یکی از مشکلات شایع ستون فقرات کمر و گردن ، تنگی کانال نخاعی است. نخاع دارای یک سری اعصاب است که سیگنال ها را به مغز و سایر نقاط بدن می رسانند. هرگاه یک توده به نخاع فشار وارد کند، می گوییم تنگی کانال نخاعی رخ داده است. این توده می تواند یک تومور یا قسمتی از استخوان باشد. توجه کنید که هر قسمت از نخاع از گردن تا پایین کمر می تواند دچار این عارضه شود. در این مقاله به بررسی تنگی کانال و روش های درمان آن می پردازیم.

بهترین عامل تشخیص این بیماری،شرح حال و معاینه بالینی بیمار است و برای تثبیت تشخیص از MRI استفاده می شود .

انواع تنگی کانال نخاعی

بر اساس محل تنگی کانال آن را به سه گروه تقسیم می کنیم.

• مرکزی: این بیماران به صورت لنگش متناوب مراجعه می کنند. یعنی بیمار نمی تواند پس از مدتی ایستادن یا راه رفتن به راه رفتن ادامه دهد و دچار خستگی پاها می شود و باید به مدت چند دقیقه استراحت کند.
• محیطی: علائم درد ریشه عصبی و درجاتی از لنگش متناوب در این بیماران دیده می شود.
• تنگی سوراخ بین مهره ای: در این نوع فقط تنگی سوراخ عصبی دیده می شود که همراه با یک درد شدید تیر کشنده در اندام تحتانی است. در این بیماران لنگش متناوب دیده نمی شود. علائمی که در این بیماران دیده می شود معمولا شبیه علائم پارگی دیسک کمر است.

علائم تنگی کانال نخاعی

• خشکی و درد کمر یا گردن
• ضعف و بی حسی در دست ها، پا ها و بازو ها
• گزگز اندام های تحتانی
• لنگش نوروژنیک
• گرفتگی دردناک
• مهارت حرکتی و هماهنگی را تحت تاثیر قرار می دهد.

توجه کنید که علائم این وضعیت متغیر است و وابسته به شدت تنگی و ناحیه بروز آن می باشد. این علائم می توانند به مرور زمان یا به صورت یک درد ناگهانی بروز یابند.

هرگاه تنگی نخاع در ناحیه کمر باشد، وضعیتی به نام سندرم دم اسب رخ می دهد که دارای علائم درد و ضعف شدید پاها، بی اختیاری مثانه و بی حسی شدید پشت پاها و ران می باشد. در صورت داشتن این علائم، سریعا از فوریت های پزشکی کمک بگیرید.

روش های درمان این بیماری

اینکه کدام یک از روش های درمانی برای بیمار انتخاب شود ، به علت ایجاد علائم، محل بروز مشکل و شدت علائم بستگی دارد.در صورتی که علائم بیمار خفیف باشد به مراقبت از خود توصیه می شود. چند روش مراقبت از خود شامل موارد زیر است:

اعمال کمپرس گرم:

گرما با افزایش جریان خون سبب شل شدن عضلات و تسکین درد مفاصل می شود. معمولا برای درد آرتروز این روش توصیه می شود.

استفاده از کمپرس سرد:

اگر گرما علائم بیمار را کم نکند، می تواند کمپرس سرد را امتحان کند زیرا می تواند سبب کاهش حساسیت و تورم شود.

ورزش:

پس از مشورت با پزشک می توانید ورزش کنید چرا که ورزش در تسکین درد، تقویت عضلات برای حمایت از ستون فقرات و بهبود انعطاف پذیری و تعادل کمک کننده است.

در صورتی که روش های مراقبت از خود و درمان خانگی جواب نداد روش های درمانی بدون جراحی توصیه می شود:

دارو های خوراکی:

• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID)به کاهش درد و التهاب کمک می کنند.
• برای تسکین کوتاه مدت درد، داروهای اوپیوئیدی می تواند بیشتر به بیمار کمک کند اما به دلیل اعتیاد آور بودن معمولا با حساسیت بالایی تجویز می شوند.
• شل کننده های عضلانی برای کاهش درد های عضلانی و اسپاسم مفید می باشند.
• توجه کنید که مصرف بلند مدت این داروها می تواند دارای عوارضی مانند ریفلاکس اسید و زخم معده باشد.

فیزیوتراپی:

فیزیوتراپیست با ارائه یک برنامه ورزشی به بیمار کمک می کند تا تعادل، انعطاف پذیری و ثبات ستون فقرات خود را بهبود بخشد و قدرت خود را نیز افزایش دهد. تقویت عضلات کمر و شکم سبب افزیش مقاومت ستون فقرات می شود.

استروئیدهای تزریقی:

• در نزدیکی ستون فقرات که محل قرارگیری ریشه های عصب و یا رسیدن استخوان ها به هم است تزریق استروئیدی صورت می گیرد که می تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
• توجه کنید که چون کورتیکواستروئیدها قادر به تضعیف استخوان و بافت های مجاور ناحیه تزریق اند، تعداد دفعاتی که می توان تزریق استروئیدها را انجام داد محدود است.

پروسه کاهش فشار:

• این پروسه که به صورت سرپایی انجام می شود به کاهش فشار کمری زیر پوستی کمک می کند.
• ابتدا به کمک اشعه ایکس و ماده حاجب، یک برش کوچک در کمر ایجاد می شود. سپس جراح با کاهش رباط های ضخیم شده، فشاری که بر روی ریشه های عصبی است را کاهش می دهد.
• در این روش بدون دست زدن به استخوان های ستون فقرات بهبودی سریعی برای بیمار حاصل می شود.
• بیمار معمولا دو ساعت پس از عمل ترخیص می شود و بعد از آن قادر است فیزیوتراپی و راه رفتن را از سر بگیرد.
• پس از انجام این عمل بیمار می تواند مدت زمان بیشتری راه برود و بایستد؛ همچنین بی حسی، گزگز و ضعف عضلانی نیز کاهش می یابد.

در صورتی که این روش ها برای بیمار کافی نبود مرحله بعدی جراحی است.توجه کنید اکثر افراد به جراحی نیازی پیدا نمی کنند.بهترین درمان برای این بیماری، ورزش منظم با هدف افزایش قدرت عضله وبه ویژه بهبود انعطاف پذیری عضله است.

نسخه اصلی مطلب تنگی کانال نخاعی چیست و چگونه درمان می شود؟ را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---