تاندون آشیل بزرگترین و قویترین تاندون در بدن انسان است. تاندون ها طناب های طولانی و سخت از بافت هایی هستند که ماهیچه را به استخوان وصل می کنند. تاندون آشیل در پشت پاشنه پا قرار دارد و استخوان پاشنه را به ماهیچه ی ساق پا متصل می کند. این تاندون به شخص کمک می کند تا راه برود، بدود و بپرد.

تاندون آشیل می تواند کشش را تحمل کند؛ اما گاهی اوقات کشیدگی بیش از حد باعث آسیب به تاندون می شود. تاندونیت آشیل زمانی رخ می دهد که تاندون پشت پا متورم، تحریک و ملتهب شده و باعث ایجاد درد می شود. این آسیب رایج مربوط به ورزش است. اغلب این عارضه به دلیل استفاده بیش از حد و یا کشیدگی در تاندون رخ می دهد. اگرچه تاندون آشیل معمولاً با روش های غیر جراحی درمان می شود. در پارگی تاندون آشیل، تاندونی که استخوان پاشنه ی پا را به ماهیچه ی ساق پا وصل می کند، پاره شده و فیبرها جدا می شوند. این عارضه بیشتر در افراد بین 30 تا 50 ساله رخ می دهد و معمولاً به دلیل فعالیت ورزشی ایجاد می شود. به چندین روش می توان به درمان التهاب تاندون آشیل کمک کرد که شایع ترین آنها در ادامه ذکر شده اند. همگی موارد مذکور جزء روش های درمانی محافظه کارانه محسوب می شوند یا به عبارتی دیگر در آنها نیازی به به کارگیری تیغ جراحی نیست.

علل ابتلا به تاندونیت آشیل

ورزش و نرمش افراطی و یا راه رفتن بیش از حد بخصوص در ورزشکاران، می تواند منجر به بروز تاندونیت آشیل شود. با این حال فاکتورهایی نیز در این میان وجود دارند که ارتباطی به نرمش و فعالیت بدنی ندارند. آرتریت روماتوئید (Rheumatoid arthritis) و سایر اشکال بیماری های روماتیسمی هم می توانند از عوامل بروز تاندونیت آشیل پا شوند. هر فعالیت بدنی تکراری و طولانی که تاندون آشیل شما را تحت فشار قرار دهد می تواند عامل بروز تاندونیت در این ناحیه شود. از جمله این فعالیت های بدنی می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• شروع ورزش بدون گرم کردن و نرمش های اولیه
• فشار آوردن به عضله ساق پا در حین ورزش های تکرار شدنی و فعالیت های فیزیکی
• انجام ورزش هایی نظیر تنیس که نیاز به ایست های ناگهانی و تغییر مسیر دارند.
• افزایش ناگهانی فعالیت بدنی بدون این که به بدن فرصت دهیم خود را با شرایط جدید و فعالیت بیشتر انطباق دهد.
• پوشیدن کفش های قدیمی و یا نامناسب
• پوشیدن روزانه کفش های پاشنه بلند و یا برای مدت زمان طولانی
• با افزایش سن نیز تاندون آشیل ضعیف تر می شود و احتمال بروز مشکل تاندونیت آشیل بیشتر خواهد شد.

علائم التهاب تاندون آشیل

کسانی که با مشکل تاندونیت آشیل دست و پنجه نرم می کنند، معمولاً علائم و نشانه های خاصی را دارند. از جمله این علائم و نشانه ها می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• حس نامناسب و عدم راحتی و ورم در ناحیه پشت پاشنه پا
• سفت شدن عضله ساق پا
• محدوده کم برای حرکت دادن در حین کشش پا
• گرمای بیش از حد پوست ناحیه پاشنه پا

علامت اصلی مربوط به تاندونیت آشیل، درد و ورم پا در ناحیه پشتی افراد آن هم در زمانی که راه می روند و یا می دوند می باشد. از جمله دیگر علائم تاندونیت این ناحیه می توان به سفت بودن عضله ساق پا و محدود بودن دامنه ی حرکتی پا در حین کشش آن اشاره داشت. در تاندونیت در غیر محل اتصال تورم در خود تاندون و به صورت یک برجستگی دوکی شکل در قسمت انتهایی پشت ساق لمس و رؤیت می شود.

عوامل خطر تاندونیت آشیل

عواملی که ممکن است احتمال ابتلا به التهاب تاندون آشیل را افزایش دهد عبارتند از:

1. جنسیت: التهاب تاندون آشیل معمولاً در مردان بیشتر دیده می شود.
2. سن: هر چه سن شما بیشتر باشد احتمال ابتلا به تاندونیت آشیل بیشتر می شود.
3. مشکلات فیزیکی بدن: صاف بودن کف پا می تواند موجب شود که فشار بیشتری روی تاندون آشیل وارد شود. همچنین چاقی مفرط و گرفتگی عضلات ساق پا فشار وارده بر تاندون آشیل را افزایش می دهد.
4. شرایط تمرینات ورزشی: دویدن با کفش های کهنه ریسک ابتلا به التهاب تاندون آشیل را افزایش می دهد. درد تاندون در هوای سرد بیشتر می شود تا هوای گرم و دویدن در زمین های تپه ای یا سربالایی شما را مستعد ابتلا به التهاب تاندون آشیل می نماید.
5. شرایط پزشکی: افرادی که مبتلا به پسوریازیس و یا فشار خون بالا هستند بیشتر در معرض ابتلا به تاندونیت آشیل می باشند.
6. داروها: استفاده انواع خاصی از آنتی بیوتیک ها به نام فلوروکینولون ها با افزایش خطر ابتلا به التهاب تاندون آشیل مرتبط هستند.

انواع التهاب تاندون آشیل پا

بر اساس اینکه کدام قسمت از تاندون آشیل پا تحت تأثیر التهاب قرار گرفته تاندونیت آشیل به دو نوع تقسیم بندی می شود.

1. التهاب تاندون آشیل در غیر محل اتصال: در این حالت فیبر های وسط تاندون شروع به شکستن و ورم کردن و ضخیم شدن می نمایند. این نوع از تاندونیت آشیل بیشتر در افراد جوان تر و فعال تر دیده می شود.
2. التهاب تاندون آشیل در محل اتصال: در این حالت قسمت پایینی پاشنه پا تحت تأثیر قرار می گیرد یعنی جایی که تاندون به استخوان پاشنه متصل می شود. این نوع عارضه می تواند برای هر کسی رخ دهد حتی افرادی که فعالیت چندانی ندارند؛ اما بیشتر از همه در افرادی دیده می شود که از تاندون پای خود استفاده زیادی می کنند مانند دوندگان مسیرهای طولانی.

تشخیص تاندونیت آشیل

تشخیص تاندونیت آشیل معمولاً با انجام معاینه فیزیکی در ناحیه پا و مچ پا آغاز می شوند. پزشک به دنبال علائم تاندونیت مانند تورم، ضخیم شدن تاندون و خار پاشنه میگردد. در صورتی که پزشک مشکوک به تاندونیت آشیل باشد، ممکن است انجام تست های بیشتر را تجویز کند تا تشخیص مطمئنی داشته باشد. انجام رادیو گرافی (با اشعه ایکس)، سونو گرافی (با اولتراسوند) و عکس برداری MRI میتواند به تشخیص تاندونیت و شدت آسیب وارد شده کمک کند.

روشهای درمان تاندونیت آشیل

داروهای ضد التهاب

داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن می توانند تحت مشاوره پزشکان استفاده شوند. این ممکن است در کوتاه مدت به کاهش التهاب و درد تاندونیت آشیل حاد کمک کند، اگرچه هیچ مدرکی وجود ندارد که دارو بتواند طولانی مدت به درد تاندونیت آشیل کمک کند و حتی ممکن است مانع از بهبودی شود.

یخ درمانی

استفاده از پک های یخ در کنترل و تسکین درد مؤثر است و می تواند در مراحل اولیه التهاب تاندون آشیل به کاهش تورم کمک کند. بسته یا پک یخی را به مدت ۱۰ تا ۳۰ دقیقه بر روی تاندون بگذارید. اگر کمتر از ۱۰ دقیقه بر روی تاندون باشد اثر کمی دارد؛ اما اگر بیش از ۳۰ دقیقه بر روی آن بماند ممکن است به پوست آسیب برساند. می توانید برای درست کردن پک یخ، تکه های کوچک یخ را در یک کیسه پلاستیکی یا حوله بپیچید. فراموش نکنید که نباید یخ را مستقیماً بر روی پوست قرار ندهید. به آرامی پک یخ را بر روی قسمت آسیب دیده بمالید. سردی یخ باعث می شود تا جریان خون در تاندون آسیب دیده کاهش یافته و درد تسکین یابد.

شاک ویو تراپی

در طی شاک ویو تراپی، امواج صوتی ویژه ای از طریق پوست بدن به تاندون آشیل منتقل می شود. عوارض جانبی این روش درمانی می تواند شامل قرمز شدن پوست و ایجاد درد در قسمت ساق پا باشد. این روش بطور کلی ایمن و بی خطر است؛ اما احتمال کمی وجود دارد که تاندون آشیل به ویژه در افراد میانسال دچار پارگی شود.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی به تقویت و کشش تاندون آشیل کمک می کند. امکان دارد متخصص فیزیوتراپی استفاده از تمارین ورزشی برای دو نوبت در روز را به بیمار توصیه کند. ممکن است ورزش شامل تمارین اکسنتریک باشد. این نوع تمارین به کاهش درد و تسریع روند بهبود کمک می کنند. متخصص فیزیوتراپی یا پزشک موارد زیر را به بیمار توصیه می کنند:

1. شاک ویو تراپی. در این روش امواج درمانی از طریق دستگاه مخصوص شاک ویو از پوست عبور کرده و به بخش آسیب دیده تاندون منتقل می شود. امکان دارد به چندین جلسه درمانی به این منظور نیاز باشد.
2. تزریق پلاسمای غنی از پلاکت . در این روش از خون بدن بیمار که حاوی فاکتورهای رشد می باشد و در افزایش سرعت بهبود تاندون آشیل مؤثر است، استفاده می شود. به این منظور روش اولتراسوند جهت مشخص کردن نواحی مورد نظر برای تزریق به کار برده می شود.
3. لیزردرمانی کم توان. لیزردرمانی به ترمیم آسیب دیدگی تاندون کمک می کند.
4. روش سوزن خشک. در این روش سوزن مخصوص و ظریفی به طور مکرر وارد تاندون شده و به تسریع روند بهبود و تقویت تاندون کمک می کند.

جلوگیری از تاندونیت آشیل

به منظور جلوگیری از بروز تاندونیت آشیل موارد زیر بایستی در نظر گرفته شوند:

• جهت کاهش فشار وارد بر تاندون آشیل، وزن اضافی بایستی کاهش داده شود.
• در زمان انجام فعالیت مورد نظر بایستی از کفش با اندازه مناسب استفاده شود.
• در زمان انجام ورزش و یا در محل کار، باید از به کارگیری ابزار و روش مناسب جهت انجام فعالیت مورد نظر اطمینان حاصل شود.
• حرکات تکراری که سبب استفاده بیش از حد از تاندون می شوند بایستی به تعداد کمتر و با احتیاط انجام شوند.
• شدت و مدت زمان انجام تمارین ورزشی مورد نظر بایستی به تدریج افزایش داده شود.
• پیش از انجام هر نوع فعالیت ورزشی، عضلات بایستی گرم شوند. سرد کردن بدن پس از تمرین نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.

نسخه اصلی مطلب علائم التهاب تاندون آشیل را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---