کلمه لیزر Laser مخفف عبارت Light Amplification by the Simulated Emission of Radiation است که به معنی نور تقویت شده توسط گسیل القایی تابش میباشد. لیزر، امواج الکترومغناطیسی تقویت شده ای است که میتواند پرتو قلمی شکلی از امواج الکترومغناطیسی را با خواص ویژه تولید کند. پرتوی نور معمولی از طول موج های متعدد و مختلف تشکیل شده که در جهت های مختلف پخش می شوند. لیزر در فیزیوتراپی دارای ویژگی های منحصر به فرد در حوزه درمان می باشد.

لیزرتراپی، بافت های آسیب دیده را با طول موج خاصی از نور مورد هدف قرار می دهد و در تسریع روند بهبودی و درمان آسیب مفصل، تاندون و لیگامان ها مؤثر است. لیزر درمانی می تواند انرژی را به زیر سطح پوست بدون آسیب رساندن به سطوح بالای آن منتقل کند. انرژی نوری انتقال یافته در این شرایط باعث ایجاد تغییرات فیزیولوژیک در سلول ها در فرآیندی به نام (photobiomodulation) می شود. این فرآیند دارای سودمندی خاص برای کاهش درد، کاهش سطح التهاب، افزایش جریان خون و تسریع زمان مورد نیاز برای بهبود بیمار است.

انرژی نور لیزر، تقریباً از داخل پوست به درون غشای سلولی منتقل می شود و فرآیندی را به نام فتوبیواسیمولاسیون آغاز می کند. این فرایند باعث تقویت عملکردهای احیاکننده بدن و همچنین تحریک ترشح اندورفین و کلاژن و در نهایت منجر به ترمیم بافت آسیب دیده می شود. نتیجه لیزر پرتوان، تسریع در بهبود زخم و همچنین کاهش درد، سفتی، تورم و اسپاسم عضلانی به دلایل مختلف است.

کاربرد لیزر پرتوان در فیزیوتراپی

لیزر پرتوان در فیزیوتراپی جهت افزایش سرعت روند بهبودی استفاده می شود. لیزر پرتوان جهت درمان عارضه های مختلفی به کار برده می شود. این عارضه ها شامل:

• روماتیسم مفصلی: روماتیسم مفصلی یک بیماری خود ایمنی است که سیستم ایمنی اشتباهاً به بافت های بدن حمله می کند. بر خلاف آرتروز که موجب ساییدگی استخوان ها می شود، روماتیسم مفصلی اغلب باعث تورم و التهاب دردناک مفاصل می شود. لیزر پرتوان در کاهش درد و التهاب این عارضه مؤثر است.
• استئوآرتریت زانو، لگن و مچ پا: استئوآرتریت از شایع ترین نوع آرتروز است که به مرور زمان منجر به آسیب غضروف و بافت مفاصل می شود. سفتی و خشکی مفصل از علائم بارز آرتروز می باشند که تا حدود زیادی این علائم با لیزر پرتوان قابل درمان است.
• سندرم های ضربه شانه: آسیب های ورزشی از رایج ترین مراجعه کنندگان ارتوپدی می باشند. 5 تا 10 جلسه لیزر پرتوان برای این عارضه توصیه می شود.
• بورسیت لگن یا شانه: در بیماری بورسیت کیسه های سینوویال دچار تورم شده و بیمار درد شدیدی را احساس می کند. کیسه های سینوویال حرکت بین ماهیچه ها، عضلات و تاندون ها را آسان تر می کنند. کاهش التهاب بورسیت با لیزر درمانی قابل کنترل است.
• دژنراسیون دیسک کمر و گردن: ستون فقرات ناحیه کمر و گردن از آسیب پذیرترین قسمت های بدن می باشند و در صورت اختلال در دیسک منجر به درد شدید می شوند. برای کاهش درد کمر و گردن لیزر گزینه مناسبی است.
• سیاتیک: درگیری سیاتیک، طولانی ترین عصب بدن منجر به انتشار درد از ناحیه کمر به پاها می شود. درد سیاتیک با اسپاسم عضلات کمر نیز همراه است. متخصصین فیزیوتراپی از مدالیته های درمانی مانند لیزر پرتوان، شاک ویو و الکتروتراپی برای کاهش علائم سیاتیک استفاده می کنند.
• خار پاشنه: خار پاشنه یک زائده استخوانی در کف و یا زیر استخوان پاشنه پا می باشد. عواملی چون اضافه وزن، کفش نامناسب، قوس زیاد کف پا و راه رفتن روی سطوح سخت از علت های این عارضه می باشد. بیماران خارپاشنه از درد شدید هنگام برخاستن و یا قدم برداشتن گله و شکایت دارند. لیزر درمانی پرتوان برای این دسته از بیماران گزینه مناسبی است.
• از موارد دیگر لیزر درمانی می توان به صدمات مربوط به دررفتگی و رگ به رگ شدن عضلات اشاره کرد.

مزایای لیزر پرتوان در فیزیوتراپی

ترمیم و رشد سلول

لیزر پرتوان روند ترمیم و رشد سلول را افزایش می دهد. به غیر از لیزر پرتوان هیچ یک از روش های درمانی نمی توانند به درون کشکک استخوانی نفوذ کنند و انرژی لازم برای ترمیم سلول را در اختیار سطح خارجی کشکک و قسمت میانی کشکک استخوان ران فراهم کنند. سلول های غضروف، استخوان، تاندون، رباط و عضلات به سرعت و به کمک نور لیزر ترمیم می شوند.

تشکیل بافت اسکار پس از آسیب دیدگی

لیزرتراپی پرتوان ریسک تشکیل بافت اسکار پس از آسیب دیدگی بافت و بروز واکنش التهابی شدید و مزمن را به حداقل می رساند. این مسئله اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا بافت فیبروزی انعطاف پذیری کمتری دارد، گردش خون در این ناحیه به طور صحیح انجام نمی شود، ضعیف تر است با احساس درد بیشتری همراه است و احتمال بروز آسیب دیدگی مجدد در این ناحیه بسیار بالاتر است.

تأثیرات ضد التهابی

لیزر درمانی با تأثیرات ضد التهابی همراه است و باعث تحریک و فعال سازی سیستم تخلیه مایع لنفاوی خواهد شد. در نتیجه این امر منجر به کاهش التهاب ناشی از فشار بیومکانیکی، تروما، استفاده بیش از حد از یک ناحیه یا اختلال سیستمیک خواهد شد.

کنترل و کاهش درد

لیزر پرتوان با تأثیرات بی نظیر در کنترل و کاهش درد همراه است و این امر از طریق پیشگیری از ارسال سیگنال های درد از طریق عصب به مغز انجام می شود. بدون حضور لیزر پرتوان امکان پیشگیری از ارسال این سیگنال ها و کنترل درد بیمار وجود ندارد. یکی دیگر از تأثیرات بی نظیر این روش درمانی این است که باعث افزایش سطح تولید مواد شیمیایی مسکن طبیعی از قبیل اندروفین و انکفالین از مغز و غدد فوق کلیه می شود.

بهبود فعالیت عروق

لیزر پرتوان باعث بهبود فعالیت عروق می شود و شانس تشکیل عروق جدید در بافت آسیب دیده را افزایش خواهد داد که این امر به تسریع روند بهبود کمک می کند. افزایش تعداد عروق خونی جدید یکی دیگر از مزایای عالی این روش درمانی محسوب می شود.

افزایش فعالیت متابولیک سلولی

لیزر پرتوان باعث افزایش فعالیت متابولیک سلولی می شود و سطح تولید برخی از آنزیم های خاص را افزایش خواهد داد.

بهبود عملکرد عصب

• لیزر پرتوان باعث بهبود عملکرد عصب می شود. این دستگاه که دارای خواص درمانی است که روند بازسازی سلول های عصبی و عملکرد صحیح آنها را افزایش می دهد.
• لیزر پرتوان باعث تحریک ایمونوگلوبین ها و لنفوسیت ها خواهد شد. لیزر پرتوان به تحریک نقاط ماشه ای و نقاط سوزنی می پردازد و تعادل بهتری را به وجود می آورد.

تفاوت عملکردی لیزر پرتوان و کم توان

مهم ترین عامل تأثیرگذار بر اثربخشی لیزر درمانی قدرت خروجی دستگاه است. این مسئله به دلایل زیر از اهمیت خاص برخوردار است:

1. عمق نفوذ: هر چه قدرت لیزر بیشتر باشد، میزان نفوذ آن به بافت های بدن بیشتر است و به این ترتیب درمان بافت های عمیق تر در بدن از طریق آن امکان پذیر می شود.
2. زمان درمان: قدرت بیشتر با دوره درمان کوتاهتر ارتباط دارد.
3. تأثیرات درمانی: هر چه قدرت پرتو بیشتر باشد، لیزر برای درمان شرایط جدی تر و درد و ناراحتی مربوط به آن از اثربخشی بالاتر برخوردار است.

روش درمان با لیزر پرتوان در فیزیوتراپی

روند درمان با استفاده از لیزر پرتوان ساده می باشد. ابزار مخصوص لیزر، بالای قسمت مورد نظر در بدن قرار گرفته و انرژی از ابزار لیزر به بافت آسیب دیده منتقل می شود و سبب تحریک سلول ها و بافت های رشته ای شده و در نهایت منجر به ترمیم اعضای مورد نظر بدن می شود. این روند درمانی، تحریک سلولی و یا بازسازی بافت نام دارد. لیزر بسته به اندازه ناحیه مورد نظر و برنامه درمانی، به مدت ۳۰ ثانیه تا ۹ دقیقه به طور مستقیم بر روی قسمت آسیب دیده، مورد استفاده قرار می گیرد. این روش درمانی در بیشتر بیماران سبب ایجاد احساس آرامش می شود.

آمادگی های قبل از لیزر درمانی

• لباسی بپوشید که به راحتی قسمت نیازمند درمان قابل دسترس باشد.
• از استفاده کرم یا پماد یا لوازم آرایشی در محل مورد نظر خودداری کنید.

تعداد جلسات درمانی لیزر پرتوان

تعداد جلسات درمانی بسته به شدت عارضه و نحوه واکنش بدن به درمان متفاوت می باشد.

عوارض لیزر پرتوان در فیزیوتراپی

به طور کلی، لیزر درمانی روشی بی خطر، مؤثر و غیرتهاجمی است. لیزر درمانی می تواند در کاهش و از بین بردن بسیاری از شرایط دردناک ارزش داشته باشد. بر خلاف لیزرهای جراحی، لیزرهای سرد باعث گرم شدن بافت های بدن نمی شوند. این درمان به راحتی برای بیماران قابل استفاده است و زمان درمان آن بسته به توان خروجی دستگاه، طول موج های استفاده شده و اندازه ناحیه تحت درمان نسبتاً کوتاه است. اگر مستقیم به لیزر نگاه کنید ممکن است به چشمان شما آسیب برساند، بنابراین از شما خواسته می شود از عینک محافظ استفاده کنید؛ اما هیچ عارضه جانبی شناخته شده، دائمی یا جدی در لیزر درمانی وجود ندارد.

هزینه درمان با لیزر پرتوان

هزینه استفاده از لیزر پرتوان بسته به تعداد جلسات مورد نیاز، مدت زمان هر جلسه درمانی و تعداد نواحی تحت درمان متفاوت می باشد.

نسخه اصلی مطلب کاربرد لیزر پر توان و فواید درمانی آن در طب فیزیکی و توانبخشی را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---