در بارداری طبیعی یکی از تخمدان ها، تخمکی درون لوله ی فالوپ (لوله متصل کننده ی تخمدان به رحم) آزاد می کند که در صورت لقاح تخمک با اسپرم سلول تخم یا زیگوت ایجاد می شود. سپس سلول تخم به سمت رحم حرکت می کند تا به مدت 9 ماه در داخل رحم مراحل رشد و تکامل خود را طی کند. اگر سلول تخم لقاح یافته در خارج از جدار داخلی رحم (مانند لوله های فالوپ، تخمدان، گردن رحم و حفره ی شکمی) مستقر شود و رشد نماید، حاملگی خارج از رحم اتفاق می افتد. علی رغم وجود فاکتورهای مختلف مؤثر بر بارداری خارج رحمی، این اتفاق می تواند برای هر فردی روی دهد. از طرفی، به علت خطرناک بودن آن تشخیص اولیه ی علائم بارداری خارج از رحم و درمان آن اهمیت زیادی دارد. پس از لقاح، سلول تخم لقاح یافته از طریق یکی از لوله های رحم یا فالوپ به داخل رحم منتقل می شود. اگر لوله های فالوپ صدمه دیده باشند یا انسدادی در آنها وجود داشته باشد، سلول تخم لقاح یافته یا زیگوت نمی تواند وارد داخل رحم شده و در همان لوله رحمی رشد می کند. پزشک برای تشخیص بارداری خارج رحم، سونوگرافی لوله های فالوپ و رحم را تجویز می کند. اگر فرد در هفته ششم بارداری باشد و آزمایش خون، نشان دهنده ی بارداری است و همین طور در سونوگرافی عادی، جنین یا ساک حاملگی در رحم مشاهده نشود، می تواند به معنی حاملگی خارج رحم باشد. با مشاهده ی جنین توسط سونوگرافی در لوله ی فالوپ، بارداری خارج رحمی تشخیص داده می شود.

علت بارداری خارج از رحم

علت بارداری خارج از رحم همیشه مشخص نیست. برخی از مواردی که می تواند موجب بارداری خارج از رحم شوند عبارت اند از :

• التهاب و زخم در لوله فالوپ در اثر جراحی، عفونت یا بیماری قلبی
• عوامل هورمونی
• ناهنجاری های ژنتیکی
• نواقص مادرزادی
• بیماری هایی که بر شکل و شرایط لوله های فالوپ و اندام های تناسلی تأثیر می گذارند.
• بارداری به وسیله IUD
• داشتن سابقه بارداری خارج از رحمی
• انجام درمان های ناباروری
• مصرف داروهای ناباروری

علائم حاملگی خارج از رحم

• حساسیت و درد در ناحیه ی شکم و لگن: در این شرایط دردهای ناگهانی و پیوسته در ناحیه ی شکم و لگن مشاهده می شود که ابتدا خفیف بوده و سپس تشدید می شود. این دردها با انجام فعالیت یا سرفه و حرکات روده افزایش پیدا می کند. درد در یک ناحیه حس می شود؛ اما در همه ی قسمت های شکم و لگن می تواند وجود داشته باشد.
• لکه بینی یا خونریزی واژینال در صورت اطمینان از بارداری: لکه بینی یا خونریزی مانند آغاز یک دوره ی قاعدگی، خفیف است. در این شرایط خون به رنگ قرمز یا قهوه ای (مثل رنگ خون خشک شده) مشاهده می شود. خونریزی ممکن است پیوسته یا متناوب و شدید یا خفیف باشد.
• درد در ناحیه ی کتف و گردن: گرفتگی عضلانی و خونریزی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ اما درد در ناحیه ی کتف به خصوص زمانی که خانم باردار در حال استراحت است، از علائم بارز برای تشخیص بارداری خارج رحمی به شمار می رود؛ چرا که درد به علت خونریزی داخلی ایجاد می شود که در اثر تحریک عصبی در کتف بروز می کند.
• پارگی لوله ی فالوپ: علائمی مانند شوک، ضعف، تپش قلب، پوست رنگ پریده و سرگیجه یا غش مشاهده می شود.
• حالت تهوع و استفراغ همراه با درد
• درد در یک سمت بدن
• انقباض و گرفتگی عضلات شکم.

بارداری خارج از رحم چه زمانی مشخص میشود؟

پزشک برای آزمایش بارداری آزمایش خون گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG) را انجام می دهد. سطح این هورمون در دوران بارداری افزایش می یابد. این آزمایش خون ممکن است هر چند روز تکرار شود تا زمانی که آزمایش سونوگرافی بارداری خارج رحمی را تأیید یا رد کند . علائم بارداری خارج رحمی معمولاً در هفته های 6 و 7 حاملگی مشخص می شود.

سقط جنین در حاملگی خارج از رحم

حاملگی خارج از رحم می تواند باعث باز شدن لوله فالوپ شما شود. اگر درمانی در این خصوص صورت نپذیرد و یا شما علائمی را احساس نکنید، پارگی لوله می تواند منجر به خونریزی رحم شده و ممکن است باعث سقط جنین گردد. همچنین شدت خونریزی می تواند حیات شما را تهدید نماید.

عوارض بعد از عمل حاملگی خارج از رحم

• آسیب رساندن به اعضای مجاور مانند روده ها و کبد
• خونریزی و اسیب عروق بزرگ شکم
• مشکلات مربوط به بیهوش مانند افت فشارخون
• درد ناحیه گردن و شانه که حاکی از کشش عضلات جدار شکم و دیافراگم میباشد که به این علت است که گاز داخل شکم به عصب دیافراگم فشار میاورد و موجبات درد شانه را ایجاد میکند و این درد شانه همین طور که وقتی گاز داخل شکم بعد از عمل به طور کامل تخلیه نشود، موجب درد میگردد و درمان خاصی این درد نیاز ندارد و بعد از مدتی به طور خودبه خود برطرف میشود و در صورت شدت درد مسکن های عادی قابل استفاده میباشد.

تشخیص بارداری خارج رحمی با سونوگرافی

جزئیات دقیق چگونگی انجام سونوگرافی در موارد اندکی با هم تفاوت دارد؛ اما معمولاً سونوگرافی طبق مراحل یکسانی انجام می شود. دو نوع از سونوگرافی در طی دوران بارداری انجام می شود:

سونوگرافی شکمی (Abdominal ultrasound):

سونوگرافی شکمی (Abdomen) از روی شکم انجام می شود. برای بهتر شدن کیفیت تصاویر از مقداری ژل مخصوص سونوگرافی در سطح پوست استفاده می شود.

سونوگرافی واژینال (Transvaginal ultrasound):

در این نوع از سونوگرافی از یک مبدل فراصوت کوچک تر استفاده می شود. این مبدل وارد واژن شده و بعد از آن تصویری دقیق تر و واضح تر از فضای داخلی به دست می آید. معمولاً سونوگرافی واژینال در اوایل بارداری انجام می شود. موقعیت دهانه رحم در این روش مورد ارزیابی قرار می گیرد، هم در قسمت خلفی (رو به دنبالچه) و هم در جلو.

نسخه اصلی مطلب بارداری خارج از رحم چه زمانی مشخص میشود؟ را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---