اگزما سبوره یک نوع بیماری پوستی است که با التهاب پوست سر یا صورت به صورت به شکل پوسته یا فلس که در سطح پوست پخش می شوند، خود را نشان می دهد. یکی از تجربیات شایع، خارش زیاد مناطق تحت تأثیر بیماری است که خود باعث التهاب و در نتیجه قرمز شدن آن منطقه می شود. اگرچه لغت اگزما سبوره گاهی در مواردی که شوره سر دیده می شود به خاطر شباهت در طبیعت این دو اختلال پوستی به کار می رود؛ اما از نظر اصطلاحات پزشکی متمایز هستند. فردی که از اگزمای سبوره رنج می برد پوست بسیار چرب دارد که از پوسته ای فلسی شکل پوشیده شده است و قرمزی در منطقه تحت تأثیر بیماری دیده می شود؛ اما فردی که فقط شوره دارد پوسته ها در اطراف پوست سر بدون قرمزی آن منطقه دیده می شوند. اگزما سبوره در هر منطقه ای از پوست می تواند دیده شود، بنابراین می تواند انواع مختلفی برحسب منطقه درگیری ایجاد گردند.

بر خلاف تصور عموم این بیماری مسری نخواهد بود. این بیماری یک عارضه پوستی شایع محسوب می شودکه حدود 4 درصد از جمعیت جهان به آن مبتلا هستند. شوره سر نیز شکل خفیفی از درماتیت سبوره کف سر است و نیمی از افراد بزرگسال را درگیر کرده است. این بیماری در مردان نسبت به زنان شایع تر است. این عارضه در هر سنی بعد از سن بلوغ می تواند اتفاق بیفتد.

علل ایجاد اگزمای سبوره

تصور می شود که عامل این بیماری نوعی قارچ به نام مالاسزیا است و درماتیت سبورئیک زمانی ایجاد خواهد شد که این قارچ بیش از حد رشد کند یا سیستم ایمنی بدن شخص بیش از حد به آن واکنش نشان دهد. این قارچ از نوع قارچی که باعث برفک یا کپک در غذا می شود نیست. درماتیت سبوره ای معمولاً با هیچ بیماری زمینه ای در ارتباط نیست؛ اما ممکن است در صورت ابتلای فرد به HIV شدید تر شود. این عارضه همچنین در بین افرادی که به پارکینسون مبتلا هستند، بیشتر شایع است. خستگی مفرط و استرس نیز گاهی می تواند باعث بروز ناگهانی این بیماری پوستی شود. این عارضه در آب و هوای سرد بیشتر از آب و هوای گرم شایع است و ارتباطی با رژیم غذایی فرد ندارد.

علت بروز این بیماری می تواند پیچیده بوده و یک یا چند عامل در بر هم زدن تعادل بدن نقش داشته باشند. از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زمینه وراثتی ابتلا به مشکلات التهابی
• شرایط زندگی همچون استرس، رژیم غذایی، بیماری روانی و وضعیت نامطلوب سلامتی
• محرک های محیطی همچون محرک های پوستی، آب وهوای گرم یا خشک و داروها
• رشد بیش از حد یک قارچ رایج به نام مالاسزیا که توانایی برانگیختن پاسخ التهابی را دارد.

علائم اگزمای سبوره

درماتیت سبوره ای می تواند موجب خشک شدن بیش از حد پوست و یا برعکس باعث چرب شدن بیش از اندازه پوست شود. شایع ترین علائم و نشانه های درماتیت سبورئیک عبارتند از:

1. معمولاً در ناحیه آسیب دیده پوست قرمز، خارش دار، حساس و بسیار خشک است.
2. لکه های پوستی سفید یا زرد پوسته پوسته و یا شوره سر، شوره سر ناشی از این بیماری معمولاً مقاوم است.
3. لکه های پوستی چرب که با پوسته های فلس مانند که به رنگ سفید یا زرد هستند، پوشیده شده است.
4. پلاک های پوستی
5. ریزش مو در ناحیه آسیب دیده
6. قرمزی یا پوسته شدن پلک ها (پلک آماس یا بلفاریت)

مناطق درگیر اگزمای سبوره

علائم این بیماری معمولاً در قسمت هایی از پوست که چربی بیشتری دارند، ظاهر می شوند. از جمله:

• خشکی و سرخی پوست صورت که معمولاً در پیشانی، اطراف چشم ها، روی پلک ها، ابروها و رستنگاه مو و کناره های بینی دیده می شود.
• پوست سر
• داخل و یا اطراف گوش ها
• قسمت بالایی سینه
• پشت کمر یا کتف
• مو
• زیر بغل
• ریش و سبیل
• اطراف گردن و یا ترقوه
• در نواحی تاشدگی و چین خوردگی پوست برای مثال در ناحیه کشاله ران، خط باسن
• بیضه ها

زمان مراجعه به پزشک

در صورت مشاهده ی برخی از علائم، باید به پزشک مراجعه کنید. این علائم عبارتند از:

1. زمانی که پوسته ها بدتر شده یا به سایر قسمت های بدن و صورت گسترش پیدا کند.
2. نواحی اطراف و درون پوسته ها، ملتهب یا عفونی به نظر برسد.
3. روی پوسته ها، لایه ای ضخیم تشکیل شده باشد یا از آن مایع ترشح شود.
4. نوزاد، علائم درد و ناراحتی را نشان دهد.

درمان اگزمای سبوره

اگزمای سبوره از راه های متعددی درمان می شود؛ اما راه اولیه برای پیشگیری از بیماری، بالا نگه داشتن سطح بهداشت و سلامت است. برای یک درمان مؤثر نیاز به مشاوره با متخصص پوست یا درمان های مشخص کنترل شده در منزل است.

درمان به کمک شامپوهای ضد قارچ

شامپوهایی که برای درمان پیشنهاد میگردند، باید یک پایه ضد شوره داشته باشد و شامل ترکیبات ضد قارچ باشند. برای درمان اگزمای سبوره ناحیه سر، اولین قدم تمیز نگهداشتن پوست سر آسیب دیده است. شامپو کتوکونازول روش مؤثری برای درمان این عارضه است. به خصوص اگر همراه با یک محصول حاوی کلوبتازول دو بار در هفته استفاده گردد. شامپو کلوال دی اس دوکری، نیز از جمله شامپوهای خوب در درمان درماتیت سبورئیک به شمار می رود.

درمان به کمک کرم ها و پمادهای کنترل کننده التهاب

هیدروکورتیزون، فلوسینولون و دزونید، کورتیکواستروئیدهای موضعی هستند که می توانید بر روی پوست سر یا نواحی مبتلا شده بمالید. این داروها بسیار مؤثر هستند و استعمال آن ها نیز راحت است؛ اما تنها برای مدت کوتاه قابل استفاده بوده و اگر استفاده از آنها برای بیش از ده روز ادامه یابد. ممکن است عوارض جانبی آنها پدیدار شوند که شامل نازک شدن پوست و تشکیل خط و استریا بر روی پوست خواهد بود. از جمله ترکیبات درمانی بسیار خوب غیر کورتیکو استروئیدی، می توان به کرم کلوال دی اس دوکری نیز اشاره نمود که با داشتن پیروکتون اولامین و گلیکولیک اسید به خوبی به درمان درماتیت سبوره ای کمک خواهد کرد.

درمان به کمک ضد قارچ خوراکی

پزشک ممکن است برای شما قرص تربینافین را تجویز نماید که بیشتر در موارد شدید و مقاوم، این اتفاق خواهد افتاد. تربینافین ممکن است عوارض جانبی نظیر آسیب به کبد و واکنش های آلرژیک را به همراه داشته باشد. به همین دلیل گزینه آخر در درمان محسوب خواهد شد.

درمان به کمک تقویت سیستم ایمنی

کرم ها و لوسیون های حاوی تاکرولیموس یا پروتوپیک و یا پیمکرولیموس (الیدل) می توانند در درمان این بیماری مؤثر باشند. این داروها عوارض کمتری از کورتیکواستروییدها دارند؛ اما به دلیل خطرات کارسینوژنیک یا سرطان زایی، هیچ گاه گزینه اول درمان نخواهند بود. ضمناً هزینه درمانی بسیار بالاتری نسبت به کورتیکواستروییدها دارند.

درمان به کمک کرم ها و ژل های ضد باکتری

می توان از ژل ها و کرم های مترونیدازول به میزان 2 بار در روز جهت درمان درماتیت سبورئیک نیز استفاده نمود.

درمان به کمک نور درمانی

این درمان ترکیبی شامل پسورالن همراه با نور درمانی است (فتوکموتراپی). پس از خوردن قرض پسورالن و یا استفاده موضعی از پسورالن بر روی ناحیه مبتلا شده، شما در معرض امواج فرابنفش یا UV قرار خواهید گرفت. این درمان برای تمام افراد و یا افراد با موهای ضخیم مناسب نخواهد بود.

نسخه اصلی مطلب اگزمای سبوره چیست و چگونه درمان می شود؟ را در سایت دکتر علیرضا واعظ شوشتری بخوانید.

---