان اظهار کرد که این توده ها کاملاً بی خطر هستند؛ بنابراین به انجام آزمایش ها تکمیلی نیاز است. یافته های نتایج ماموگرافی که در این طبقه بندی قرار می گیرد تا حدود ۹۸ درصد بی خطر هستند؛ اما نیاز است که طی شش ماه آینده دوباره برای ماموگرافی اقدام کنید تا در صورت تغییر در یافته های قبلی وضعیت مجدداً بررسی شود. این اقدام برای جلوگیری از نمونه برداریهای غیرضروری بیوپسی صورت می گیرد.

تفسیر طبقه بندی چهار (4) یا ماموگرافی مشکوک

این طبقه بندی در تفسیر جواب ماموگرافی به معنای وجود ناهنجاریهای مشکوک است که نیاز به نمونه برداری دارد. در این نتیجه توده های غیرطبیعی تشخیص داده شده است که ممکن است سرطانی باشند؛ اما این قطعی نیست. این گروه خود به چند دسته تقسیم می شود:

• توده هایی که در مورد سرطانی بودن آن ها شک اندکی وجود دارد. (بین ۲ تا ۱۰ درصد)
• توده هایی که احتمال بیشتری وجود دارد که سرطانی باشند. (بین ۱۰ تا ۵۰ درصد)
• توده هایی که احتمال سرطانی بودن آن ها بیشتر از دو مورد قبل است. (بین ۵۰ تا ۹۵ درصد)

تفسیر طبقه بندی پنج (5)

در این تفسیر جواب ماموگرافی یافته های تشخیص داده شده بالای ۹۵ درصد احتمال سرطانی بودن دارند. این یافته ها احتمال خطر بالایی دارند و نیاز به اقدامات فوری دارد. در این مورد انجام بیوپسی ضروری است.

تفسیر طبقه بندی شش (6)

در این تفسیر جواب ماموگرافی بدخیم و سرطانی بودن توده های موجود در سینه با نمونه برداری اثبات شده است و باید اقدامات لازم صورت بگیرد. این طبقه بندی در واقع به این معنا است که فرد به سرطان پستان مبتلا است. ماموگرافی در این مرحله به این منظور صورت می گیرد که پزشک از روند پیشرفت سرطان و پاسخی که به درمان می دهد آگاه شود.

گروه ۴ را میتوان به ۳ زیرگروه تقسیم نمود:

1. سطح پایینی از شک به بدخیمی.
2. سطح بینابینی نسبت به شک در مورد بدخیمی.
3. سطح متوسط از شک به بدخیمی.

• BIRADS V یعنی وجود شواهد ماموگرافیک واضح دال بر بدخیمی و انجام اقدامات ضروری.
• BIRADS VI یعنی انجام نمونه برداری از بدخیمی شناخته شده.

ACR در جواب ماموگرافی چیست ؟

سیستم ۵ تایی ACR نیز در رادیولوژی کاربرد دارد که ضایعات پستان در ۵ گروه طبقه بندی می شوند:

۵: بد خیمی.

۴: احتمالاً بدخیم، نمونه برداری توصیه می شود.

۳: احتمالاً خوش خیم با تأکید بر خوش خیمی.

۲: خوش خیم.

۱: طبیعی.

۰: نیاز به نماها و روش های تکمیلی.

نحوه انجام ماموگرافی و روشهای مختلف آن

نحوه انجام ماموگرافی فقط با استفاده از اشعه ایکس است در حالیکه تعداد تابش ها در آن متفاوت است.

ماموگرافی غربالگری

در این روش انجام ماموگرافی از اشعه ایکس برای تعیین تغییرات پستان در زنانی که فاقد علامت سرطان پستان هستند، استفاده می شود. شامل تابش دو پرتو ایکس روی هر پستان است که می تواند تومورهای غیرقابل لمس را تشخیص دهد.

ماموگرافی تشخیصی

در ماموگرافی تشخیصی از یک پرتو ایکس برای تشخیص تغییرات غیرمعمول پستان نظیر توده، درد، ضخیم شدن و یا ترشح از پستان و یا تغییر در شکل و اندازه پستان استفاده می شود.

همچنین از ماموگرافی تشخیصی برای ارزیابی ناهنجاریهایی که روی ماموگرافی غربالگری شناسایی شده است، استفاده می شود. ماموگرافی یک ابزار پزشکی اولیه مناسب برای تعیین تغییرات در کارکرد پستان، صرف نظر از سن است.

نسخه اصلی مطلب طبقه بندی نتایج ماموگرافی چگونه است؟ را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---