پاتولوژی بعد از عمل سرطان سینه بخش مهمی از فرآیند درمان و پیگیری این بیماری است. پس از جراحی، بافت های برداشته شده به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می شوند تا سلول ها و ویژگی های دقیق تومور مورد بررسی قرار گیرند. این تحلیل به پزشکان کمک می کند تا اطلاعات بیشتری درباره نوع سرطان، میزان گسترش آن و پاسخ احتمالی به درمان های آتی به دست آورند. نتایج پاتولوژی پس از جراحی، راهنمای ارزشمندی برای برنامه ریزی درمان های تکمیلی مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی است. در این مقاله به اهمیت و نقش پاتولوژی پس از عمل جراحی سرطان سینه خواهیم پرداخت و روند آن را توضیح می دهیم.

برگه گزارش پاتولوژی به صورت کلی شامل موارد زیر است.

• اطلاعات بیمار

شامل اطلاعات اسمی، سن، جنس، تاریخ نمونه برداری، پزشک، روش، محل آن و... است.

کارسینوما یا آدنوکارسینوما چیست؟

کارسینوم اصطلاحی است برای توصیف سرطانی استفاده می شود که از لایه پوششی(سلول های اپیتال) اندام هایی مانند پستان شروع می شود. تقریبا تمام سرطان های سینه کارسینوم هستند. بیشتر آنها نوعی سرطان هستند که در بافت غدد شروع می شود که به آنها آدرنوکارسینوم گفته می شود.

گزارش نهایی به عنوان تشخیص نهایت آسیب شناس، شامل اطلاعات مختلفی می تواند باشد و در صورت مشاهده تومور، اندازه، نوع، درجه، وضعیت گیرنده های هورمونی، همچنین وضعیت HER2 بیان می کند. همچنین در صورت بررسی غدد لنفاوی نیز، وضعیت آنها را در گزارش لحاظ می کند.

سرطان پستان تهاجمی است یا خیر؟

سینه طبیعی از مجاری بسیارریزی تشکیل شده است. که به گروهی از کیسه ها (لوبول ها) ختم می شوند. سرطان از سلول های پوشاننده مجاری یا لوبول شروع می شود، تا زمانی که سلول های سرطانی در این مجاری یا لوبول های محدود شوند، آنها را سرطان درجا می گویند.
بیشتر سرطان های پستان تهاجمی هستند و از طریق خون یا لنف به سایر قسمت های بدن منتقل می شوند. وقتی سلول های سرطانی از مجاری خارج می شوند، می توانند به سایر قسمت های بدن متاستاز دهند و به آنها سرطان تهاجمی گفته می شود.
نوع سلول سرطانی نیز ممکن است در گزارش آسیب شناسی به این عناوین ذکر شود:

• DICS (سرطان مجرا درجا): در این نوع سلول های غیر تهاجمی سرطانی فقط در مجاری تولید کننده شیر درگیر هستند.
• LCIS (کارسینوم لوبولار درجا): توموری است که در اثر رشد بیش از حد سلول های منطقه تولید کننده شیر ایجاد می شود. LCIS در واقع یک سرطان نیست و فقط یک علامت هشدار دهنده خطر ابتلا به سرطان مهاجم است.
• IDS (کارسینوما مجرای تهاجمی): سرطانی که از مجرای شیر شروع می شود و به بافت داخل پستان رشد می کند. این شایع ترین نوع سرطان پستان است.
• ILC (کارسینوما مجرا تهاجمی): سرطانی است که از غدد پستانی شروع می شود و به بافت داخل پستان رشد می کند.

میزان رشد سلولی:

ممکن است در گزارش پاتولوژی، میزان رشد سلولی گزارش شود. که در واقع سلولهای توده است که رشد کرده و در نهایت سلول های سرطان جدید را می سازند. اصطلاحا Rate of cell growth نامیده می شود. هرچه درصد رشد سلولی بالاتر باشد توده مهاجم تر است.

Grade:

درجه بندی توده سلولی می پردازد. به طورکلی هرچه سلول های سرطانی بیشتر شبیه سلول های طبیعی پستان باشند، درجه پائین تر و پیش آگاهی بهتری دارند.

1. o Grade1: سلول های سرطانی درجه 1 به نظر کمی متفاوت با سلول های طبیعی پستان هستند و سرعت رشد آنها کمتر است.
2. o Grade2: سلول های سرطانی درجه 2 مانند سلول های طبیعی پستان نیستند و سرعت رشد آنها سریع تر از Grade1 است.
3. o Grade3: سلول های سرطانی درجه 3 نسبت به سلول های بافت طبیعی پستان نیستند و سرعت رشد آنها بسیار بالا است.

اندازه توده سرطانی:

پزشکان اندازه تومور را به سانتی متر محاسبه می کنند. اندازه تومور در مرحله بندی و درمان سینه مهمی دارد. البته اندازه تومور توصیف واضحی از وخامت سرطان نیست. چون یک تومور کوچک با رشد بالا به مراتب جدی تر از یک تومور بزرگ با رشد پائین است.

مرحله تومور

سیستم مرحله بندی تومور استاندارد برای سرطان سینه از سیستمی به نام TNM استفاده می کند که در آن:

1. o T مخفف تومور اصلی(اولیه) است.
2. o N مخفف گسترش به غدد لنفاوی مجاور است.
3. o M مخفف متاستاز (گسترش به نقاط دور دست بدن) است.
4. o محدوده برداشته شده (Margin of resection).

در توده های جامدی همچون سرطان سینه جراح سعی می کند. تمام تومور خارج نماید، اما گاهی این کار امکان پذیر نیست در گزارش پاتولوژی وضعیت برش جراحی مشخص می شود.

نسخه اصلی مطلب پاتولوژی بعد از عمل سرطان سینه را در سایت دکتر سید محمد رضا حکیمیان بخوانید.

---