سونوگرافی رحم و تخمدان ها یا سونوگرافی لگن جهت اندازه گیری و ارزیابی ارگان های قرار گرفته در لگن استفاده می‎شود. سونوگرافی جزء اصول پایه و اساسی در درمان نازایی است؛ زیرا اغلب درمان‎های موجود در حدود زمان تخمک گذاری، قابل اجرا می‎باشد. همچنین در سونوگرافی رحم، اندازه گیری ضخامت جدار داخلی رحم (آندومتر) امکان پذیر است. هورمون استروژن، موجب نازک شدن جدار فولیکول و افزایش ضخامت آندومتر می‎شود، در نتیجه پزشک با انجام سونوگرافی می‎تواند تصور خوبی از میزان استروژن تولید شده به دست آورد.

دلایل انجام سونوگرافی رحم و تخمدان

سونوگرافی رحم و تخمدان را می توان برای انجام ارزیابی اندام های لگنی زنان مورد استفاده قرار داد. ارزیابی سونوگرافی لگن، شامل موارد زیر می باشد؛ ولی تنها به این موارد ذکر شده محدود نمی شود:

• اندازه، شکل و موقعیت رحم و تخمدان ها
• ضخامت، اکوژنیسیتی (تراکم بافت) و وجود مایعات و توده ها در آندومتر، میومتر (بافت ماهیچه رحم)، لوله های فالوپ، یا در داخل یا نزدیکی مثانه
• طول و ضخامت گردن رحم
• تغییرات در شکل مثانه
• جریان خون در اندام های لگنی

سونوگرافی رحم و تخمدان ها اطلاعات بسیاری را درباره اندازه، موقعیت و ساختار توده های لگنی فراهم می نماید؛ ولی نمی تواند تشخیص قطعی سرطان یا بیماری خاصی را ارائه دهد. سونوگرافی رحم و تخمدان را می توان برای تشخیص و کمک به درمان موقعیت های زیر مورد استفاده قرار داد:

1. ناهنجاری هایی در ساختار آناتومی رحم، از قبیل مشکلات اندومتریوز
2. تومورهای فیبروئید (رشدهای خوش خیم)، توده ها، کیست ها و دیگر انواع تومورها در لگن
3. بیماری های التهاب لگن (PID) و دیگر انواع عفونت یا التهاب
4. وجود و استقرار یک دستگاه IUD
5. خونریزی بعد از یائسگی
6. کنترل اندازه فولیکول های تخمدان برای نظارت بر ناباروری
7. مکش مایع فولیکولی و تخم ها از تخمدان ها در باروری آزمایشگاهی
8. بارداری اکتوپیک (بارداری که در خارج از رحم، معمولاً در لوله فالوپ اتفاق می افتد).
9. کنترل رشد جنین در طول بارداری
10. ارزیابی مشکلات خاص در جنین

سونوگرافی را می توان برای کمک به روندهای دیگر از طریق نمونه برداری اندومتریال، مورد استفاده قرار داد. سونوگرافی ترانس واژنی را می توان به همراه هیستروسونوگرافی ، روندی که در آن، رحم با مایعی برای متورم و بزرگ کردن آن جهت گرفتن تصویر بهتر، مورد استفاده قرار داد.

نحوه انجام سونوگرافی رحم و تخمدان

سونوگرافی رحم و تخمدان، با استفاده از دو روش انجام می شود:

1. ترانس ابدومینال (از طریق شکم): یک پروب بر روی شکم با استفاده از ژل رسانا قرار داده می شود.

2. سونوگرافی ترانس واژینال (از طریق واژن): یک پروب نازک و بلند که با ژل رسانا و یک روکش پلاستیکی پوشیده شده، وارد واژن می شود.

نوع روند سونوگرافی انجام شده به دلیل سونوگرافی، وابسته است. جهت فراهم آوردن اطلاعات مورد نیاز برای تشخیص یا درمان، تنها یک روش یا هر دو روش، مورد نیاز می باشد.

سونوگرافی ابدومینال

1. ماده ای ژل مانند روی شکم شما زده می شود.
2. مبدل یا پروب به پوست شما فشار داده می شود و در اطراف ناحیه موردبررسی حرکت می کند.
3. تصاویر ساختارها روی صفحه کامپیوتر نشان داده می شوند. این تصاویر برای استفاده پزشک با استفاده از ابزار مختلف ثبت می شود.

سونوگرافی واژینال

سونوگرافی واژن از طریق واژن با مثانه خالی انجام می شود. از یک مبدل واژینال که بلند و باریک است و پوششی از جنس پلاستیک یا لاتکس دارد استفاده می شود. نوک مبدل وارد واژن شما می شود که ممکن است این کار کمی ناراحت کننده باشد. تصاویر ساختارها روی صفحه کامپیوتر نشان داده می شوند. این تصاویر برای استفاده پزشک با استفاده از ابزار مختلف ثبت می شود. پس از اتمام مراحل، مبدل برداشته خواهد شد.

عوارض سونوگرافی رحم

هنوز هیچ خطری ناشی از سونوگرافی رحم دیده نشده است. در این روش از امواج صوتی برای گرفتن تصویر استفاده می شود و هیچگونه پرتویی وجود ندارد. اگر باردار هستید، خطری جنین را تهدید نمی کند. اگر باردار هستید و کیسه آب شما پاره شده است؛ ولی درد زایمان ندارید توصیه نمی شود سونوگرافی واژینال انجام دهید؛ زیرا احتمال عفونی شدن جنین وجود دارد.

اگر باردار هستید و افتادگی جفت یا خونریزی واژینال دارید، بهتر است سونوگرافی واژینال انجام ندهید؛ زیرا باعث بدتر شدن خونریزی می شود.

نسخه اصلی مطلب سونوگرافی رحم و تخمدان ها به چه دلایلی انجام می شود؟ را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---