امروزه یکی از معضلاتی که در بین بسیاری از افراد به وجود می آید و با آن دست و پنجه نرم می کنند، کم پشتی و ریزش مو می باشد. این اتفاق، سبب تغییرات منفی در ظاهر افراد می شود که بسیار ناخوشایند است. ریزش مو یا آلوپسی، یک اتفاق بسیار رایج در بین مردان، زنان و کودکان است که همه ساله افراد زیادی را در سطح جهان درگیر می کند. ریزش مو می تواند موقتی یا دائمی باشد و همچنین نتیجه وراثت، تغییرات هورمونی، شرایط پزشکی یا بخشی طبیعی از کهولت سن باشد. ریزش موها تا 100 تار مو در روز کاملاً طبیعی است و اگر مقدار تار موهای ریخته شده بیشتر از این حد بود و یا اینکه علائمی مانند نازک شدن مو را در پوست سر خود مشاهده کردید، باید ابتدا به سراغ علت ریزش موی خود باشید و سپس درمان ریزش مو را آغاز کنید.

علت ریزش مو

علت ریزش مو به عوامل مختلفی وابسته است. در بعضی اوقات یک یا چند عامل مختلف به طور همزمان سبب نازک شدن تارهای مو، ریزش و در نهایت کم پشت شدن موها می شوند. شناخت این عوامل و تلاش برای حذف آنها در بهتر شدن وضعیت سلامت موها موثر است. در ادامه به مهم ترین علل ریزش مو اشاره می کنیم:

• وراثت و سابقه خانوادگی: شایع ترین علت ریزش مو، بیماری وراثتی است که با افزایش سن اتفاق می افتد. به این وضعیت آلوپسی آندروژنیک، طاسی با الگوی مردانه و طاسی با الگوی زنانه گفته می شود. این حالت به تدریج و با الگوهای قابل پیش بینی اتفاق می افتد. در آقایان، خط رشد موها عقب نشینی کرده و لکه های طاسی بروز می کنند. در خانم ها ابتدا موهای سر کم پشت شده و سپس موها از بالاترین قسمت سر شروع به ریزش می کنند.
• پرتودرمانی در سر: در این موارد ممکن است مو مانند قبل رشد نکند.
• مدل مو و رفتار نامناسب با موها: محکم بستن موها و داشتن مدل موی نامناسب مانند بستن محکم موها به عقب، باعث کشیده شدن و ایجاد فشار بسیار زیاد و در نهایت ریزش مو می شود. به این نو ریزش مو آلوپسی می گویند.
• اختلالات و تغییرات هورمونی: برخی شرایط هورمونی خاص ممکن است باعث ریزش مو دائمی یا موقت شود. رایج ترین علت ریزش مو بر اثر تغییرات هورمونی ناشی از:

1. بارداری: شرایط هورمونی در خانم های باردار دچار تغییرات مهمی می شود. در این افراد موها حجم زیادی نسبت به قبل باردای داشته و پرپشت می شوند؛ اما بعد از زایمان، وضعیت هورمونی دوباره به حالت طبیعی برگشته و موها پس از پایان چرخه رشد، دچار ریزش می شوند.
2. زایمان: به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از زایمان و شیردهی در بعضی از خانم ها ریزش مو دیده می شود.
3. یائسگی: ریزش مو در دوران یائسگی از اصلی ترین دلایل ریزش مو در خانم ها است. در این افراد پزشک با برقراری تعادل در میزان ترشح هورمون های زنانه و مردانه از ریزش مو جلوگیری می کند.
4. قطع مصرف قرص های جلوگیری از بارداری: در این شرایط افراد با قطع قرص های ضدبارداری دچار ریزش مو می شوند. از آنجایی که قرص های ضد بارداری در دسته قرص های هورمونی قرار می گیرند، این قرص ها تعادل هورمونی بدن فرد را برهم زده و باعث عوارض جانبی مانند ریزش مو می شود.

• شرایط پزشکی: برخی علل ریزش مو ناشی از شرایط پزشکی عبارتند از:
• آلوپشیا (آلوپسی آره آتا): یک بیماری خود ایمنی است که به فولیکول های مو حمله کرده و باعث ریزش سکه ای مو و تکه تکه شدن آن می شود. این بیماری ابتدا باعث بروز لکه های طاسی کوچکی شده و در برخی افراد در تمام قسمت های سر یا بدن ادامه پیدا کند.

عفونت های پوست سر:

1. درماتیت سبورئیک: یک بیماری عفونی پوستی است که در صورت بروز در پوست سر باعث ریزش مو می شود. این عفونت، لکه های کوچک، رنگی یا بی نگ در پوست ایجاد می کند.
2. پسوریازیس: یک بیماری خودایمنی و عفونی در پوست سر است. این بیماری با افزایش سرعت رشد سلول های پوست سر به سلول های فولیکولی مو آسیب رسانده و باعث ریزش مو می شوند.
3. قارچ پوستی تینیا کیپتیس: یکی دیگر از عوامل بروز عفونت در پوست سر عوامل قارچی بوده که باعث پوسته شدن، خارش پوست سر و ریزش مو می شوند.
4. اسکلرودرم یک بیماری خود ایمنی است که باعث سخت شدن پوست سر و در نتیجه ریزش مو می شود.
5. آلوپسی اسکار: از اختلالات خودایمنی بوده و با از بین بردن فولیکول های مو بر اثر التهاب به عنوان یکی از اصلی ترین دلایل ریزش مو شناخته می شود.
6. وجود انگل دمودکس: بسیاری از مشکلات پوست و مو به خاطر وجود انگلی بنام دمودکس مایت می باشد.
7. کرم حلقوی (Ringworm): عامل این بیماری نوعی قارچ است که باعث خارش، قرمزی، پوسته شدن پوست سر و در نهایت ریزش مو می شود.
8. اختلال موکنی(کندن مکرر مو) یا همان Trichotillomania، افراد مبتلا به این بیماری، فشار روانی زیادی برای کندن موهای خود احساس می کنند. این افراد نیاز شدید روحی به کشیدن موهای خود در سر، ابرو یا مژه ها دارند.
9. بیماریی هایی که باعث ایجاد زخم پوست سر می شوند. مانند لیکن پلان و برخی از انواع بیماری لوپوس. این زخم ها باعث ریزش دائمی مو می شوند. بیماری لیکن پلان اغلب در افراد بالای 40 سال دیده شده و باعث بروز زخم های کوچک خارش دار در پوست سر یا نواحی دیگر بدن می شود. این زخم ها در پوست سر مانع رشد مجدد موها در این مناطق می شوند.
10. مشکلات تیروئیدی به ویژه کم کاری تیروئید: تیروئید یکی از غده های مهم در بدن است که کاهش یا افزایش ترشح هورمون های تیروئیدی باعث بروز بیماری کم کاری و پرکاری تیروئید می شود. تعادل در ترشح هورمون تیروئید در سلامت و رشد موهای سر مؤثر بوده و اختلال در آن از علل ریزش مو است.

علائم ریزش مو

ریزش مو می تواند از طرق مختلف، بسته به علت آن ظاهر شود و می تواند یا به صورت تدریجی یا ناگهانی به وجود آید و بر پوست سر یا کل بدن فرد تأثیر گذارد. برخی از انواع ریزش مو موقتی و سایر انواع آن دائمی می باشد. علائم و نشانه های ریزش مو می تواند شامل:

• نازک شدن تدریجی بالای سر: این مورد، شایع ترین نوع ریزش مو می باشد که با افزایش سن بر مردان و زنان تأثیرگذار خواهد بود. در مردان، مو اغلب از ناحیه پیشانی در مسیری که حرف M را شبیه سازی میکند، عقب نشینی می کند. در زنان، معمولاً خط موی ناحیه پیشانی حفظ میشود ولی بخشی از مو گسترش میابد.
• طاسی نقطه ای یا مدور: برخی افراد طاسی سکه ای یا صاف را تجربه میکنند. این نوع از ریزش مو معمولاً فقط بر پوست سر تأثیر میگذارد؛ اما گاهی اوقات نیز در ریش یا ابروها نیز اتفاق میافتد. در برخی موارد، پوست قبل از ریزش مو دچار خارش یا درد می شود.
• سست شدن ناگهانی مو: یک شوک عاطفی یا فیزیکی می تواند باعث سست شدن مو شود. با شانه کردن و یا شستن مو یا حتی با کشیدن آرام مو مشتی از مو ممکن است بریزد. این نوع ریزش مو معمولاً باعث نازک شدن کلی مو شده و طاسی تکه ای را ایجاد نمیکند.
• ریزش موی کل بدن: برخی شرایط و درمان های پزشکی مانند شیمی درمانی برای سرطان، می تواند باعث ریزش موی کل بدن شود که معمولاً مو دوباره رشد میکند.
• تکه های پوسته پوسته شده ای که در طول پوست سر پراکنده اند. این مورد نشانه ای از عفونت قارچی است که ممکن است با موی شکسته، قرمزی، تورم و تراوش همراه باشد.

تشخیص ریزش مو

قبل از تشخیص، پزشک احتمالا یک آزمایش فیزیکی انجام میدهد و از شما میخواهد تا در مورد سابقه پزشکی و خانوادگی خود بگویید. همچنین تست های زیر را نیز انجام میدهد:

1. آزمایش خون. این مورد به شرایط پزشکی پوشش داده نشده مرتبط با ریزش مو مانند بیماری تیروئید کمک میکند.
2. تست کشش. پزشک به آرامی مقداری از موهایتان را میکشد تا ببیند چه مقدار ریزش مو دارید. این مورد در تعیین مرحله ریزش کمک میکند.
3. بیوپسی پوست سر. پزشک نمونه هایی از پوست یا چند تار موی کنده شده از پوست سر را برای بررسی ریشه های مو خراش میدهد که میتواند در تعیین عامل عفونی که باعث ریزش مو شده موثر باشد.
4. میکروسکوپ نوری. پزشک از ابزار ویژه برای بررسی موهای کنده شده استفاده میکند. میکروسکوپ نوری اختلالات احتمالی پوشش داشته نشده از ساقه مو را تعیین میکند.

پیشگیری از ریزش مو

نکات زیر می تواند به شما کمک کند تا از ریزش موهایی که قابل پیشگیری هستند، جلوگیری به عمل آورید:

• یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از مواد مغذی داشته باشید.
• از مدل موهای سخت، اجتناب ورزید. مانند موهای بافته شده، جمع کردن موها در پشت سر و یا مدل دم اسبی.
• از چرخاندن، پیچاندن، مالش یا کشیدن موهای خود خودداری کنید.
• در هنگام شستشو و شانه کردن موهای خود با ملایمت با آنها رفتار کنید.
• شانه هایی که دندانه هایشان فاصله بیشتری دارد، به کنده نشدن موهای شما کمک بیشتری می کنند.
• از رفتارهای خشن با موهای خود اجتناب ورزید مثل استفاده از بیگودی های داغ، دستگاه های فر دهنده مو و فرهای دائمی مو.

درمان ریزش مو

ریزش مو با تراکم کم و جزئی را که فولیکولهای مو در سطح سر به طور کامل از بین نرفته اند و قابل برگشت هستند. میتوان زیر نظر و مشاوره پزشک با روشهای تقویتی و بدون نیاز به کاشت مو و فقط در کمک به کیفیت کاشت مو را به صورت های گوناگون انجام داد. راههای درمان ریزش مو شامل مواردی مانند:

1. روشهای تقویتی

• ماینوکسیدیل: محلول یا شامپو ماینوکسیدیل را هر روز روی پوست سر بمالید. این دارو ممکن است عوارض جانبی مانند تحریک پوست سر و ایجاد آکنه داشته باشد. عوارض جانبی دیگری که به ندرت رخ می دهد، تپش قلب و تاری دید است.
• فیناستراید: یک قرص تجویزی است که ممکن است به کند شدن ریزش مو کمک کرده و باعث رشد موی جدید شود. این دارو بیشتر برای آقایان تجویز می شود و در آقایان زیر ۶۰ سال تأثیرگذاری بالاتری خواهد داشت. زنان باردار و همچنین زنانی که قصد بارداری دارند، نباید از این دارو استفاده کنند.
• ویتامین درمانی: پکیج درمانی است که شامل انواع ویتامین های مناسب برای رشد و تقویت مو است و از ریزش مو جلوگیری میکند و باید حتماً طبق نظر پزشک و مصرف شود.
• مزوتراپی: یک روش غیر تهاجمی است که در آن ترکیب های خاصی در لایه های سطحی پوست تزریق می شود. این مواد در زیر لایه اپیدرم پوست تزریق شده تا به بافت هدف برسند. مزوتراپی باعث تحریک لایه مزودرم شده و طیف گسترده ای از علائم و ناراحتی ها را برطرف می نماید. ترکیب تزریقی می تواند شامل مواد بسیاری باشد که بر اساس نیاز افراد، می توان آن را برای هر بیماری به صورت خاص تهیه نمود. ترکیب این مواد تزریقی می تواند شامل: مواد معدنی، ویتامین ها، اسیدهای آمینه، اسیدهای نوکلئیک و کوآنزیم ها باشد. شانس نتیجه درمان ریزش مو در مردان و زنان با مزوتراپی بین ۹۰ الی ۹۲ درصد است، درحالی که شانس استفاده از محلول ماینوکسیدل تنها چیزی حدود ۵۰ درصد است.
• لیزر تراپی: یکی دیگر از راههای درمان ریزش مو و تقویت مو لیزر تراپی یا لیزر سرد است که با سطح انرژی و جریان کم و اثر بخشی بالا صورت میگیرد. در این روش، جراحی انجام نخواهد شد و به بافت و بازسازی ریشه مو و تقویت آن کمک میشود و باعث میشود موها ضخیم تر، با کیفیت ساقه اضافه، بدون ریزش و براق تر شود.
• Prp: پی آر پی، پلاسمای غنی شده از پلاکت است. این روش یکی از روشهای مؤثر بر تقویت مو میباشد. در این روش مو و سلول درمانی که یک فراورده خونی است و به حالت استراحت رفته است، با تزریقات کوچک و محلول درمانی دوباره باعث میشود تحریک و جوانی خود را به دست آورد و به جز پلاکت خون چیز دیگری وارد بدن نمیشود و فاکتور رشد تغلیظ شده در رشد موی جدید و پر پشت شدن آن تأثیر بسزایی دارد و یکی از راههای درمان ریزش مو است.

2. کاشت مو

گاهی موهای فرد تنها با روش تقویتی جوابدهی و افزایش تراکم دلخواه را برای فرد ندارد و فرد در این مرحله اقدام به انجام کاشت و یا ترمیم مو میکند. واژه کاشت مو در اصل به معنای پیوند طبیعی می باشد. شرایط کاشت موی هر فرد بستگی به بانک مو و قسمت اهدا کننده آن دارد، به صورتی که هر چقدر بانک مو و بخش اهدا کننده قوی تر باشد تراکم پیوند و کاشت مو بیشتری خواهیم داشت.

نسخه اصلی مطلب پیشگیری، علائم و تشخیص ریزش مو را در سایت دکتر فاطمه عندلیب بخوانید.

---