پوست، بزرگ ترین اندام انسان است. یکی از روشهای عالی برای درمان مشکلات این اندام (با تجویز پزشک) استفاده موضعی از کورتون می باشد. پماد ها، کرم، لوسیون ها و غیره می توانند در این زمینه عالی عمل کنند؛ زیرا به طور مستقیم بر روی قسمت آسیب دیده قرار گرفته و دارای عوارض جانبی کمتری نسبت به نمونه های خوراکی هستند. هورمون های کورتیکواستروئید، هورمون هایی هستند که بطور طبیعی توسط غدد فوق کلیوی در بدن ساخته می شوند. کورتیکواستروئیدهای موضعی، داروهایی هستند که به صورت مصنوعی توسط انسان ها ساخته می شوند و از آنها برای درمان ناراحتی های پوستی مثل راش، درماتیت، خارش، اگزما و پسوریازیس استفاده می شود.کورتیکواستروئیدهای موضعی علاوه بر سرکوب پاسخ سیستم ایمنی بدن، خواص ضدالتهابی قوی دارند. با تغییر نحوه فعالیت سلول های ایمنی بدن، جهت خنثی کردن موارد خارجی مانند ویروس ها یا باکتری ها و عفونت های مختلف به همراه تعداد زیادی از سلول های دفاعی، خواهند پرداخت. وقتی این اتفاق می افتد، در این شرایط سلول های ایمنی بدن به تولید سمومی می پردازند که موجب افزایش التهاب بدن شما خواهند شد. استروئیدها جهت کاهش این التهاب به تعدیل این اتفاق و کاهش التهاب می پردازند تا از بروز هر گونه آسیب های بافتی که ممکن است به دلیل این التهاب رخ دهد، جلوگیری کنند. ازآنجایی که قسمت آسیب دیده، رگ های خونی گشادی دارد و دچار تورم، قرمزی و مشکلات این چنینی است، کورتون با انقباض رگ های خونی، موجب کاهش تورم، درد و قرمزی پوست خواهد شد.

فواید و مزایای پمادهای کورتون دار برای پوست

کورتیکواستروئیدهای موضعی جهت کنترل مشکلات مختلف التهابی پوست، در سطح پوست مورد استفاده قرار می گیرند. آنها باعث کاهش علائمی مانند خارش و قرمزی پوست می شوند، به این صورت که جذب سلولهای پوستی شده و مانع تولید فاکتورهای التهابی توسط سلولهای پوستی در هنگام مواجهه با مواد آلرژی زا می شوند. التهابات پوستی توسط فاکتورهای التهابی همچون پروستاگلندین ها و ترکیبات دیگر ایجاد می شوند که این ترکیبات موجب گشادی عروق خونی و رسیدن سایر فاکتورهای التهابی به منطقه مورد نظر می شوند که نتیجه آن ایجاد قرمزی، خارش پوست و تورم در آن ناحیه از پوست است. کورتیکواستروئیدها با مهار این فرآیند موجب کاهش التهاب و بهبود علائم می شوند.

انواع کورتون های موضعی

کورتیکواستروئیدها که به نام کورتون نیز شناخته می شوند بر اساس قدرتشان گروه بندی می شوند.

1. کورتیکواستروئیدهای بسیار قوی: کلوبتازول (Clobetasol)، هالوبتازول (Halobetasol)
2. کورتیکواستروئیدهای قوی: دزوکسی متازون (Desoximetasone)، هالسینوناید (halcinonide)، تریامسینولون (Triamcinolone)
3. کورتیکواستروئیدهای متوسط: بتامتازون (betamethasone)، فلوئوسینولون (Fluocinolone)، فلوتیکازون (Fluticasone)، مومتازون (Mometasone)
4. کورتیکواستروئیدهای ضعیف: هیدروکورتیزون (Hydrocortisone)

نحوه صحیح مصرف کورتون های موضعی

• مقدار کمی از پماد یا کرم را روی محل ضایعات استعمال نمایید، به صورتی که کاملاً روی ضایعه را بپوشاند و جذب پوست گردد.
• به صورت معمول باید یک تا دو مرتبه در روز این دارو را بر روی ضایعات استعمال نمایید مگر اینکه پزشک دستور مصرف متفاوتی به شما داده باشد.
• در صورتی که بیش از یک محصول موضعی که حاوی کورتیکواستروئید است(فرآورده های حاوی تریامسینولون، بتامتازون،هیدروکورتیزون، کلوبتازول و..)استفاده می نمایید، زمان مناسب مصرف هر یک از محصولات را از پزشک خود سوال نمایید و هر یک از داروها را جداگانه و با دستور مناسب آن مصرف نمایید.
• پس از استعمال کرم یا پماد بر روی ضایعات دستهای خود را با آب و صابون بشویید مگر اینکه محل ضایعه بر روی دست ها باشد.

در صورتی که این دارو را جهت درمان پسوریازیس استفاده می نماید حتماً دارو را طبق دستورالعمل پزشک مصرف کنید. به طور معمول مصرف این دارو برای ضایعات وسیع پسوریازیس یا به صورت طولانی مدت توصیه نمی شود؛ زیرا می تواند موجب شعله ور شدن علائم بیماری گردد.

افراد منع از مصرف کورتون

برخی افراد بهتر است در مصرف این داروها محتاط باشند، از جمله:

• سالمندان: این داروها در سالمندان مبتلا به فشار خون بالا و پوکی استخوان باعث بروز عوارض جانبی بیشتری می شود. شانس احتمال ابتلا این بیماری در زنان شایع تر است.
• کودکان: مصرف کورتیکواستروئیدها می تواند منجر به سرخک یا آبله مرغان شود.
• زنان شیرده: کورتیکواستروئیدها با تأثیر در شیر مادر می تواند باعث تأخیر در رشد کودکان شود.

استفاده طولاني از پماد کورتون ممنوع

پمادهای کورتونی تا 70 درصد باعث بهبود بیماری های پوستی فرد می شود؛ اما استفاده طولانی مدت و بیش از دو تا سه هفته از پمادهای کورتونی، به علت بروز برخی عوارض ممنوع است. نازکی پوست و عروق سطحی پوست و در پی آن افزایش عفونت های ویروسی قارچی از عوارض استفاده نامناسب و طولانی مدت پمادهای کورتونی است.

معایب و عوارض پمادهای کورتونی

مهم ترین عوارض ناشی از مصرف کورتون روی پوست عبارتند از:

• چرب شدن پوست
• نازک شدن پوست
• کبودی پوست بر اثر کوچک ترین ضربه
• ایجاد آکنه
• ایجاد خطوط بنفش
• تأخیر در بهبودی زخم ها
• استریا یا ترک خوردگی پوست

نسخه اصلی مطلب معایب و مزایای کرم های حاوی کورتون برای پوست را در سایت دکتر علیرضا واعظ شوشتری بخوانید.

---