سونوگرافی دستگاه ادراری در چه مواردی درخواست میشود؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

دستگاه ادراری در هر دو جنس (مرد و زن) از دو کلیه، دو میزنای (حالب)، مثانه و پیشاب راه تشکیل شده است. اصولاً تمامی بخش های دستگاه ادراری با سونوگرافی قابل بررسی است؛ اما حالب های طبیعی معمولاً به جهت آنکه قطر بسیار کمی داشته و دو جدار آن روی هم خوابیده است، در سونوگرافی دیده نمی شوند و فقط در مواردی که به صورت غیر طبیعی متسع شده باشند قابل رؤیت هستند. همانطور که ذکر شد بررسی کلیه ها جزو معاینه شکم است و بررسی مثانه جزو سونوگرافی لگن و با احشاء داخلی لگنی انجام می شود. برای انجام سونوگرافی سیستم ادراری با توجه به اهمیت دقیق بودن این آزمایش، باید به مراکزی مراجعه نمایید که از تجهیزات مدرن و با دقت بالا در این زمینه برخوردار باشند.

عملکرد دستگاه ادراری

بدن انسان مواد مغذی را از غذا گرفته و آنها را به انرژی تبدیل می کند. بعد از اینکه بدن، اجزای غذایی مورد نیاز را مصرف نمود، مواد زائد در روده و خون باقی می مانند. عملکرد سیستم ادراری، فیلتر کردن خون و تولید ادرار به عنوان یک ماده ضایعاتی است. اندام های دستگاه ادراری شامل کلیه ها، حالب، مثانه و مجرای ادرار می شود.

کلیه و دستگاه ادراری به بدن کمک می کند تا مواد زائد مایع، به نام اوره را از بدن دفع شود و مواد شیمیایی مانند پتاسیم و سدیم و آب را در تعادل نگه می دارد. اوره هنگامی تولید می شود که غذاهای حاوی پروتئین مانند گوشت، مرغ و برخی از سبزیجات در بدن تجزیه شوند. اوره در جریان خون به کلیه ها منتقل می شود و در آنجا همراه با آب و سایر مواد زائد به شکل ادرار دفع می گردد. از دیگر عملکردهای مهم کلیه ها، تنظیم فشار خون و تولید اریتروپویتین است که تولید گلبول های قرمز خون را در مغز استخوان کنترل می کند. کلیه ها همچنین تعادل اسید و باز را نیز تنظیم می کنند و مایعات را حفظ می نمایند.

کاربرد سونوگرافی دستگاه ادراری

سونوگرافی کاربردهای متعددی در بررسی دستگاه ادراری دارد که عبارتند از:

1. تشخیص بزرگ شدن کلیه ها به علت پس زدن ادرار ناشی از انسداد با سنگ یا دیگر توده ها
2. بررسی سنگ داخل کلیوی یا سنگ در حالب ها
3. بررسی شکل ظاهری و عملکرد کلیه ها
4. بررسی تومورها، کیست ها و آبسه های کلیه
5. بررسی اندازه کلیه
6. ارزیابی پروستات و مثانه

اقدامات قبل از سونوگرافی دستگاه ادراری

1. ممكن است از شما خواسته شود تا مثانه خود را پر نگه دارید.
2. به طورمعمول، براى انجام سونوگرافى از مسكن استفاده نمی شود.
3. لباس راحت بپوشيد. تكنسين می بایست نوعى ژل را روى پوست بدن شما بمالد. اين ژل به هدايت امواج صوتى كمك می کند.
4. گاهى اوقات ممكن است تكنسين از شما بخواهد تا لباس های خود را عوض كنيد و يك گان بيمارستانى بپوشيد.
5. براى انجام سونوگرافى هيچ نوع جواهراتى به همراه نداشته باشيد. حتماً تمامى جواهرات و وسايل ارزشمند خود را در منزل بگذاريد.
6. تمامى دستورالعمل های اضافى كه تكنسين به شما می گوید را حتماً انجام دهيد.

نحوه انجام سونوگرافی دستگاه ادراری

سونوگرافی کلیه ممکن است به صورت سرپایی یا طی فرایند تشخیص و درمان بیماران بستری در بیمارستان انجام شود. هرچند مراکز تصویربرداری پروتکل های مختلفی را رعایت می کنند؛ اما مراحل سونوگرافی کلیه معمولاً به شرح زیر است:

• از شما خواسته می شود که لباس، جواهرات یا وسایل دیگری را که ممکن است سونوگرافی را مختل کند، دربیاورید.
• گان برای تعویض لباس در اختیارتان گذاشته می شود.
• روی تخت دراز می کشید.
• ژل سونوگرافی روی ناحیه مورد نظر زده می شود.
• موج فراصوت با استفاده از دستگاه مبدل یا ترنسدیوسر وارد بدن می شود.
• موج فراصوت پس از برخورد به ساختارهای داخل بدن منعکس می شود و دستگاه سونوگرافی اطلاعات حاصل از امواج را تحلیل می کند.
• دستگاه سونوگرافی تصاویر اندام های بدن را روی نمایشگر نشان می دهد. این تصاویر به صورت دیجیتالی ذخیره می شود.
• اگر قرار باشد مثانه نیز معاینه شود، ابتدا سونوگرافی از مثانه پر انجام می شود، سپس از شما خواسته می شود که مثانه را تخلیه کنید تا سونوگرافی مثانه خالی نیز انجام شود.

عوارض سونوگرافی دستگاه ادراری

• سونوگرافی کلیه یک روش کاملاً ایمن و بی خطر برای دریافت تصاویری از بدن بیمار است که کاملاً بدون عوارض است. تنها در موارد بسیار نادری دیده می شود که فرد دچار حساسیت های خفیف در محل موردبررسی می شود که بعد از چند ساعت خود به خودی از بین می رود.
• برخلاف اشعه ايكس، در تكنولوژى سونوگرافى (اولتراساند) از اشعه و تابش استفاده نمی شود. از آنجايى كه در فرايند سونوگرافى اشعه ای تابش نمی شود، اين تكنولوژى براى كودكان و زنان باردار نیز مناسب است.