عینک آفتابی یک پوشش چشمی است که برای حفاظت از آن در مقابل خطرات بخش آبی طیف نور مرئی و ماوراء بنفش طراحی شده است. چشمپزشکان استفاده از آن را برای همه افراد در طول روز توصیه میکنند. همچنین استفاده از آن بعد از برخی از اعمال چشمی مانند لیزیک، لازک و PRK الزامی میباشد.در گذشتههای دور اسکیموها برای محافظت از چشم خود در برابر نور شدید آفتاب، یک شکاف باریک روی عینک چوبی ایجاد کرده و از داخل آن به اطراف نگاه می کردند .
شکاف باریک روی عینک چوبی برای مهار نور شدید بازتابی از سطح برف
لنزهای رنگی (سبز و آبی) با هدف کمک به بهبود بینایی در بعضی از اختلالهای دید، برای اولین بار توسط James Ayscough در ساخت عینکها مورد استفاده قرار گرفت که در نهایت به ایده ساخت عینکهای آفتابی در سال 1752 انجامید. در اوایل قرن بیستم عینک آفتابی بیشتر توسط ستارگان سینما استفاده میشد تا توسط هواداران شناسایی نشوند و همین موضوع باعث محبوب شدن عینکهای آفتابی در آن زمان شد. در سال 1929 Sam Foster تولید انبوه عینک آفتابی را برای افراد در معرض نور خورشید به خصوص در سواحل تفریحی آمریکا شروع کرد. تخمین زده میشود که در سال 1937 بیش از 20 میلیون عینک آفتابی در آمریکا به فروش رسیده باشد.
کارکردهای عینک آفتابی
وضوح تصویر
این عینکها با کاهش پراکندگی نور (Glare) باعث بهبود بینایی میشوند. عینکهای پولاریزه (Polarized) با کاهش انعکاس نور از سطوح غیر فلزی مانند آب، و مهار بخش عمودی موج نور پراکندگی را از بین برده و باعث احساس راحتی و افزایش کیفیت بینایی میشوند .
بخش افقی و عمودی موج نور،که بخش عمودی آن مسئول پراکندگی نورهای بازتابی بوده و در عینکهای پولاریزه مهار میشود.
عینک های پولاریزه (تصویر راست) با کاهش نورهای بازتابی مزاحم (چپ) نقش زیادی در بهبود کیفیت بینایی دارد.
محافظت
عینکهای آفتابی موجب حفاظت چشم در مقابل نور شدید (مرئی یا نامرئی) میشوند. مهمترین بخش این محافظت، در مقابل اشعه ماوراء بنفش بوده که میتواند باعث آسیبهای چشمی مانند کراتیت نوری یا کوری حاصل از انعکاس نور از سطح برف ، آب مروارید، ناخنک و انواع مختلف بدخیمیهای چشمی شود. چشمپزشکان توصیه میکنند همه افراد در معرض نور خورشید، برای محافظت چشم خود در مقابل اشعه ماوراء بنفش از عینکهای آفتابی (با قابلیت مهار 99 تا 100٪ اشعه ماوراء بنفش) استفاده نمایند.
بررسی اثر محافظتی
تنها راه تعیین میزان قدرت محافظتی عینکهای آفتابی، اندازهگیری آن توسط کارخانههای تولیدکننده یا عینکسازیهای معتبر میباشد. تنها کیفیت قابل دیدن عینکهای آفتابی شکل و فرم آنها است. عنیک آفتابی باید به گونه ای روی چشم قرار گیرد که حداقل نور از اطراف آن به چشم برسد ولی در عین حال هنگام پلک زدن، مژهها به لنزهای آن برخورد نکنند. برای اینکه نور از اطراف عینک وارد چشم نشود باید دسته عینک به اندازه کافی پهن باشد .
عینکهای با دسته پهن (Broad temple) در مقابل انواع باریک (Slim temple)
ارزیابی مقدار محافظت عینک آفتابی بر اساس شدت تیره بودن آن غیر ممکن است. به عنوان مثال عینکهای آفتابی که لنزهای سیاه تری دارند لزوماً نسبت به انواع روشنتر خاصیت محافظتی بیشتری ندارند. همچنین رنگ لنز عینک آفتابی هم نمیتواند ضمانتکننده باشد. بعنوان مثال لنزهایی که نور آبی را بلوکه میکنند معمولاً به رنگ زرد یا نارنجی هستند. به علاوه برخی از انواع لنزهای بلوککننده نور آبی، 100% نور آبی را مهار کرده و باعث اختلال در دید رنگی و در نتیجه افزایش حوادث هنگام رانندگی میشوند.قیمت بالا هم نمیتواند تضمینکننده کیفیت باشد. چشمپزشکان توصیه میکنند که تحت هیچ شرایطی کیفیت یک عینک را بر اساس قیمت آن قضاوت نکنید.