این مشکل یکی از ناراحت کننده ترین دردها بوده و میتواند ناتوان کننده باشد چراکه به دنبال نشستن، ایستادن طولانی مدت و در زمان برخاستن از حالت نشسته (کارهایی که در طی روز بارها انجام میدهیم) رخ دهد.

درد حتی در حین اجابت مزاج و رابطه ی جنسی هم میتواند وجود داشته باشد.این احساس ناراحتی از طیفی به صورت درد بسیار شدید، درد مبهم و یا دردی که به بالا یا پایین تیر میکشد میتواند متفاوت باشد.

درد دنبالچه دردی است که در استخوان دنبالچه (آخرین استخوان ستون فقرات ) رخ میدهد. این درد در صورت آسیب دیدن استخوان دنبالچه و یا کشیدگی ماهیچه ها و رباط های اطراف آن رخ میدهد. در بیشتر مواقع این درد به طور خود به خود پس از چند هفته یا ماه بهبود مییابد اما گاهی طولانی و جدی میشود به نحوی که فعالیت های روزمره را تحت تاثیر قرار میدهد.در صورتی که آسیب و درد دنبالچه پس از چند هفته بهبود پیدا نکرد میبایست به جستجوی راه حل مناسب پرداخت. در موارد زیر پیشنهاد می شود حتما به یک متخصص طب فیزیکی مراجعه کرد:

• درد پس از چند هفته شروع به بهبود نکند.
• درد بسیار شدید و جدی باشد.
• چنانچه خونریزی و یا تب وجود داشته باشد.
• متخصص طب فیزیکی راهکارهایی به شما در مورد نحوه مناسب حرکت بدن جهت بهبود درد فوق و همچنین تمرینات ساده ای جهت ریلکس کردن ماهیچه های اطراف استخوان دنبالچه ارائه خواهد داد.

آناتومی استخوان دنبالچه

استخوان دنبالچه محل اتصال عضلات، تاندون ها و لیگامان های مختلف است. دنبالچه از 3، 4 یا 5 استخوان کوچک تشکیل شده که در انتهای ستون فقرات و در زیر استخوان ساکروم (استخوان مثلثی شکل که بین مفاصل ران قرار گرفته) جای گرفته است. درد دنبالچه خصوصا در میان زنان و افراد چاق شایع است. البته کسانی که به طور ناگهانی وزن کم می کنند هم خطر بیشتری برای ابتلا به درد دنبالچه دارند.

علایم درد دنبالچه

• درد در ناحیه ی دنبالچه
• درد شدیدتر موقع برخاستن از حالت نشسته به وضعیت ایستاده
• درد شدیدتر هنگام نشستن طولانی مدت
• درد در حین اجابت مزاج
• درد در حین رابطه ی جنسی
• در صورتی که درد طولانی شود، افراد ممکن است دچار علایم افسردگی، اضطراب و اختلال خواب شوند.

علل بروز درد دنبالچه

علل مختلفی برای درد دنبالچه وجود دارد که برخی از آن ها شایع تر است.
شایع ترین علت درد دنبالچه، تروما (ضربه) است. این ضربه می تواند به صورت محکم و مستقیم وارد شده و یا در نتیجه ی ضربات تکراری باشد.

• تروما (ضربه) عامل درد دنبالچه

درد دنبالچه ممکن است به دنبال افتادن به سمت عقب بر روی باسن و یا به اشکال دیگری باشد که به استخوان و لیگامان ها آسیب برساند. شدت آسیب می تواند از یک کوفتگی استخوان تا شکستگی واضح دنبالچه متفاوت باشد.
علاوه بر آن فعالیت هایی مانند اسب سواری یا دوچرخه سواری می تواند خطر ابتلا به درد دنبالچه را به دلیل ایجاد فشارهای مکرر یا تماس طولانی مدت در ناحیه ی نشیمنگاه، افزایش دهد. به همین دلیل نشستن ساده بر روی سطح سفت در طول رانندگی طولانی یا پروازهای هوایی و یا قطار ممکن است عامل درد دنبالچه باشد.
از آنجا که استخوان دنبالچه محل اتصال تعداد زیادی از عضلات و لیگامان هاست، هرگونه ترومایی که باعث کشیدگی عضلات کف لگن شده یا التهاب لیگامان ها می تواند منجر به درد دنبالچه شود.

• زایمان طبیعی و درد دنبالچه

زایمان طبیعی خصوصا زمانی که زایمان سخت بوده و با وسایل کمکی (فورسپس) انجام شده باشد، به دلیل فشار وارده بر ناحیه ی دنبالچه توسط سر بچه، می تواند عامل درد دنبالچه باشد.
معمولا در این موارد، درد به دنبال کوفتگی استخوان یا کشیدگی تاندون بوده و در موارد کمی می تواند شکستگی استخوان دنبالچه رخ دهد.

• ساییدگی مفاصل عامل درد دنبالچه

مانند سایر مفاصل بدن، با افزایش سن و یا حرکات تکراری، ساییدگی مفاصل در استخوان دنبالچه که آرتروز نامیده می شود، می تواند رخ دهد.

• استخوان دنبالچه با شکل های خاص

همانطور که قبلا اشاره شد هر فرد می تواند تعداد متفاوتی استخوان دنبالچه داشته باشد. افرادی که تعداد استخوان بیشتری داشته باشند در معرض خطر بیشتری قرار دارند. علاوه بر این برخی افراد یک خار استخوانی (اسپور) دارند که در انتهای دنبالچه قرار گرفته است. این خار استخوانی می تواند محل نشیمنگاه را در حین نشستن آزار دهد.

• درد اعصاب درد دنبالچه

یک کلافه ای از عصب ها به نام گانگلیون ایمپار در قسمت جلویی و بالایی استخوان دنبالچه قرار گرفته اند. فعالیت بیش از حد و یا تحریک این عصب ها ممکن است منجر به درد مزمن دنبالچه شود.

• اسپاسم عضلات کف لگن عامل درد دنبالچه

1. از آنجا که استخوان دنبالچه محلی برای اتصال لایه ی عمقی عضلات کف لگن (که لواتور آنی نامیده می شوند) می باشد؛ اسپاسم عضلات و تحریک آن ها می تواند درد ایجاد کند که اغلب در ناحیه ی دنبالچه و کمی بالاتر از مقعد احساس می شود.
2. علل نادر: پزشک شما ممکن است این علل نادر را هم در نظر بگیرد و در پی رد کردن این تشخیص ها باشد، برای همین ویزیت و معاینه ی پزشک مهم است.
3. سرطان: در موارد نادر، تومورهای بدخیم که به استخوان دنبالچه دست اندازی (متاستاز) می کنند (مانند سرطان های پروستات، تخمدان، دهانه رحم و یا روده ی بزرگ) می تواند منشا درد دنبالچه باشد. نادرتر از موارد قبل، خود استخوان دنبالچه هم ممکن است به صورت اولیه دچار نوعی سرطان استخوانی شود.
4. عفونت: عفونت های حوالی ناحیه ی دنبالچه مانند کیست پیلونیدال می تواند منجر به تورم و درد بر روی دنبالچه و همچنین همراه با قرمزی، گرمی و خروج ترشحات چرکی باشد.

نشانه های آسیب و درد دنبالچه

نشانه اصلی، احساس درد در نواحی بالای لگن است. این درد ممکن است:

• در اکثر مواقع سنگین و دردناک بوده و گاهگاهی نیز تیز باشد.
• هنگامی که می نشینید، برمی خیزید، برای مدت طولانی نشسته اید و یا رابطه جنسی دارید شدیدتر گردد.
• خوابیدن و یا فعالیت های روزمره مانند رانندگی ویا خم شدن های عادی را بسیار مشکل کند.
• بعضی افراد نیز دچار کمر درد ، سیاتیک و درد لگن هستند.

درمان درد دنبالچه با ورزش

تمرین1:

یکی از روش های دیگر درمان درد دنبالچه از طریق انجام بعضی از تمرین های شکمی است. تمرین های ناحیه شکم می تواند با دراز کشیدن بر روی پشت به صورت منظم انجام شود. در این حالت لازم است زانوهای شما در حالت خم قرار گرفته و سپس عضلات شکمی منقبض شوند. در ادامه لازم است انقباض عضلات برای یک ثانیه حفظ شده و سپس عضلات آزاد شوند.

تمرین 2:

حرکت اسکات بی وزنی می تواند به تقویت بعضی عضلات کمک کرده و وضعیت آن ها را در حالت متعادل قرار دهد. تکرار این حرکت ورزشی می تواند به کاهش یا تسکین درد در ناحیه دنبالچه کمک موثر کند.

تمرین 3:

اگر شما از درد در ناحیه دنبالچه رنج می برید، انجام بعضی از تمرین های کششی روی کمر در هنگام دراز کشیدن یا بر روی دستان در حالتی که زانوها در حالت بی وزنی (حرکت بدون فشار) قرار داشته باشند و این حرکت ها با دقت زیاد توسط فرد انجام شود، می تواند مفید و سودمند باشد. در حقیقت فشار وارد شده به خاطر جاذبه یک فشار ثابت است و در عمل باعث کشیدگی مداوم و فشرده شدن مهره های ستون فقرات به یکدیگر می شود.

تمرین 4:

این حرکت های ورزشی یک راهکار ایده آل برای فعال کردن بعضی از عضلات مهم تثبیت کننده وضعیت لگن و ران است و نقش بسیار با اهمیت در کاهش درد در ناحیه پایین کمر و دنبالچه دارد.

تمرین 5:

تقویت عضلات ستون فقرات با ورزش های کششی اکستنشن در حالی که دمر خوابیدید می توانید ارام روی دستانتان سر و سینه خود را بلند کنید 20 ثانیه در این وضع بمانید و سپس ارام به حالت اولیه برگردید و این حرکت را 10 با تکرار کنید.لازم به یاد آوری است تمام ورزش های بالا را تا 20 ثانیه در وضعیت جدید قرار بگیرید سپس به حلت اولیه برگردید و این حرکات را 10 با تکرار کنید.

تمرین 6:ورزش های کالم شل

ورزش های کالم شل نیز از طریق تقویت عضلات استابیلایزور کف گن در کاهش درد دنبالچه و لگن موثرند.

تمرین 7:تردمیل

کار پر زحمت دیگری که تعداد کمی از بیماران آنرا انجام می دهند استفاده از تردمیل می باشد که به طور منظم چندین دقیقه در روز برای یک دوره منظم پیاده روی روزانه در روی تردمیل دارند که این ورزش نیز در تسکین درد دنبالچه و لگن کمک موثری می کند.

تمرین 8: کشش همسترینگ

پوزیشن های یوگا فرم های عمومی یوگا نیز در درمان دردهای دنبالچه و لگنی مفید می باشد. به خصوص پوزیشن های Shalabasana یا ملخ و پل زدن روی کمر و لگن کمک قابل توجهی در تسکین درد دنبالچه و لگن خواهد کرد.

نسخه اصلی مطلب درمان درد دنبالچه با ورزش را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---