شپش سر یکی از مشکلات شایع به ویژه در میان کودکان است که می تواند باعث خارش، ناراحتی و اضطراب شود. این انگل های ریز از خون انسان تغذیه کرده و در پوست سر زندگی می کنند. مبارزه با شپش سر نیازمند شناسایی سریع علائم، استفاده از درمان های مؤثر و رعایت نکات بهداشتی است. در این مقاله، به روش های مختلف برای ریشه کنی شپش سر پرداخته و راهکارهای مؤثری برای جلوگیری از بازگشت این مشکل ارائه می دهیم.

علت شپش سر

به شپش سر از دو طریق صورت میگیرد:

انتقال شپش به روش مستقیم

• انتقال شپش بیشتر به صورت مستقیم و رو در رو رخ می دهد؛ زیرا شپش سر میخزد؛ اما قادر به پرش یا پرواز نیست.
• تماس با فردی که قبلاً آلوده بوده است در طول بازی، مدرسه یا فعالیتهای ورزشی و در مدرسه، خانه، مهمانی
• پوشیدن لباسهای آلوده، مانند کلاه، روسری، کت، لباس ورزشی یا اکسسوری های مو
• استفاده از شانه، برس یا حوله آلوده
• استفاده از هدفون آلوده
• درازکشیدن روی تخت، کاناپه، بالش، فرش یا حیوانی که اخیراً با فرد مبتلا به شپش در تماس بوده است

انتقال شپش به روش غیرمستقیم

انتقال غیرمستقیم شپش ، روشی غیرمعمول است و می تواند از طریق لباس هایی که در کنار هم به چوب رختی آویزان شده اند، انجام شود. به عنوان مثال، کلاه یا روسری هایی که به یک قلاب آویزان شده یا در یک کمد مشترک نگهداری می شوند.

علائم شپش سر

• خارش
• مشاهده حشره در کف سر
• وجود تخم شپش چسبیده به ریشه موها شبیه به شوره سر
• زخم و خراشیدگی
• برآمدگی هایی مانند جوش

طول عمر شپش سر

شپش های سر معمولاً حدود 30 روز در شرایط مناسب زنده می مانند. این موجودات در طول این مدت می توانند تخم گذاری کرده و باعث گسترش عفونت شوند. عمر تخم شپش ها یا نیت ها حدود 7 تا 10 روز است تا به لارو تبدیل شوند.

عوارض شپش سر

شپش سر خود باعث ایجاد مشکلاتی مانند خارش، التهاب و عفونت های پوستی می شود. در صورتی که درمان به موقع صورت نگیرد، این عوارض می توانند به عفونت های باکتریایی یا حتی ایجاد زخم و عوارض جدی تر منجر شوند. از دیگر عوارض شپش سر می توان به خطر ابتلا به تب، کم خونی در موارد شدید و انتقال سایر بیماری ها اشاره کرد.

درمان شپش سر

پزشک شما احتمالاً داروی بدون نسخه (OTC) را توصیه می کند که باعث از بین بردن شپش و بعضی از لاروها می شود. این داروها ممکن است تخم های تخم گذار اخیر را از بین نبرند، بنابراین برای از بین بردن لارو ها بعد از بیرون آمدن آنها، قبل از تبدیل شدن به شپش بزرگسال، یک معالجه مناسب با زمان مناسب معمولاً لازم است.

محصولات بدون نسخه (OTC)

داروهای OTC یک ترکیب شیمیایی استخراج شده از گل داودی است که برای شپش سمی است. قبل از استفاده از یکی از این روش های درمانی، موهای کودک خود را با شامپو و بدون نرم کننده بشویید. شستشوی مو با سرکه سفید قبل از شستشو ممکن است به جدا شدن آنها از مو کمک کند. دستورالعمل های موجود در بسته را برای مدت زمان باقی ماندن دارو در مو دنبال کنید و موها را با آب گرم بشویید.

داروهای OTC شامل موارد زیر است:

• پرمترین (Nix). پرمترین نسخه مصنوعی پرترین است. پرمترین باعث از بین رفتن لاروها نمی شود و لازم است که درمان ۹ تا ۱۰ روز پس از اولین استفاده تکرار شود. عوارض جانبی ممکن است قرمزی و خارش پوست سر باشد.
• پرترین با مواد افزودنی (Rid). در این داروی OTC، پرترین با ماده شیمیایی دیگری ترکیب می شود که اثربخشی آن را افزایش می دهد. این محصول فقط شپش ها را از بین می برد و لازم است ۹ تا ۱۰ روز پس از اولین درمان دوباره استفاده شود. عوارض جانبی ممکن است شامل خارش و قرمزی پوست سر باشد. اگر به گل داوودی یا گل محمدی حساسیت دارد، نباید از پرترین استفاده شود.

داروهای تجویز شده

در بعضی از مناطق جغرافیایی، شپش نسبت به داروهای OTC مقاومت نشان داده است. همچنین، ممکن است درمان OTC به دلیل استفاده نادرست از جمله تکرار نکردن درمان در زمان مناسب، از کار بیفتد. اگر استفاده صحیح از درمان OTC به نتیجه نرسیده باشد، پزشک ممکن است یک نسخه درمانی را توصیه کند. این شامل:

• ایورمکتین (Sklice). ایورمکتین برای شپش سمی است. این ماده برای استفاده در افراد ۶ ماه به بالا مجاز است. می توان آن را یک بار برای خشکی مو استفاده کرد و بعد از ۱۰ دقیقه با آب شستشو داد. ایورمکتین همچنین به صورت قرص موجود است که از طریق دهان مصرف می شود.
• اسپینوساد (Spinosad) برای استفاده با افراد ۶ ماه به بالا مجاز است. می توان آن را روی موهای خشک قرار داد و بعد از ۱۰ دقیقه با آب گرم شستشو داد. شپش و لکه ها را از بین می برد و معمولاً نیازی به درمان مکرر ندارد.
• مالاتیون.(Malathion) برای استفاده در افراد ۶ سال به بالا مجاز است. لوسیون زده شده، گذاشته می شود تا به طور طبیعی خشک شود و پس از هشت تا ۱۲ ساعت شستشو داده می شود. این دارو دارای محتوای الکل زیاد است، بنابراین نمی توان آن را با سشوار یا نزدیک شعله باز استفاده کرد. در صورت لزوم، مالاتیون می تواند هفت تا نه روز پس از اولین درمان مجدداً اعمال شود.

قطره برای شپش مو

قطره های موضعی برای درمان شپش سر از دیگر گزینه های درمانی موثر هستند. این قطره ها معمولاً شامل مواد شیمیایی هستند که به تخم شپش ها و خود شپش ها آسیب می زنند. قطره هایی مانند پرمترین یا مالاتسیون از رایج ترین داروهایی هستند که برای درمان شپش مو استفاده می شوند. این درمان ها باید طبق دستور پزشک و معمولاً در چندین مرحله اعمال شوند تا نتیجه مطلوب حاصل شود.

قرص ضد شپش ایورمکتین

ایورمکتین یک داروی ضد انگلی است که به طور موثر در درمان شپش سر استفاده می شود. این دارو معمولاً به صورت قرص تجویز می شود و با اثرگذاری بر روی سیستم عصبی شپش ها، موجب از بین رفتن آن ها می شود. ایورمکتین به ویژه زمانی مؤثر است که درمان های موضعی نتایج مطلوبی نداشته باشند. با این حال، مصرف آن باید تحت نظارت پزشک باشد، زیرا در برخی موارد ممکن است عوارض جانبی داشته باشد.

ایورمکتین انسانی برای شپش

ایورمکتین انسانی به طور معمول برای درمان عفونت های انگلی مختلف، از جمله شپش سر، تجویز می شود. این دارو به طور مؤثری به سیستم عصبی شپش ها حمله کرده و باعث از بین رفتن آن ها می شود. معمولاً یک دوز برای درمان کافی است، ولی در برخی موارد ممکن است پزشک دوزهای اضافی را توصیه کند. مهم است که تنها تحت نظر پزشک و در صورت تایید، ایورمکتین مصرف شود.

عوارض داروهای شپش سر

برخی از عوارض جانبی احتمالی درمان شپش سر با داروهای تجویزی، عبارتند از: شوره سر، احساس سوزش در محل مصرف دارو، قرمزی چشم، تحریک پوست سر و چشم

عوارض سم شپش

سموم استفاده شده برای درمان شپش مانند پرمترین یا مالاتیون به طور معمول عوارض جانبی کمی دارند، اما در برخی افراد ممکن است باعث تحریک پوستی، حساسیت و در موارد نادر مشکلات تنفسی یا سردرد شوند. استفاده بیش از حد از این سموم می تواند به سلامت فرد آسیب برساند، بنابراین مصرف این محصولات باید محدود و تحت نظارت دقیق پزشک باشد.

عوارض قطره شپش

قطره های درمانی شپش معمولاً عوارض جانبی خفیفی مانند سوزش پوست یا خارش به همراه دارند. در برخی موارد، این قطره ها ممکن است باعث واکنش های آلرژیک مانند تورم، قرمزی یا کهیر شوند. در صورتی که این علائم ادامه پیدا کنند یا شدید شوند، باید به پزشک مراجعه کرده و از درمان های جایگزین استفاده شود.

شپش از چی بدش میاد؟

شپش ها به محیط های تمیز و خشک حساس هستند و از مواد شیمیایی ضد شپش مانند شامپوها و کرم های مخصوص بیزارند. همچنین گرمای شدید نیز می تواند آنها را از بین ببرد.

شپش از چی بوجود میاد؟

شپش سر به دلیل تماس نزدیک با فرد آلوده، به ویژه از طریق کلاه، برس یا تماس مستقیم مو به مو منتقل می شود. همچنین، محیط های شلوغ مانند مدارس و مراکز نگهداری کودکان، شرایط مناسبی برای شیوع شپش فراهم می آورند.

درمان خارش سر بعد از درمان شپش

بعد از درمان شپش، خارش سر ممکن است ادامه پیدا کند. این خارش می تواند به دلیل تحریک پوست یا واکنش های آلرژیک به نیش شپش باشد. استفاده از شامپوهای ضد حساسیت یا کرم های مرطوب کننده می تواند به کاهش این علائم کمک کند. در صورت ادامه دار بودن خارش، مشاوره با پزشک برای تجویز داروهای خاص مانند کرم های استروئیدی می تواند مفید باشد.

نسخه اصلی مطلب چگونه شپش سر را ریشه کن کنیم؟ را در سایت دکتر جمال الدین حسن زاده بخوانید.

---