ستون فقرات و یا ستون مهره ها بخشی از اسکلت محوری بدن است که به بدن ما شکل و ساختار می دهد. این ستون، جایگاه مجرای نخاع است و به عبارتی حفره ای است که از طناب نخاعی محافظت می کند. این ستون از جمجمه آغاز شده و در تمامی طول گردن و تنه ادامه دارد. از این 24 مهره 7 قطعه مهره های گردنی، 12 عدد مهره های پشتی و 5 عدد نیز مهره های کمر را تشکیل می دهند.

مهره های پشتی و یا قفسه سینه ای (The Thoracic Spine) شامل 12 مهره بوده (T1 تا T12) که میان مهره های گردن و کمر قرار دارند. این مهره ها دارای انحنای محدب هستند و گستره حرکتی آنها نسبت به مهره های گردن و کمر محدودتر است. همچنین مجرای ستون فقرات در این بخش نازک تر از بخش های دیگر می باشد.

در انسان ها، اندازه این مهره ها به نسبت متوسط است و با حرکت به سوی پایین ستون فقرات اندازه ی آنها بیشتر می شود، به گونه ای که بالاترین مهره ی سینه ای بسیار کوچکتر از پایین ترین آنها است. ویژگی اصلی این مهره ها اتصال آنها به استخوان های قفسه سینه و دنده ها است. این مهره ها دارای چهار سطح اضافی مفصلی هستند و به دلیل همین اتصال در حرکات فلکشن و فلکشن جانبی دارای محدودیت می باشند. همچنین زائده های شوکی این مهره ها بلند و به سمت پایین متمایل هستند و به همین دلیل حرکت هایپر اکستنشن ستون مهره ها در این قسمت محدود شده است. دلایل مختلفی وجود دارد که می تواند باعث درد این قسمت شود که در ادامه بیان می گردد.

علل درد در مهره های پشتی بخش میانی ستون فقرات

کشیدگی عضلات:

عضلات کمربند شانه از ناحیه کتف و پشت قفسه سینه نسبت به کشش بسیار حساس هستند. کشیدگی عضلات بدون گرم کردن و هنگام بلند کردن اشیاء سنگین رخ می دهد.

آسیب به دیسک:

بیرون زدگی دیسک ها می تواند موجب درد منطقه ای و درد انتشاری در مسیر عصب رسانی رشته عصبی درگیر شود.

شکستگی مهره:

شکستگی مهره ها در این منطقه می تواند موجب درد و ناتوانی شدید گردد.

عفونت:

عفونت پرده مننژ و یا مهره ها (استئومیلیت) می تواند موجب دردهای شدیدی گردد.

پوکی استخوان:

تغییرات هورمونی، کمبود ویتامین ها موجب پیشرفت پوکی استخوان و شکنندگی و دردناک شدن مهره ها شده ضمن اینکه آسیب پذیر بودن مهره ها موجب کشیدگی و آزار رباط های متصل شونده نیز می گردند.

سن:

با گذر زمان تغییرات اجتناب ناپذیر بافتی در استخوان ها و رباط ها ایجاد می گردد که موجب اختلالات درد می گردند.

اسکولیوز

انحراف ستون فقرات چه به شکل مادر زادی و چه ناشی از ضربات و آرتروز مفاصل موجب اسکولیوز و موجب درد می شود.

آرتروز و مشکلات مفاصل

هرگونه آسیب به مفاصل مهره ای موجب پیشرفت آرتروز و ایجاد دردهای شدید در این محدوده می گردد.

علائم درد مهره های پشتی

1. احساس خشکی
2. اسپاسم عضلات
3. حساسیت در لمس و خواب رفتگی
4. درد انتشار یابنده به گردن و شانه ها و قسمت جلویی سینه
5. ضعف عضلانی و پوزیشن بد
6. در مواردی نظیر شکستگی مهره ها و یا تنگی کانال ، در این منطقه می تواند با ناتوانی شدیدی همراه باشد.

عوامل خطر درد مهره های پشتی

• سن
• بارداری
• حالت نامناسب بدن
• عدم تحرک و ورزش
• سبک زندگی بدون تحرک
• چاقی
• سیگار کشیدن

روش های تشخیص درد بالای کمر

پزشک، سؤالاتی درباره ی علائمی که دارید می پرسد و شما را معاینه می کند. درد بالای کمر اغلب بر اثر یک کشیدگی در ماهیچه بروز می کند؛ اما گاهی اوقات ممکن است علت جدی تری داشته باشد. پزشک ممکن است به مشخصات و علائم بخصوصی پی ببرد که شاید به آن معنا باشد که درد در قسمت فوقانی کمر شما، از یک مشکل و بیماری زمینه ای جدی تری ناشی می شود. پزشک ممکن است از شما بپرسد که آیا احساس ضعف در پاها و یا مشکلی در مثانه یا روده ها به طور مثال مشکل بی اختیاری دارید یا خیر.

این قبیل مشکلات ممکن است در صورت دررفتگی دیسک یا آسیبی که به عصب های واقع در ستون فقرات و گاهی به طناب نخاعی فشار وارد می کند، مشاهده شوند. با توجه به علائم، معاینه پزشک و سابقه ی بیماری، پزشک ممکن است شما را برای تست های دیگری ارجاع دهد. این تستها شامل عکس برداری رادیولوژی و ام آر آی (اسکنی که در آن از مگنت ها و امواج رادیویی برای تولید تصاویری از داخل بدن بیمار استفاده می کند). همچنین ممکن است نیاز به اسکن DEXA داشته باشید که میزان قدرت و مقاومت استخوان ها را اندازه گیری می کند.

زمان مراجعه به پزشک

اگر درد ستون فقرات حاد و شدید باشد یا اگر از زمان شروع آن سه روز می گذرد و همچنان درد وجود دارد، فرد باید به پزشک مراجعه کند.

روشهای متخصصان طب فیزیکی برای درمان درد مهره های پشتی

• استراحت

یک تا دو روز استراحت مطلق معمولاً کمر درد شدید ناشی از فتق دیسک یا پارگی دیسک را آرام می کند. البته بیمار نباید مدت بیشتری بی حرکت بماند و سرپا نایستد. به بیمار توصیه می شود که در طول روز مرتب استراحت کند و در عین حال مدت زیادی ننشیند. تمام حرکت ها باید آهسته و کنترل شده باشد. پزشک از بیمار می خواهد که فعالیت های روزانه خود را به گونه ای تغییر دهد که ضرورت انجام حرکت های تشدید کننده درد، به ویژه خم شدن و بلند کردن اشیاء، از بین برود.

• دارو درمانی

برای تسکین درد کمر مصرف داروهای ضد التهاب را دست کم نگیرید. اگر چه مصرف این داروها در درمان برخی از انواع درد کمر بسیار مفید هستند نباید آن را به عنوان تنها روش موجود برای درمان درد پایین کمر استفاده کرد.

• فیزیوتراپی

حرکت های کم برخورد و ورزش های خاصی برای تقویت عضله های شکم و کمر طراحی شده است. فیزیوتراپی و ورزش درمانی بخش مهمی از برنامه درمان دیسک کمر بدون عمل جراحی محسوب می شود. متخصص طب فیزیکی ورزش ها و حرکت های اصلاحی مفید را برای مدیریت دیسک کمر به بیمار آموزش می دهد.

• تزریق

1. تزریق استروئید: بخشی از درمان کمر درد ممکن است شامل تزریقات برای کاهش کمردرد و التهاب باشد. این تزریقات معمولاً شامل یک استروئید و یک دارو بی حسی است.
2. تزریق اپیدورال: تزریق استروئید اپیدورال (ESIs) یک گزینه ی درمانی رایج برای بسیاری از انواع مشکلات کمر، از جمله بیرون زدگی دیسک می باشد. در این روش، داروی استروئید اپیدورال به طور مستقیم (و یا بسیار نزدیک) به منبع ایجاد درد وارد می شود. اگر چه اثرات تزریق معمولاً موقتی است (یک هفته تا یک سال)؛ اما تزریق اپیدورال می تواند در طول یک حمله ی حاد دیسک، بسیار مفید باشد.

• کمربند طبی

اگر می خواهید دردتان قدری تسکین یابد، توصیه می کنیم از کمربند طبی (بریس) استفاده کنید. چنانچه از کمر به خوبی حمایت شود، فشار روی دیسک آسیب دیده کاهش می یابد و می توانید وظایف خود را بدون تحمل درد طاقت فرسا انجام دهید.

• سوزن خشک

سوزن خشک یک روش درمانی است که در آن از تعدادی سوزن بسیار نازک استفاده می شود تا وارد نقاط میوفاسیال، تاندونها، رباط یا اعصاب مجاور شود. سوزن خشک باعث می شود فرایند ترمیم کنندگی بدن برای بهبود اختلالات دردناک اسکلتی عضلانی افزایش پیدا کند. سوزن خشک با طب سوزنی تفاوت دارد و هدف از انجام آن تغییر جریان انرژی به درون بدن نیست. در حقیقت سوزن خشک یک روش مدرن است که بر پایه شباهت علمی قرار دارد و از آن برای درمان درد و اختلالات اسکلتی عضلانی استفاده می شود.

• کایروپرکتیک

درمان کایروپراکتیک در درجه اول به عنوان یک جایگزین تسکین درد استفاده می شود. کایروپراکتیک به دنبال بازگرداندن عملکرد مفصل، از بین بردن درد و جلوگیری از آسیب بیشتر است. این روش درمانی ممکن است به تنهایی یا همراه با سایر روش ها مانند فیزیوتراپی و دارودرمانی مورد استفاده قرار گیرد. هنگام انجام این فرایند، بیمار روی تخت قرار گرفته و کایروپراکتور با استفاده از تکنیک های مخصوص و دستی و اعمال فشارهای کنترل شده و خفیف بر روی بافت های آسیب دیده بدن بیمار، اقدام به بهبود و درمان این اختلالات می کند.

پیشگیری از درد مهره های پشتی

برای پیشگیری از بروز درد بالای کمر ناشی از کشش و فشار عضله، باید به نکات زیر توجه کرد:

• اجسام را با احتیاط و به روشی صحیح بلند کنید.
• در هنگام نشستن برای مدتی طولانی و نیز انجام کارهای تکرار شونده، به طور منظم به خود استراحت بدهید.
• حالت صحیح قرار گرفتن بدن را تمرین کنید.
• به طور منظم ورزش کنید، تکنیک های مناسبی را برای هر ورزشی که انجام می دهید یاد بگیرید و انجام دهید.
• انجام هرگونه فعالیتی را که میدانید منجر به کمر درد می شود متوقف کنید.

نسخه اصلی مطلب روشهای متخصصان طب فیزیکی برای درمان درد مهره های پشتی را در سایت دکتر بیژن فروغ بخوانید.

---