امروزه مطالب زیادی در مورد لیزر در رسانه های مختلف مطرح می شود ولی شخصاً احساس می کنم، دیدگاه درستی در مورد لیزر در جامعه ما وجود ندارد. گروهی لیزر را به عنوان تکنولوژی معجزه گر می شناسند و گروهی دیگر از نام لیزر به دلیل عوارض احتمالی آن گریزانند. به همین دلیل این مقاله را به زبانی ساده ولی علمی نوشتم تا باعث آشنایی بیشتر مردم با لیزر و کاربردهای آن شود.

اولین لیزر استفاده شده در درمان بیماری های پوست به بیش از 40 سال قبل برمی گردد. ابتدا لیزر آرگون و دی اکسید کربن (CO2) در درمان ضایعات خوش خیم عروقی مثل خال شرابی و همانژیوم مورد استفاده قرار گرفت. اگرچه این ضایعات می توانستد به طور موثری روشن تر شوند ولی اثرات جانبی مثل جای زخم یا سوختگی به طرز غیر قابل قبولی بالا بود. در طی 20 سال گذشته، پیشرفت های عمده در فن آوری لیزر، صورت گرفته است و امروزه در درمان بسیاری از بیماری های پوستی و نقص های مادرزادی، از جمله ضایعات عروقی و خال های مادرزادی، پاک کردن خالکوبی و درمان جای زخم استفاده از لیزرهای مختلف مفید واقع می شود. از طرف دیگر درحال حاضر طیف گسترده ای از لیزرها با فن آوری پیشرفته برای زیبایی و جوانسازی پوست به کار میرود.

خواص نور لیزر چیست؟

به زبان ساده لیزر یک منبع نوری تک رنگ و تک طول موج است که به دلیل هم فاز و موازی بودن امواج نور می تواند با دقت به نقطه های کوچکی با انرژی بسیار بالا بتابد. لیزرها بر اساس منبع تولید نور که می تواند از جنس گاز، مایع یا جامد باشد نام گذاری می شوند (به عنوان مثال دی اکسید کربن). با توجه به تمرکز لیزر هدف این است که تخریب سلول های خاص هدف، انجام شود ولی به بافت اطراف آن آسیبی وارد نشود.

چه نوع لیزرهایی وجود دارد؟

انواع مختلفی از لیزرهای مورد استفاده در عمل جراحی پوست وجود دارد. طول موج هر لیزر و مدت پالس آن، کاربردهای بالینی آن لیزر را تعیین می کند.

چه بیماری های پوستی را می توان با لیزر درمان کرد؟

ضایعات پوستی مختلفی را با لیزر درمان می شوند که می توان آنها را به چند گروه تقسیم کرد:

ضایعات عروقی

لیزر برای درمان انواع ضایعات عروقی مانند خال شرابی (ماه گرفتگی)، تلانژکتازی صورت (رگهای نازک پوستی)، همانژیوم های نوزادی و قرمزی صورت و گردن و کلویید (گوشت اضافه) به کار می رود. برای درمان اکثر ضایعات عروقی از لیزر PDL استفاده می شود. انتخاب این لیزر به دلیل اثر بخشی فوق العاده آن و عوارض بسیار کم لیزر PDL می باشد. اندازه بزرگ هر شلیک لیزر این امکان را ایجاد می کند که ضایعات بزرگ به سرعت درمان شوند. اثرات جانبی آن شامل کبودی بعد از عمل (پورپورا) است که ممکن است یک هفته طول بکشد. معمولاً ضایعات عروقی طی چند جلسه درمان از بین می روند. ضایعات عروقی بزرگتر با روش اسکلروتراپی (Sclerotherapy) درمان می شوند.

خالکوبی و ضایعات رنگدانه ای

لیزر QS با انرژی زیاد می تواند با موفقیت در روشن کردن یا از بین بردن انواع ضایعات رنگدانه ای به کار رود. ضایعات رنگدانه ای مختلفی مثل کک ومک یا خال های مادرزادی توسط این لیزر به راحتی از بین می روند. مکانیسم اثر این لیزر به این صورت است که انرژی لیزر باعث تبدیل دانه های ملانین به ذرات کوچک می شود. نتایج درمان با لیزر QS بستگی به عمق و رنگ ضایعه دارد. لیزر QS می توان بدون ایجاد آسیب به پوست اطراف، خالکوبی را از بین ببرد. انتخاب نوع لیزر بستگی به رنگ، عمق و ماهیت شیمیایی جوهر خالکوبی دارد. در اغلب خالکوبی ها جلسات متعدد درمانی لازم است. رنگ های زرد، نارنجی و سبز مقاوم ترین رنگ ها به لیزر هستند.

درمان موهای زائد

از لیزر می توان برای درمان موی زائد در خانم ها یا در درمان موهای اندام ها و بدن استفاده کرد. لیزر در درمان موهای تیره بسیار موثر است ولی درمان موهای روشن و نازک توسط لیزر به سختی انجام می شود. برای درمان موهای زائد جلسات متعدد درمانی لازم است. فواصل جلسات درمانی بستگی به منطقه تحت درمان در بدن دارد. درمان با لیزر نسبت به الکترولیز درد کمتری دارد و بسیار سریعتر انجام می شود. عوارض لیزر موهای زائد بسیار نادر است.

درمان چروک،جای جوش و جوانسازی پوست

لیزر دی اکسید کربن و اربیم در کاهش و از بین بردن چروک صورت ، آکنه و اسکار زخم و جوانسازی پوست بسیار موثر هستند. لیزر دی اکسید کربن، لیزر استاندارد جوانسازی صورت است بدین معنی که سایر لیزرها با این لیزر مقایسه می شوند. عوارض جانبی این لیزرها عبارتند از قرمزی، تورم و زخم که یک یا دو هفته طول می کشد.

لیزر اربیم نتایج و عوارض جانبی مشابه با لیزر دی اکسید کربن دارد. با وجود زمان بهبودی طولانی در درمان با لیزر دی اکسید کربن و لیزر اربیم، در صورت استفاده درست، نتایج بسیار عالی از این لیزرها حاصل می شود. اخیراً لیزرهای فرکشنال برای جوانسازی پوست به کار می رود. این لیزرها با تخریب بخشی از پوست باعث انتقال حرارت به کلاژن پوستی می شود که به تدریج باعث جوانسازی پوست می شود. جلسات متعدد درمانی برای مشاهده اثر لیزر لازم است.

کلویید یا گوشت اضافه

کلویید به ایجاد بافت اضافه هنگام ترمیم یک زخم گفته می شود. از بین بردن کلویید با درمان های سنتی بسیار دشوار است ولی از بین بردن آن با لیزر دی اکسید کربن و اربیم به عنوان یک جایگزین برای جراحی موفقیت خوبی دارد. اخیراً لیزر PDL برای درمان کلویید استفاده شده است که باعث کاهش قرمزی و خارش و همچنین بهبود انعطاف پذیری کلویید می شود.

ممکن است چند جلسه درمان با لیزر PDL برای درمان کامل کلویید لازم باشد. پس به طور خلاصه می توان گفت که لیزر علاوه بر کاربردهای زیبایی، در درمان بسیاری از بیماری های پوستی به کار می رود. انتخاب صحیح لیزر متناسب با وضعیت بیماری، تنظیمات درست دستگاه لیزر و فاصله گذاری مناسب بین جلسات درمانی توسط پزشک متخصص پوست، باعث می شود، بیمار در کمترین زمان و با حداقل عوارض به نتیجه دلخواه دست پیدا کند.

نسخه اصلی مطلب کاربردهای لیزر در پوست را در سایت دکتر علیرضا واعظ شوشتری بخوانید.

---