تاثیرات مثبت و عوارض مصرف کورتون چیست؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

در سال 1935 Edward Calvin Kendall کورتون های زیادی را در بدن کشف کرد که منشا ترشح آنها غده ی فوق کلیه یا آدرنال بود که اصلی ترین ها کورتیزون بود.امروزه کورتون ها در پزشکی جهت درمان های ضدالتهابی و در بیماری های اتوایمیون جهت تنظیم عملکرد سیستم ایمنی بدن کاربرد فراوانی دارند. کورتون های داخلی از غده فوق کلیه در پاسخ به دستور محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال ترشح میشوند که این محور تحت تاثیر محیط ، وضعیت داخلی بدن ، وضعیت استرس و عوامل دیگر قرار دارد.

مهمترین هورمون گلوکوکورتیکوئید داخل کورتیزون میباشد که در شب با میزان اندک و در صبح زمان بیدارشدن میزان ترشح آن افزایش می یابد.میزان ترشح کورتیزول، خودتنظیمی است. یعنی به دنبال افزایش سطح سرمی کورتیزول پیام توقف ترشح به هیپوفیز و هیپوتالاموس به صورت خودکار صادر میشود. کورتون هایی که توسط کارخانه های داروسازی ساخته می شوند طول اثر و قدرت تاثیر مختلفی دارند که بر اساس نوع بیماری مربوطه مورد استفاده قرار میگیرند.

• به عنوان مثال هیدروکورتیزون کوتاه اثر می باشد.
• متیل پردنیزولون ، تریام سینولون و پردنیزولون متوسط الاثر میاشند.
• و دگزامتازون و بتامتازون طولانی اثر هستند.

مصرف کورتون خارجی میتواند محور تنظیم ترشح کورتون (هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال) را برای مدتی مهار و مانع از ترشح کورتون داخلی شوند.در صورتیکه شخص به دنبال مصرف کورتون نتواند کورتون داخلی در موارد استرس های فیزیولوژیک ترشح کند ممکن است دچار حملاتی به نام آدیسونیسم شود. (بیماری ای که به دلیل مشکلات و عوارض ناشی از عدم وجود کورتون در بدن ایجاد میشود.)عمده کورتون ها توسط کبد متابولیزه و دفع میشوند و در نارسایی کبد مدت اثر کورتونهای مصرفی طولانی تر میشود.

کورتون ها با باند شدن به گیرنده ی درون سلولی سیتوپلاسمیک وارد هسته سلولی میشوند و روی ترجمه ی ژنی سلول تاثیر میگذارند و اختیار سلول را در دست می گیرند و ژنتیک سلول را تغییر میدهند.
سه مکانیسم اصلی برای کورتون تایید شده است:

1. سرکوب ژن هایی که در ساخت پروتئین های التهابی فعالند.
2. فعال کردن ژن هایی که در ساخت پروتئین های ضداتهابی فعالند.
3. اثراتی که روی ژنوم سلول ندارند و صرفا با تاثیر روی غشاء سلولی و فعال کردن پروتئین مهمی به نام G پروتئین اتفاق می افتد.

سرکوب ژن هایی که در ساخت پروتئین هایی به نام اینترلوکین1 و 2 و 6 و 8و یا پروستاگلندین ها و یا پروتئین مهمی به نام TNF (tumor necrosis factor) باعث کاهش التهابات بدن می شود.از طرفی سطح پروتیین های ضدالتهابی به نام اینترلوکین 10 در بدن افزایش می یابد. تاثیرات کورتون در گروه های مختلف سنی مختلف، متفاوت است.به عنوان مثال افراد پیر که سطح کورتون داخلی بالاتری دارند دچار عوارض سیستمیک کمتری ناشی از مصرف کورتون خارجی میشوند ولی در عوض به اختلالات شناختی بیشتری دچار میشوند.
کورتون تنظیم کننده فعالیت های بسیار زیادی در بدن است که شامل:

1. کنترل سطح قند خون بدن
2. کنترل فشارخون بدن
3. کنترل سطح سیستم ایمنی
4. کنترل وضعیت شناختی
5. کنترل پاسخ های بدن به استرس

نکات کلیدی در مصرف کورتون ها

1. بیماری های کبدی در زمینه چاقی خصوصا باعث طولانی تر شدن اثر کورتون به دلیل عملکرد آنزیم P450 می شود.
2. در صورت مصرف بیشتر از 5 میلیگرم پردنیزولون (یا کورتونهای دیگر که معادل 5میلیگرم پردنیزولون میشوند.) حتما روزانه 1500 میلیگرم کلسیم و 400واحد ویتامین D مصرف کنید و درصورتیکه ریسک پوکی استخوان در فرد بالاست حتی از داروی پیسفوسفانات با مشورت پزشک کمک بگیرید.
3. در بیمارانی که دیابت دارند که در معرض خطر دیابت هستند حتما Hb A/C و سطح قندخون را مرتب اندازه گیری کنید.
4. برای پیشگیری از بی خوابی شبانه میتوانید 5 تا10 میلیگرم ملاتونین نیم ساعت قبل خواب استفاده کنید.
5. برای بیمار اینکه در ریسک بیماری های خونریزی دهنده معده هستند حتما مصرف امپرازول توصیه میشود.
6. درمورد بیمارانی که مشکل سایکو و بیماری های روانی دارند حتی با روانپزشک مربوطه مشورت شود.
7. در افراد حامله کورتون میتواند باعث مشکلات فشارخون و یا اختلالات رفتاری در کودکان شود.
8. درهنگام تجویز کورتون پزشکان حتما باید قدرت تاثیر ، طول مدت تاثیر و عوارض مصرف کورتون را در نظر بگیرند.

تاثیرات مثبت مصرف کورتون چیست؟

مصرف کورتون به هیچ وجه در حالت عادی برای بیماران توصیه نمیشود و در بسیاری موارد به عنوان آخرین راه حل درمان توصیه میشود. با توجه به تاثیرات کورتون به بسیاری از بخش های بدن پزشک معالج با در نظر گرفتن همه ی موارد گاهی مجبور به تجویز این دارو میشود.در بسیاری از بیماری ها کورتون جایگاه ویژه ای دارد. مثل بیماری های روماتیسمی یا بیماری های مربوط به سیستم ایمنی مثل: آرتریت روماتویید ، لوپوس ، شوگرن ، درماتومیوزیت ها و موارد بیشتر دیگر...
کورتون با روش های زیر در درمان این نوع بیماری ها کمک میکند:

• کاهش سطح التهاب با سرکوب کردن تولید موادی مثل اینترلوکین ها و سایتوکین ها که در نهایت باعث کنترل وضعیت التهابی میشود.
• کاهش نفوذپذیری غشائ سلولی یعنی جلوی ورود بعضی مواد التهابی به سلول گرفته میشود تا سلول کمتر آسیب ببیند.
• افزایش و تقویت یکپارچگی، دیواره ی سلولی در برابر ورود مواد التهابی و خروج مواد مورد احتیاج سلول مقاوم میشود.
• کاهش انتقال پیام های مربوط به ایجاد درد.
• کنترل و تنظیم حساسیت فیبرهای C که در مواقع التهابات، فعال و باعث درد میشوند.

علیرغم واکنش های جامعه و مردم در برابر مصرف کورتون ها در بسیاری موارد کورتون ها نجات دهنده و معجزه آسا میباشد. به همین دلیل توصیه میشود برای رفع نگرانی درمورد مصرف کورتون حتما با پزشک معالج به طور کامل مشورت کنید تا از مزایا و معایب دقیق مصرف آن آگاه شوید.

تاثیرات منفی و عوارض مصرف کورتون چیست؟

باتوجه به اینکه کورتونهای داخلی تاثیرات بسیاری در کنترل سیستم ایمنی ، کنترل استرس ها (چه داخلی و چه خارجی) ، تنظیم سطح قند و تنظیم احتباس ادراری دارند لذا مصرف کورتون باید به دقت و تحت نظر پزشک معالج مانیتور شود.
عوارض مصرف کورتون به دو گروه عمده تقسیم میشود:

1. گروه اول : شامل عوارض شایع
2. گروه دوم : شامل عوارض کاملا نادر ولی خطرناک

عوارض شایع شامل:

• احتباس آب
• بالارفتن قند خون
• بالا رفتن فشارخون
• قرمز شدن پوست
• مشکلات مربوط به سیکل قاعدگی در خانم ها
• بی خوای شبانه و مشکلات خلقی

عوارض نادر ولی خطرناک شامل:

• زخم معده
• سرکوب محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال و ایجاد شرایطی به نام آدیسونیسم که در آن به دلیل عدم ترشح کورتون داخلی شخص دچار مشکل میشود.
• پوکی استخوان و افزایش شانس شکستگی استخوان های ران و مهره ها و یا استخوان مچ دست
• سیاه شدگی سر استخوان ران
• ضعف عضلات
• مشکلات خلقی و روحی-روانی
• دیرخوب شدن زخم
• تحلیل بافت ها
• سندروم کوشینگ
• آب مروارید خصوصا در بچه ها

در مجموع علیرغم عوارض فوق در بسیاری موارد پزشک مجبور به تجویز کورتون برای درمان و نجات بیمار و یا اداره و مدیریت بیماری های صعب العلاج میشود.