غده پروستات، گردو شکل و در بین مثانه و آلت تناسلی مردانه (penis) است. جایگاه پروستات در جلوی راست روده (rectum) است. اگر اندازه آن طبیعی باشد، آن را می توان به دو لوب چپ و راست تقسیم کرد. پروستات ترشح مایعی را بر عهده دارد که وظیفه اش تغذیه و محافظت از اسپرم ها است. رشد سلول های پروستات، چه سالم و چه سرطانی، توسط تستسترون تحریک می شود. برخی از پزشکان معتقدند که انزال در مردان، از طریق خارج کردن مواد شیمیایی مضر موجود در منی، می تواند باعث مراقبت بیشتر از غده پروستات شود. این هم ممکن است که انزال در واقع هیچ ارتباطی با مراقبت از پروستات نداشته باشد. مردانی که به اندازه کافی انزال را تجربه می کنند و سبک زندگی سالمی دارند، به صورت کلی در شانس کمتری از ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند. تحقیقات نشان می دهد که احتمال ابتلا به این بیماری در مردانی که انزال بیشتری دارند، کمتر است.

علت سرطان پروستات

بر اساس گفته webMD، علل سرطان پروستات به طور دقیق نامشخص است؛ اما پزشکان می دانند که سرطان هنگامی آغاز می شود که برخی از سلول های پروستات از حالت طبیعی خارج می شوند. این اختلال احتمالاً بر اثر جهش در DNA برخی سلول ها و در نتیجه آن رشد و تقسیم سریع تر آنها شروع می شود و سپس با مرگ سلول های طبیعی و تجمع سلول های غیرطبیعی نامیرا توده ای تشکیل می شود که به آن تومور می گوییم. این سلول های تومورال می توانند تا حدی رشد کنند که به بافت های اطراف تهاجم پیدا کنند. همچنین برخی از این سلول ها ممکن است جدا شده و به سایر نقاط بدن رفته و باعث متاستاز سرطان شوند.

علائم سرطان پروستات

متأسفانه سرطان پروستات علائم زودرسی ندارد که به وسیله آنها بتوانیم به سرطان پروستات مشکوک شویم و در مراحل اولیه، آن را تشخیص دهیم. اطراف توده ی سرطانی هیچ عضو حساسی از بدن وجود ندارد که با بزرگ شدن توده ی سرطانی به آن فشار بیاید و مثلاً باعث درد شود، به همین دلیل ممکن است بیماری حتی سال ها بدون علامت باقی بماند. از این رو چکاپ منظم مردان بالای ۴۵ سال با آزمایش خون یا شاید معاینه برای تشخیص زودهنگام بیماری از اهمیت خاصی برخوردار است. سرطان پروستات یکی از شایع ترین سرطان ها در مردان به شمار می آید. در برخی از بیماران ممکن است سرطان پروستات با علائم زیر همراه باشد. در صورت مشاهده آنها بهتر است به پزشک مراجعه کنیم:

• تکرر ادرار ، به خصوص در شب
• سختی آغاز یا قطع دفع ادرار
• جریان ضعیف یا قطره قطره ادرار
• دفع دردناک یا سوزناک ادرار
• انزال دردناک
• وجود خون در ادرار یا خون در مایع منی
• احساس فشار یا درد در مقعد
• درد یا سفتی در پایین کمر، لگن یا ران

نکته مهمی که باید به آن توجه شود این است که داشتن علائم ادراری پروستات لزوماً به معنی ابتلا به سرطان پروستات نیست. التهاب پروستات و بزرگی خوش خیم پروستات، بیماری های بسیار شایعی در مردان هستند که همین علائم را دارند.

عوامل خطر سرطان پروستات

عوامل خطر ایجاد سرطان پروستات هستند که احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش می دهند:

• سن: با افزایش سن احتمال ابتلا به سرطان افزایش می یابد. با افزایش سن بیش از ۵۰ احتمال سرطان پروستات به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.
• نژاد: دیده شده است که به دلایل نامشخص احتمال ابتلا به این بیماری در مردان سیاه پوست بیش از سایر مردان است؛ بنابراین نژاد از دلایل ابتلا به سرطان پروستات است.
• سابقه خانوادگی: اگر در خانواده مردی مبتلا به سرطان پروستات شود، خطر ابتلا در سایر مردان خانواده افزایش می یابد. همچنین سابقه خانوادگی وجود ژن هایی که احتمال سرطان سینه را افزایش می دهند (BRCA1 یا BRCA2) یا سابقه خانوادگی نزدیک سرطان سینه ، احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهد.
• رژیم غذایی: با وجودی که علت این ارتباط نامشخص است دیده شده است که سرطان در کشورهایی که مصرف گوشت و لبنیات پرچرب بالاست بیشتر دیده می شود. همچنین رژیم غذایی که میوه و سبزیجات کمی داشته باشد خطر ابتلا را افزایش می دهد.
• چاقی: مردان چاقی که سرطان پروستات در آنها تشخیص داده می شود با احتمال بیشتری دچار انواع پیشرفته هستند که به درمان به سختی پاسخ می دهند.
• برخی عوامل از جمله سیگار کشیدن، التهاب پروستات، بیماری های منتقله از راه جنسی، وازکتومی و مواجهه با برخی مواد شیمیایی، نیز به عنوان عوامل خطر ابتلا به سرطان مطرح هستند؛ اما هنوز تأثیر آنها به طور دقیق مشخص نشده است.

انواع سرطان پروستات

سرطان پروستات خوش خیم

با افزایش سن، غده پروستات شروع به بزرگ شدن می کند که به آن هیپر پلازی خوش خیم پروستات یا bph می گویند و باعث تغییرات بدخیمی در سلولهای غده پروستات می شود که به آن سرطان پروستات گفته می شود بنابراین هیچ گونه سرطان خوش خیم در پروستات وجود ندارد.

سرطان پروستات بدخیم

دو نوع سرطان بدخیم پروستات وجود دارد: سرطان بدخیم نوع اول اگر چه در آزمایش psa بسیار بالا می باشد و سرطان بیشتر غده پروستات را گرفتار کرده و سلول ها بسیار بدخیم هستند؛ ولی هنوز سرطان محدود به پروستات است و از پروستات خارج نشده و با درمان جراحی یا رادیوتراپی طول عمر طبیعی خواهند داشت. نوع دوم سرطان بدخیم تر زمانی است که سرطان پیشرفته بوده و از غده پروستات خارج و غدد لنفاوی، کبد، ریه و استخوان ها را گرفتار می کند.

روش های تشخیص سرطان پروستات

غربالگری DRE

معاینه مقعدی پروستات تحت عنوان DRE شناخته می شود. این شیوه معاینه، منجر به تشخیص ناهنجاری های (توده های سفت و غده) احتمالی خواهد شد.

معاینه ی دیجیتال مقعد

شایع ترین راه برای معاینه ی سلامت پروستات از طریق DRE انجام می شود. این فرایند نسبتاً سریع و ساده است. برای انجام این معاینه، باید در حالت ایستاده از کمر خم شوید یا به پهلو بخوابید و زانوها را به سمت قفسه ی سینه داخل ببرید. پزشک با پوشیدن دستکش انگشت خود را چرب و به آرامی وارد مقعد می کند. با یک دست به پروستات فشار می آورد و با دست دیگر لگن را لمس می کند. این کار فقط چند لحظه طول می کشد. این معاینه دردی ندارد؛ اما احتمالاً حس ناخوشایندی به شما دست خواهد داد. اگر پروستات ملتهب باشد، احساس نیاز به دفع ادرار می کنید.

آزمایش پروستات (PSA)

پزشک اورولوژیست می تواند برای ارزیابی میزان PSA از شما خون بگیرد تا سرطان پروستات بررسی شود. در طی تست (PSA)، سطح آنتی ژنی به همین نام مورد بررسی قرار می گیرد.

عوارض سرطان پروستات

سرطان پروستات می تواند مشکلات زیادی را برای بیمار ایجاد کند. برخی از این مشکلات و عوارض عبارتند از:

• سرطان پروستات در مراحل پیشرفته به اندام های مجاور مانند مثانه سرایت می کند. همچنین ممکن است از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به استخوان و سایر اندام ها منتقل شود. زمانی که سرطان به استخوان می رسد، می تواند باعث درد و شکستگی در استخوان ها شود. زمانی که سرطان به این مرحله رسیده است، با روش هایی می توان آن را کنترل کرد؛ اما درمان آن بعید است.
• از عوارض مشترک سرطان پروستات و درمان آن بی اختیاری در ادرار است. درمان بی اختیاری ادرار به عوامل مختلفی مانند نوع سرطان، شدت آن و احتمال بهبود آن در طول زمان بستگی دارد. برای درمان این عارضه پزشک می تواند از دارو، کاتتر یا جراحی استفاده کند.
• اختلال در نعوظ از عوارض این بیماری و درمان آن است. داروها و دستگاه های مخصوصی برای درمان این مشکل وجود دارد.
• اختلال نعوظ عارضه بسیار شایع اغلب درمان های سرطان پروستات است. در برخی از مردان، مخصوصاً مردان زیر سن ۷۰ سال، ممکن است بهبود آن طی دو سال پس از جراحی دیده شود. همچنین استفاده از درمان های رایج این بیماری از جمله بسیاری از ابزارهایی که مخصوص مردانی با این مشکل هستند، می تواند باعث بهبودی شود.

درمان های سرطان پروستات

• درمان سرطان پروستات با جراحی رادیکال پروستاتکتومی عمل باز

سال های زیادی است که از این روش برای درمان مردانی که سرطان پروستات در آنها محدود به پروستات است، مورد استفاده قرار می گیرد. طول عمر در این نوع عمل جراحی 95 درصد است و با اشعه درمانی طول عمر 85 درصد می باشد.

• درمان سرطان پروستات با جراحی رادیکال پروستاتکتومی با روش لاپاراسکوپی

درمان با اشعه که به دو صورت انجام می شود. 1- اشعه درمانی از طریق پوست و تاباندن اشعه به پروستات 2- گذاشتن مواد رادیواکتیو در پروستات که براکی تراپی نامیده می شود.

• درمان سرطان پروستات با هورمون تراپی

هورمون تراپی برای بیمارانی انجام می شود که سرطان از پروستات خارج شده باشد.

• درمان سرطان پروستات با شیمی درمانی

شیمی درمانی برای بیمارانی انجام می شود که سرطان از پروستات خارج شده باشد.

نسخه اصلی مطلب آیا سرطان پروستات با دفعات انزال ارتباط دارد؟ را در سایت دکتر امیر بهنام فر بخوانید.

---