راهکارهایی برای در امان ماندن از شپش

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

هر ساله با فرا رسیدن فصل پاییز و بازگشایی مدارس، در تمام مناطق ایران از شهرهای بزرگ گرفته تا روستاهای کوچک و از مناطق بالای شهر گرفته تا مناطق پایین شهر، با شیوع و همهگیری شپش مواجه میشویم. میپرسید چرا؟ چون بچه ها در تابستان و اوقات فراغتشان بازیهای دستهجمعی میکنند، به مسافرت میروند، گاهی به سفرهای یکشبه با تورهای مختلف میروند و.... همه این موارد ممکن است بدون اینکه متوجه شوند آنها را در معرض ابتلا به شپش سر قرار دهد. با مواجه شدن یکی از اعضای خانواده با شپش خطر برای دیگر افراد خانواده بسیار بالا میرود و به سادگی به یک معضل بزرگ در خانواده تبدیل میشود. متاسفانه مشکلی که میتواند به سادگی حل شود به معضلی تبدیل میشود که اغلب خانوادهها بهخصوص قشری که از نظر اقتصادی و اجتماعی متوسط یا بالاتر هستند، اصلا احتمال مواجهه با آن را در نظر نمیگیرند و اینطور تصور میکنند که شپش مختص خانوادهها و کودکان بیبضاعتی است که دسترسی کافی به امکانات بهداشتی ندارند. همین تصور اشتباه باعث شیوع بسیار زیاد شپش میان کودکان اعیاننشین در سالهای اخیر شده است. در ادامه با این حشره ریز اما دردسرساز بیشتر آشنا شوید تا با گوشبهزنگی و تشخیص به موقع قبل از شروع مدارس، از تبدیل شدن آن به معضل بزرگ در خانواده و مدرسه فرزندتان جلوگیری کنید.

1. به خارش شک کن !
شپش، حشرهای بسیار ریز است که بیشتر در محیطهای گرم و مرطوب زندگی میکند. شش 3جفت پا و قلابهای نیرومندی دارد که به کمک آنها به پوست سر و موها میچسبد. این حشره روزانه 10 تخم میگذارد و با نیش زدن، 2 تا 3 بار در روز، از خون کف سر تغذیه میکند و به همین دلیل زمانی که فرد با شپش مواجه میشود، دائم سرش را میخاراند. پس یکی از نکاتی که با دقت به آن میتوانید به وجود شپش، شک کنید، خارش شدید بهخصوص در نواحی پشت سر و شقیقهها و بالای گوشهاست.

2. لابه لای موها را نگاه کن !
اگر به وجود شپش در سر کسی، شک کردید به کف سر او، مخصوصا پشت گوشها با دقت نگاه کنید. معمولا شپش بالغ را میتوانید تشخیص دهید اما برای اینکه مطمئنتر شوید، استفاده از شانههای مخصوصی که برای این کار تهیه شدهاند، مناسب است. روش شانهکردن اینطور است؛ لایه نازکی از مو را از ریشه جدا کنید و از سمت کف سر به سمت نوک موها شانه کنید. اگر شپش وجود داشته باشد، میتوانید آن را روی شانه ببینید. هر شپش برای اینکه بالغ شود از 3 مرحله عبور میکند؛ تخم (یا رشک)، نمف (نوزادی که از تخم خارج میشود) و بالغ. رشد نمف خود دارای ۳ مرحله است و برای عبور از هر مرحله نمف باید خونخواری کند. وقتی شپش بالغ شد، اگر در مدت ۲۴ ساعت غذا (یا همان خون) به آن نرسد، از بین میرود. همچنین اگر به هر دلیلی تخم شپش تا 1 ماه باز نشود دیگر باز نخواهد شد. همانطور که گفته شد هر شپش روزانه 10 تخم میگذارد. تخمها بعد از 8 تا 10 روز باز میشوند و شپشهای بالغ حدود 4 تا6 هفته عمر میکنند. تصور کنید حتی اگر فقط یک شپش به طریقی به سر شما راه پیدا کند، 4 تا6 هفته عمر کند و روزی 10 تخم بگذارد، بعد از چند هفته چه اتفاقی برای سرتان میافتد!

3. شامپوی پرمترین بخر !
بهترین کار برای از بین بردن شپش، استفاده از داروهای ضدشپش است که معروفترین و در دسترسترین آنها شامپوی پرمترین 1 درصد است. برای از بین بردن کامل حشرات باید صبر و حوصله داشته باشید و دوره درمان را کامل کنید. شیوه استفاده از شامپوی پرمترین در همین صفحه توضیح داده شده است.

4. مراقب ملحفه ها باش !
تمام وسایلی که فرد یا کودک مخصوصا در 2 روز گذشته با آنها در ارتباط بوده، مثل ملحفهها و بالش و حتی کاناپه و عروسکها، کلاه و روسری و... باید شسته شوند. در صورتی که امکان شستشوی وسایل وجود ندارد، میتوانید از فریز کردن استفاده کنید یا وسایل را 24 ساعت در کیسه پلاستیکی دربسته زیر آفتاب بگذارید. خوب است هرازگاهی حتی اگر خارش شدید وجود ندارد، با شانه موی سر افراد خانواده را کنترل کنید تا در صورت مشاهده، درمان به سرعت آغاز شود.

5. انواع شپش را بشناس !
شپش تن و سر اختلافات جزیی دارند. بهطور کلی، شپش سر از نظر اندازه کوچکتر، از نظر رنگ تیرهتر و از نظر پوشش مقاومتر است. در آلودگیهای شدید، شپش سر روی بدن دیده میشود ولی هیچگاه شپش تن روی سر دیده نمیشود. شپش سر هیچ بیماریای را انتقال نمیدهد اما انواع دیگر، میتوانند عامل بیماریهایی مثل تیفوس، تب خندق و تب راجعه باشند.

6. موهایت را کوتاه کن !
بله، نوع مو، پرپشت، کمپشت یا کوتاه و بلند بودن مو و حتی تمیز یا کثیف بودنش برای شپش مهم نیست. کوتاه کردن موها به این دلیل توصیه میشود که داشتن موهای بلند، روند درمان را سخت میکند.

7. حواست به مدرسه باشد !
70 درصد همکلاسیهای کودکی که شپش دارد دچار این مشکل میشوند زیرا کودکان مخصوصا دخترها دوست دارند حین بازی سرهایشان را به هم بچسبانند، پس بهتر است استفاده از محصولات ضدشپش را زیر نظر متخصص آغاز کنید.

8. مرفهین مراقب باشند !
بیشتر خانوادههای مرفه نمیتوانند بپذیرند که فرزندشان که در رفاه و شرایط بهداشتی زندگی میکند، میتواند دچار شپش شود. در ضمن والدین در این خانوادهها معمولا گرفتارند و کمتر فرزندان خود را از این نظر بررسی میکنند.

9. بهداشت استخر را رعایت کن !
شپش نمیتواند از راه آب استخر به دیگران منتقل شود. این حشرات توانایی شنا کردن و زنده ماندن در آب را ندارند پس نمیتوانند از راه آب از سر فرد مبتلا به دیگری منتقل شوند اما در صورتی که در استخر، از حوله یا برس مشترک استفاده کنید این امکان وجود خواهد داشت.

10. حواست به تماسهایت باشد !
شپشها نمیتوانند بپرند پس نمیتوانند بدون تماس از روی سر یک فرد روی سر دیگری بپرند اما میتوانند در صورت تماس به سرعت حرکت کنند و به سر دیگری منتقل شوند.

5 نکته درباره شیوه استفاده از شامپوی پرمترین
1) ابتدا موها را با یک شامپوی دیگر به خوبی بشویید. سپس آب بکشید و با حوله خشک کنید.
2) حالا مقدار کافی از شامپوی پرمترین را به موها و اطراف گوشها و پشت گردن بزنید.
3) موها را بعد از 15 دقیقه با آب فراوان بشویید و با شانه مخصوصی که داخل جعبه شامپو وجود داد، شانه کنید.
4) این کار را یک هفته بعد دوباره تکرار کنید.
5) توصیه میشود یک روز پس از مصرف شامپو، موهای سر را با سرکه سفید خیس و با شانههای دندانهریز شانه کنید تا تخمهای شپش از سر جدا و خارج شوند. هفته نامه سلامت شماره 587