روماتیسم یا آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری التهابی مزمن است که نه تنها می تواند به مفاصل آسیب برساند، بلکه بر طیف گسترده ای از سیستم های بدن از جمله پوست تأثیر می گذارد. آرتریت روماتوئید زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی به اشتباه به بافت های خودی بدن حمله کند. روماتیسم به سینوویوم (غشایی که مفاصل را احاطه کرده) حمله می کند و باعث ایجاد تورم و درد در مفصل می شود. در نهایت این بیماری می تواند منجر به ضخیم شدن غشای سینوویوم، ضعیف و کشیده شدن تاندون ها و رباط ها، فرسایش استخوان و تغییر شکل مفصل شود. التهابی که همراه با آرتریت روماتوئید ایجاد می شود، همان چیزی است که می تواند به سایر قسمت های بدن نیز آسیب برساند.

علل روماتیسم

همان طور که گفته شد، آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است. به طور معمول، سیستم ایمنی بدن به محافظت از بدن در برابرعفونت و بیماری ها کمک می کند. در آرتریت روماتوئید، سیستم ایمنی بدن بیمار به بافت سالم مفاصل حمله می کند. در این بیماری سیستم ایمنی می تواند به بافت های دیگر حمله کند به همین جهت می تواند باعث گرفتاری قلب، ریه ها، اعصاب، چشم ها و پوست بیمار شود. پزشکان نمی دانند چه چیزی این روند را آغاز می کند؛ اما یک عامل ژنتیکی درمیان است یعنی سیستم ایمنی بدن در یک زمانی فراموش میکند که بافت خودی را از بیگانه تشخیص دهد.

علائم روماتیسم

برخی از شایع ترین و عمومی ترین نشانه ها و علائم روماتیسم عبارتند از:

• درد و تنش که اغلب اما نه همیشه، در مفاصل تجربه می شود.
• تورم که می تواند در مفاصل و اطراف آن یا حتی در سایر بخش های بدن رخ دهد.
• انقباض و سفتی همراه با محدودیت دامنه حرکت
• حس کوفتگی و خستگی مفرط
• حس ناخوشی و کسالت عمومی
• تب
• کاهش وزن
• شانه سفت و منقبض. چنین موردی باعث دشواری در بالا بردن بازوان می شود. البته گاهی نیز این مورد به آسیب بافت، مثلاً به دلیل کشیدگی در عضله (عضله کشیده شده) ارتباط داشته باشد و در برخی از موارد نیز هیچ علت خاصی برای تعیین و شناسایی آن وجود ندارد.

عوامل خطر روماتیسم

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش دهند عبارتند از:

1. جنسیت: زنان بیشتر از مردان به آرتریت روماتوئید مبتلا می شوند.
2. سن: آرتریت روماتوئید می تواند در هر سنی رخ دهد؛ اما بیشتر در سنین میانسالی شروع می شود.
3. سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده به آرتریت روماتوئید مبتلا باشد، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری در افراد دیگر خانواده افزایش یابد.
4. سیگار کشیدن: سیگار کشیدن خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش می دهد، به خصوص اگر بیمار دارای استعداد ژنتیکی برای ابتلا به این بیماری باشید. همچنین به نظر می رسد در افرادی که سیگار می کشند بیماری شدت بیشتری دارد.
5. اضافه وزن: افرادی که دارای اضافه وزن هستند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آرتریت روماتوئید قرار دارند.

علائم پوستی روماتیسم

بسیاری از تظاهرات پوستی روماتیسم مفصلی جزء بیماری های خودایمنی به شمار می روند. در بیماری های خودایمنی، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول ها و بافت های خود حمله می کند.

• پسوریازیس (Psoriasis)
• لوپوس اریتماتوز پوستی (Cutaneous lupus erythematosus)
• التهاب عروق خونی یا واسکولیت (Vasculitis)
• سندروم شوگرن (Sjögren syndrome)
• اسکلرودرمی (Scleroderma) یا اسکلروز سیستمیک پیش رونده (Progressive systemic sclerosis)
• درماتومیوزیت (Dermatomyositis)
• پلی کندریت عود کننده (Relapsing polychondritis)
• سندرم اسکلرو میکس ادم (Scleromyxedema)

تشخیص روماتیسم

برای تشخیص علائم پوستی روماتیسم باید به متخصص پوست مراجعه کنید. متخصص پوست ابتدا با یک ارزیابی کامل بیمار را معاینه می کند. این ارزیابی شامل موارد زیر است:

• معاینه بدنی
• بررسی تاریخچه پزشکی فردی و خانوادگی
• غربالگری به کمک تست های آزمایشگاهی
• در صورت نیاز، بیوپسی و نمونه برداری از پوست دارای عارضه

همچنین با توجه به اینکه در برخی از بیماری های پوستی احتمال وجود بیماری روماتولوژیک و درگیری بافت همبند وجود دارد، متخصصان پوست بیماران را برای بررسی بیشتر به روماتولوژیست نیز ارجاع می دهند. این پروسه می تواند به تشخیص زودهنگام و درمان هر بیماری زمینه ای دیگری کمک کند. در ادامه برای تأیید تشخیص یک بیماری پوستی خاص روماتیسمی، بیماران برای وجود اتوآنتی بادی (آنتی بادی هایی که بدن بر ضد سلول های خودی می سازد) مورد آزمایش قرار می گیرند. آزمایشاتی که به تشخیص علت علائم پوستی روماتیسم کمک می کنند عبارت اند از:

• آزمایش خون: آزمایش خون برای بررسی وجود اتوآنتی بادی ها مثل فاکتور روماتوئیدی (آزمایش RF) و همچنین نظارت بر روند درمان بیماری روماتیسم انجام می شود.
• بیوپسی پوست: در طی بیوپسی، نمونه کوچکی از پوست آسیب دیده برداشته شده و مورد ارزیابی قرار می گیرد.
• ایمونوفلورسانس مستقیم: در این روش، بخش کوچکی از پوست نرمال و سالم برای بررسی زیر میکروسکوپ برداشته می شود. در طی این آزمایش می توان پروتئین های ایمنی را که در پوست بیمار رسوب کرده اند، تشخیص داد.

درمان علائم پوستی روماتیسم

درمان دارویی اولیه برای بسیاری از علائم پوستی روماتیسم، داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون است. همچنین ممکن است پزشکان داروهای دیگری از جمله موارد زیر را تجویز کنند:

1. داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی مانند متوترکسات، مایکوفنولات، آزاتیوپرین یا سیکلوفسفامید
2. داروهای بیولوژیکی سرکوبگر سیستم ایمنی، مثل داروهای ضدالتهابی یا تعدیل کننده های سیستم ایمنی
3. آنتی بیوتیک، ضد قارچ و ضدویروسی برای جلوگیری از بروز عفونت

نسخه اصلی مطلب درمان علائم پوستی روماتیسم را در سایت دکتر فاطمه عندلیب بخوانید.

---