سیتوکین تراپی (که با نام های سوپاکین یا ارتوکین تراپی نیز شناخته می شود) روشی بی نظیر برای کاهش درد مفاصل مبتلا به آرتروز است. این روش کاملاً بیولوژیکی است و تنها از پروتئین های تولید شده در بدن و فاکتورهای درمانی استفاده می کند. به لطف روش های نوین تصویربرداری مانند تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی(MRI) می توان تغییرات پاتولوژیک غضروف مفصلی را در همان مراحل اولیه شناسایی کرد. پزشکان شدت بیماری مفاصل را در چهار مرحله دسته بندی می کنند. به کمک MRI می توان این مراحل را از هم تفکیک کرد. تشخیص صحیح این که بیماری در چه مرحله ای است بسیار حائز اهمیت است زیرا نوع درمان بستگی به شدت بیماری دارد. مراحل اولیه و متوسط ​​آرتروز به طور کلی بدون جراحی (با روش های محافظه کارانه) درمان می شوند اما اگر بیماری در مرحله پیشرفته باشد نیاز به عمل جراحی است.

مراحل بیماری استئوآرتریت (مفصلی):

شروع استئوآرتریت با ایجاد ترک و کوفتگی استخوان همراه است. این ترک ها ممکن است بقدری کوچک باشند که غالبا نادیده گرفته می شوند. در این مرحله، درد مفاصل معمولاً با استراحت از بین می رود.

• مرحله اولیه استئوآرتریت:

در مراحل اولیه، آسیب غضروف هنوز جزئی است. هر چند که آسیب جزئی است اما غضروف تضعیف شده و مستعد بدتر شدن است. این امر باعث کاهش سطح ناحیه تحمل بار غضروف در مفصل می گردد لذا نواحی سالم غضروف در معرض تحمل بارهای بیشتری قرار می گیرند.

• مرحله متوسط استئوآرتریت:

در مرحله متوسط​​، برخی از علائم آستئوآرتریت مانند درد و سفتی بیشتر نمایان می شوند. با گذشت زمان، ترک های کوچک و مناطق آسیب دیده به شکاف های بزرگتر تبدیل می شوند و ناهنجاری هایی در غضروف به وجود می آید. وجود سوراخ و گودی در سطح غضروف ممکن است باعث به وجود آمدن ضایعاتی شود که به به خود استخوان نیز سرایت پیدا می کند. با تحلیل رفتن غضروف ممکن است که خار استخوانی (کالوس) در حاشیه مفصل شکل بگیرند.

• مرحله حاد استئوآرتریت:

در مرحله حاد استئوآرتریت ، غضروف از روی سطح استخوان جدا شده و یا کاملاً از بین می رود لذا استخوان ها با یکدیگر اصطکاک پیدا کرده و به هم مالیده می شوند. از آنجا که استخوان ها با یکد یگر تماس پیدا می کنند، فضای مفصل از بین می رود. مفصل دچار التهاب شدید اغلب آنقدر خشک و دردناک است که کاملاً بی حرکت می شود. در این مرحله، تنها راه برای بازگرداندن عملکرد تعویض مفصل و استفاده از مفصل مصنوعی است.

ارتوپدیک مولکولی و ارتوکین تراپی:

ارتوپدی مولکولی به دنبال کشف دلایل بیولوژیکی اختلالات اسکلتی-عضلانی و ایجاد راه های درمانی و اصلاح عوامل واقعی بیماری است. این رشته برپایه دانش بسیاری از رشته ها از جمله ارتوپدی، زیست شناسی مولکولی و فیزیولوژی بنا شده و با موفقیت در آسیب شناسی بیماری سروکار دارد. این امر با افزایش امید به زندگی و احتمالاً به تعویق انداختن دارو درمانی یا عمل جراحی، شانس زندگی سالم و پویا را افزایش می دهد. روش های درمانی محافظه کارانه و با حداقل تهاجم در ارتوپدی مولکولی بر مبنای نتایج حاصل از تحقیقات فشرده در زمینه استئوآرتریت در چند سال گذشته است، از همین رو، علاقه به این رشتة تحقیقاتی بیشتر شده است.

عملکرد ارتوکین در درمان بیماری های مفصلی:

دانشمندان عوامل مهمی که در ایجاد استئوآرتریت نقش دارند را کشف کرده اند. به عنوان مثال؛ پروتئین اینترلوکین 1 (IL-1)، یکی از اصلی ترین عوامل ابتلا به بیماری مفصلی یا استئوآرتریت است. این پروتئین یک سایتوکاین ضد التهابی است که به عنوان یکی از مؤلفه های سیستم ایمنی بدن، توانایی ایجاد تغییر در عملکرد سایر سلول های بدن را دارد. این تغییر می تواند مثبت باشد، مثلا “نیروهای ترمیم کننده” بدن را قادر می سازد تا به سرعت در محل آسیب ظاهر شده و شروع به کار کنند. از سوی دیگر، این پروتئین می تواند باعث ایجاد التهاب و درد در داخل مفصل نیز گردد. این اثرات منفی یکی از دلایل اصلی نابودی غضروف در بیماری استئوآرتریت است.

در اواخر دهه ۱۹۸۰، گروهی از محققان پروتئینی را کشف کردند که سرکوب کننده التهاب اینترلوکین 1 است و آن را آنتاگونیست گیرنده اینترلوکین-1(IL-1Ra) نامیدند. پروتئین IL-1Ra که از آن در ارتوکین تراپی استفاده می کنند مانع ایجاد التهاب ناشی از اینترلوکین ۱ شده و بدین طریق موجب تسکین درد و التهاب می شود. در برخی از درمانهای ارتوپدی مولکولی، از جمله سرم ارتوکین از این اثر برای بازگرداندن دامنه تحرک سابق و در نتیجه کیفیت بالاتر زندگی استفاده می کنند.غلظت پروتئین اینترلوکین ۱ با افزایش استئوآرتریت در بافت افزایش می یابد و منجر به بروز درد و از بین رفتن بافت می شود.

نحوه انجام ارتوکین تراپی:

ارتوکین تراپی روشی جدید، غیرمعمول و مؤثر برای درمان آرتریت دژنراتیو و صدمات ورزشی است. در این روش از توانایی طبیعی (اتولوگ) و توانایی بیولوژیکی بدن برای ترمیم خود بدن استفاده می شود. پزشکان پلاسمای غنی از پلاکت همراه با فاکتورهای رشد که در مراحل اولیه برداشت شده است را به عنوان مسدود کننده گیرنده اینترلوکین ۱ (IL-1Ra) به قسمت آسیب دیده (مفصل مچ پا) تزریق می کنند. در ارتوکین تراپی، تمام مواد از خون بیمار تهیه می شود و هیچ ماده خارجی یا افزودنی در این فرآیند وجود ندارد.

در زمان آماده شدن برای ارتوکین تراپی، پزشک مقدار کمی خون از بدن بیمار می گیرد و سپس آن را در لوله های مخصوص ریخته و داخل انکوباتور گذاشته می شود. این پروتئین به طور طبیعی در خون یافت می شود که قابلیت انسداد التهاب را به طور موثر و طولانی مدت دارد. این پروتئین مسدود کننده درد و ابتلا به آرتریت دژنراتیو زانو، مفصل ران و ستون فقرات است. سپس لوله های آزمایش سانتریفیوژ می شوند تا پلاکت های غنی شده (PRP) که عامل طبیعی رشد بدن هستند را از خون جدا کنند. به لطف وجود این فاکتورهای رشد، پزشکان قادر به تأثیر مثبت بر توانایی های احیا کننده درون زا در بافت های بدن هستند. پس از آماده شدن این مراحل، پزشک خون را به ناحیه آسیب دیده ( مفصل زانو ) تزریق می کند. سایر لوله های آزمایش باقیمانده منجمد می شوند تا در فواصل زمانی مناسب مجددا به بیمار تزریق شوند.

درد مفصل ناشی از بیماری استئوآرتریت:

• درد مفصل دورسال
• درد تاندون و عضله

ماندگاری ارتوکین تراپی:

ماندگاری ارتوکین تراپی در هر فرد متفاوت است و نمی توان پیش بینی کرد که مزایا و اثر سیتوکین تراپی در یک فرد خاص چه مدت طول خواهد کشید. به طور کلی، هرچه شدت تخریب مفصل زانو کمتر باشد مسلما ماندگاری ارتوکین تراپی نیز بیشتر خواهد بود. از نظر پزشکی می توان چندین بار ارتوکین تراپی را انجام داد.

عوارض احتمالی ارتوکین تراپی:

ارتوکین تراپی به راحتی قابل تحمل است و عوارض جانبی آن بسیار نادر هستند اما برخی از عوارض آن شامل موارد زیر می شود:

• درد خفیف تا متوسط ​​یا سفتی و خشکی مفصل پس از ارتوکین تراپی
• خطر بسیار ناچیز ابتلا به عفونت (این خطر در همه روش های شامل سوزن وجود دارد)
• قرمزی یا خونریزی در محل تزریق

نسخه اصلی مطلب عملکرد ارتوکین تراپی در درمان بیماری های مفصلی را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---