استئونکروز زانو چگونه درمان میشود؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

استئونکروز (OSTEONECROSIS) یا نکروز آوسکولار (avascular necrosis) به شرایطی گفته می شود که در طی آن سلول های بخشی از استخوان دچار مرگ یا نکروز می شوند. استئونکروز در نهایت می تواند منجر به آسیب شدید در زانو و ایجاد آرتروز زانوی شدید شود. استئونکروز زانو یکی از شایع ترین دلایل درد زانوی غیرآرتریتیک در زنان با سن بالاتر است. علت تاکید بر زنان این است که شیوع این بیماری در زنان بالای 60 سال سه برابر بیشتر از مردان در همان سنین است.

دلایل ایجاد استئونکروز زانو چیست؟

دلیل اصلی و پایه ای ایجاد استئونکروز زانو مشخص نیست اما مکانیسم ایجاد آن شناخته شده است. در حقیقت استئونکروز زانو زمانی ایجاد می شود که سلول ها به دلیل نبودن جریان خون دچار مرگ (نکروز) می شوند. بدون وجود یک منبع تغذیه ی مناسب در اختیار سلول های یک بخش از زانو، این بخش به تدریج تخریب شده و از بین می رود. در نتیجه ی مرگ سلو ل های استخوانی، غضروف های زانو نیز به تدریج آسیب دیده واز بین می رود. نتیجه ی نهایی این تخریب ها ایجاد آرتروزهای ناتوان کننده است.

در مورد دلیل ایجاد مشکل در جریان خون و رگ ها فرضیه هایی وجود دارند. برخی از مطالعات نشانگر این هستند که شکستگی یا ضربه ی فیزیکی به زانو منجر به تغییر در خون رسانی در زانو می شود. فرضیه ی دیگر نیز نشانگر این است که تجمع مایعات در استخوان و نزدیکی آن باعث افزایش فشار بر روی رگ ها شده و گردش خون را مختل می کند.

فاکتورهای خطر ایجاد استئونکروز چیست؟

فاکتورهای خطر عواملی هستند که احتمال ایجاد یک بیماری را افزایش می دهند. برخی از عواملی که احتمال ایجاد استئونکروز زانو را افزایش می دهند شامل موارد زیر هستند:

1. آسیب فیزیکی و ایجاد زخم در زانو: آسیب هایی همچون شکستگی زانو ، دررفتگی زانو و تروما می توانند منجر به آسیب به رگ های خونی شوند.
2. استفاده از قرص های خوراکی یا وریدی کورتیکواستروئیدی: این نوع داروها در درمان برخی بیماری ها مانند آسم و روماتیسم مفصلی استفاده می شوند. اگرچه دلیل اینکه چرا این داروها می توانند احتمال ایجاد استئونکروز را افزایش دهند کاملا مشخص نیست اما مطالعات نشان می دهند که مصرف این داروها برای مدت زمان طولانی می تواند منجر به استئونکروز در استخون های مختلف زانو می شود.
3. بیماری ها: برخی بیماری ها مانند کم خونی داسی شکل، بیماری های اختلال در لخته شدن خون، ابتلا به ویروس ایدز یا داروهای مرتبط با بیماری ایدز، لوپوس و شرایطی چون چاقی یا اضافه وزن نیز احتمال ایجاد استئونکروز را افزایش می دهند.
4. پیوند عضو: پیوند عضو از جمله پیوند کلیه احتمال ایجاد استئونکروز را افزایش می دهد.
5. سبک زندگی نامناسب: مصرف بیش از حد الکل منجر به تجمع چربی در رگ های خونی می شود و میزان کورتیزون خون را افزایش می دهد. در نتیجه ی این عوامل، خون کمتری به استخوان ها رسیده و احتمال نکروز افزایش می یابد. مصرف دخانیات از جمله سیگار نیز یکی از فاکتورهای خطر در ایجاد استئونکروز است.
6. شیمی درمانی یا رادیودرمانی: افراد مبتلا به سرطان که تحت شیمی درمانی یا رادیودرمانی هستند احتمال ایجاد استئونکروز بالاتری دارند.

علائم استئونکروز زانو چیست؟

استئونکروز مراحل مختلفی دارد. معمولا اولین علامت استئونکروز زانو ، ایجاد درد در بخش داخلی زانو است. درد ممکن است به شکل ناگهانی ایجاد شود یا توسط برخی عوامل و فعالیت ها تحریک شود. گاهی نیز این دردها در هنگام آسیب زانو خود را نشان می دهند. با پیشرفت استئونکروز زانو، به تدریج درد آن نیز بیشتر شده و ایستادن بر روی زانو و انداختن وزن بر روی آن سخت تر می شود. در این حالت حرکت زانو نیز همراه با درد است. بنابراین درد پیشرونده ی زانو که با گذشت زمان بیشتر می شود یکی از اصلی ترین علائم این بیماری است.

سایر علائم استئونکروز زانو شامل موارد زیر است:

• درد در زانو حتی در هنگام استراحت
• کاهش بازه ی حرکتی زانو
• ورم در بخش داخلی یا مقابل زانو
• حساسیت زانو یا بافت های اطراف آن به لمس
• محدودشدن بازه ی حرکت زانو

اهمیت درک علائم استئونکروز زانو این است که هر چه بیماری زودتر تشخیص داده شود روش های کنترل یا درمان نیز ساده تر و موثرتر هستند. در صورت وجود هر کدام از این علائم بهتر است با پزشک متخصص مشورت شود.

استئونکروز زانو چگونه درمان می شود؟

روش درمانی استئونکروز زانو به عوامل متعددی وابسته است. از جمله ی این عوامل می توان به مرحله ی بیماری، میزان بافت استخوانی آسیب دیده، بیماری های زمینه ای و علت ایجاد استئونکروز اشاره کرد. به طور کلی دو رویکرد غیرتهاجمی و تهاجمی برای درمان استئونکروز زانو وجود دارند.

روش درمان استونکروز زانو بدون جراحی چگونه صورت می گیرد؟

روش های غیرجراحی و غیرتهاجمی زمانی به کار می روند که بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود و محل آسیب دیده بخش کوچکی از بافت باشد. در این حالت روش های درمان به کار رفته شامل موارد زیر هستند:

• استفاده از داروها: داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و .. می توانند منجر به کاهش درد و ورم زانو شوند.
• کاهش وزن وارده بر زانو: برای این کار استفاده از آتل ها یا ابزار ویژه ای که نیروی وارده بر زانو را کاهش می دهند توصیه می شود.
• ورزش: این روش ها برای تقویت عضلات ران و متصل به زانو به کار می روند. تقویت این عضلات می تواند نیروی وارده بر زانو را کاهش دهد.
• دوری از فعالیت های خاص: معمولا به افراد توصیه می شود تا از برخی فعالیت ها که موجب درد زانو می شوند دوری کنند.

روش درمان استئونکروز زانو با جراحی چگونه صورت می گیرد؟

در صورتی که بخش زیادی از استخوان زانو تحت تاثیر این بیماری قرار گرفته باشد و روش های غیرتهاجمی اشاره شده تاثیرگذار نباشند معمولا از روش های تهاجمی یعنی جراحی استفاده می شود.. انواع جراحی ها می توانند در درمان استئونکروز زانو به کار روند؛ از جمله:

• جراحی میکروفرکچر آرتروسکوپیک : در این جراحی بخش های ریز و جداشده از استخوان با روش آرتروسکوپیک از محل آسیب برداشته می شوند.
• جراحی Core decompression: در این جراحی یک سوراخ بزرگ همراه با چندین سوراخ کوچکتر در استخوان ایجاد می شوند که بعنوان کانالی برای رگ های خونی جدید عمل می کنند. این روش در مراحل اولیه ی بیماری می تواند از آسیب بیشتر استخوان و غضروف زانو جلوگیری کرده و از ایجاد آرتروز زانو پیشگیری کند.
• پیوند استخوان یا غضروف: معمولا همراه با روش Core decompression به کار می رود تا بازده آن افزایش یابد. پیوند استخوان به نوعی جراحی گفته می شود که بافت استخوانی سالم به محل آسیب منتقل شده و پیوند زده می شود.
• استئوتومی زانو : در این نوع جراحی یک بخش از استخوان حذف شده و وزن بدن را به بخش های سالم تر استخوان منتقل می کند.
• جراحی تعویض مفصل زانو : در این روش بخش های مختلف زانو برداشته شده و با ایمپلنت های مصنوعی جایگزین می شوند. این روش معمولا برای زمانی توصیه می شود که بیماری گستردگی بیشتری داشته و پیشرفت کرده باشد.