بیماری گال یک بیماری پوستی مسری همراه با خارش شدید است که این خارش جوش های ریز قرمزرنگی را در پوست ایجاد می کند. به گفته دکتر مریم ملکی ، اين بيماری شايع ترين بيماريی پوستی خارش دار در جهان است و به نام های گال، جرب یا Scabies هم شناخته می شود. در واقع نام این بیماری از واژه لاتینی به معنای “خاراندن” نشات گرفته است.

گال چگونه ايجاد می شود؟

عامل ايجاد كننده گال كه «هيره» ناميده می شود، بعد از ورود به بدن فرد در پوست زندگی می کند و زیر پوست برای خود سوراخ ها و کانال های زیرپوستی را ایجاد می کند.
انگل گال بسیار کوچک، کرم رنگ و دارای چهار جفت پا است. گال ماده از گال نر بزرگ تر است. گال ماده پس از نفوذ کردن به لایه های پایین تر پوست و ایجاد کانال، تخم می گذارد. این کرم در طول زندگی خود حدود 40 تا 50 تخم می گذارد. تخم ها بعد از 3 تا 4 روز لارو شده و بعد طی 10 تا 15 روز گال بالغ را ایجاد می کنند. از بین این 40 تا 50 تخم کمتر از 10 تخم به گال بالغ تبدیل خواهند شد.

بیشتر علایم بیماری گال به دلیل پاسخ ایمنی بدن ما به این کنه، بزاق کنه، تخم و مدفوع کنه گال است. متوسط تعداد انگل گال در یک فرد مبتلا به این بیماری 12 عدد است. در حالی که در مناطق محروم کودکان مبتلا بالغ بر 100 کرم دارند. خارش شدید و بی امان یک علامت غالب از بیماری پوستی گال است. عامل گال می تواند در همه سنین با همه نوع درآمد و سطح اجتماعی تاثیر بگذارد. حتی افرادی که خود را بسیار تمیز نگه می دارند ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. آلودگی گال بسیار معمول و در سراسر جهان رخ می دهد. برآورد شده است که سالانه در سراسر جهان در حدود 300 میلیون مورد مبتلا به گال وجود داشته باشد.

چگونه بیماری پوستی گال گسترش می یابد؟

تماس جنسی رایج ترین شکل انتقال بیماری گال در میان جوانانی است که از نظر جنسی فعال هستند. گسترش گال می تواند از طریق تماس نزدیک با فردی که گال دارد و همچنین توسط حوله مشترک یا سایر وسایل شخصی پخش شود. عامل گال اغلب می تواند روی چند عضو خانواده در یک زمان تاثیر گذارد و حتی می تواند آن را به شخص دیگر منتقل کند قبل از این که خود علائمی داشته باشد.
نواحی از بدن که انگل گال بیشتر وارد می شود:

1. بيماری معمولا در چين های بدن آغاز می شود (مخصوصا شيار بين انگشتان، روی آرنج يا مچ دست، نشيمنگاه يا ناحيه كمر، اطراف نوک پستان در خانم ها و روی آلت تناسلی در آقايان).
2. هيره ها تمايل دارند كه داخل پوست زير انگشتر، دستبند، بند ساعت يا ناخن ها پنهان شوند.
3. در سالمندان گال بیشتر در پشت رخ می دهد.
4. در نوزادان و کودکان کوچک دانه ها معمولا در کف دست ها و پاها قرار دارد. در كودكان خارش وسيع تر و گسترده تر است و آلودگی ممكن است تمام بدن كودک و حتی سر را درگير كند. خارش شب هنگام ممكن است كودک را از خواب باز دارد و در نتيجه كودک خسته و بداخلاق شود.

عفونت های چركی هم ممكن است بر روی ضايعات گال به وجود آيند. اتفاقا در موارد زيادی بيماران به خاطر ضايعات عفونی پوست و نه خود گال تحت مداوا قرار می گيرند. با وجود اين كه درمان عفونت چركی گاهی باعث تسكين و فرونشستن ضايعه می شود ولی اگر بيماری اصلی (گال) مداوا نشود عود عفونت های چركی هم تقريبا قطعی است. از هنگامی كه فرد آلوده می شود تا وقتی كه مشكل خارش پيدا می كند ممكن است يک ماه طول بكشد.

نشانه ها و علایم بیماری گال

1. خارش پوست مخصوصا در شب : خارش شایع ترین علامت این بیماری است. خارش می تواند آن قدر شدید باشد که فرد را در تمام شب بیدار نگه دارد. حرکت بیشتر این کنه ها در پوست و حفر کانال های زیرپوستی توسط آن ها شدت خارش را بیشتر و بیشتر خواهد کرد.
2. جوش ها ، دانه ها و راش های پوستی: بسیاری از بیماران راش های پوستی را نشان می دهند. این جوش ها معمولا خط ها و راه هایی را روی پوست فرد ایجاد می کند. این خطوط ممکن است به شکل کهیر ، گزیدگی های کوچک، گره های زیر پوستی و سفت یا کورک باشند. برخی افراد فلسی شدن پوست و پوسته شدن و وضعیتی مشابه اگزما را دارند. این بثورات همچنین می تواند شامل تاول های ریز (وزیکول) و فلس یا پوسته باشد. خاراندن بثورات می تواند باعث زخم های پوستی شود. بعضی اوقات این زخم ها توسط باکتری آلوده می شوند. شیارهای ریزی که روی پوست دیده می شوند، توسط تونل شدن کنه گال ماده در زیر سطح پوست ایجاد می شوند. این شیارها به صورت خطوط ریز برجسته و مارپیچ سفید مایل به خاکستری یا به رنگ پوست روی سطح پوست ظاهر می شوند. از آن جا که تعداد کنه ها اغلب کم است (فقط 10-15 کنه برای هر نفر)، یافتن این شیارها دشوار است. این ها بیشتر در پرده بین انگشتان دست، چین های پوستی روی مچ دست، آرنج یا زانو و آلت تناسلی مرد، پستان یا تیغه شانه دیده می شوند. سر، صورت، گردن، کف دست و کف پا اغلب در نوزادان و کودکان بسیار کوچک درگیر است اما معمولا بزرگسالان و کودکان بزرگتر درگیر نیستند.
3. زخم و جراحت ها: خارش پوست و خاراندن شدید آن می تواند به زخم و جراحت پوست منجر شود. عفونت عارضه شایع این زخم های پوستی است.
4. سخت شدن پوست: زمانی که فرد به نوع شدید بیماری گال مبتلا باشد، خشکی و سخت شدن پوست عارضه قطعی خواهد بود. این مدل بیماری گال را گال نروژی می گویند. در این بیماری، پوست فرد محل زندگی 100 تا 1000 کرم و تخم کرم می شود. خارش شدید قطعا منجر به خاراندن مداوم خواهد شد. با این خاراندن شدید عفونت راحت تر در پوست فرد توسعه پیدا می کند. خارش مداوم همچنین می تواند به سپسیس (عفونت خون) منجر شود.

علائم گال چقدر زود شروع می شود؟

اگر فردی قبلا هرگز دچار گال نشده باشد، علائم ممکن است 4-8 هفته طول بکشد. لازم به یادآوری است که یک فرد آلوده می تواند در این مدت گال را گسترش دهد، حتی اگر هنوز علائمی نداشته باشد.
در شخصی که قبلا گال داشته است، علائم معمولا خیلی زودتر (1-4 روز) پس از مواجهه ظاهر می شوند.

تشخیص مبتلایان به بیماری پوستی گال چگونه است؟

با وجود تمام علائم بیماری گال، تشخیص این بیماری نیازمند ارزیابی های بالینی و نظر پزشک است. پزشک بعد از بررسی علائم ذکر شده، از بررسی وجود یا عدم وجود کانال های زیرپوستی برای تشخیص بهتر بیماری استفاده می کند. به دلیل شباهت بسیاری از علائم این بیماری با سایر بیماری های پوستی، تشخیص بیماری گال قدری مشکل است. بنابراین اگر پزشک به تشخيص بيماری شک داشته باشد می تواند آزمايش ساده و بدون درد زير را انجام دهد:

ابتدا ماده روغنی استريلی روی ضايعات چكانده می شود، سپس سطح ضايعات با تيغ تراشيده شده و مواد بدست آمده برای مطالعه به زير ميكروسكوپ منتقل می شوند. تشخيص گال با ديدن هيره عامل بيماری يا تخم آن در زير ميكروسكوپ قطعی می شود.

گال پوسته دار (نروژی) چيست؟

گال پوسته دار نوعی گال است که می تواند در برخی از افراد دچار نقص ایمنی (سیستم ایمنی ضعیف)، سالخوردگان، معلولین، ناتوانان و مبتلایان به ایدز رخ دهد و به آن گال نروژی نیز گفته می شود. مناطق وسيعی از بدن، دست ها و پاها ممكن است پوسته پوسته و دلمه دار شوند. اين پوسته ها كه حاوی هزاران هيره زنده و تخم آن ها می باشند، درمان بيماری را مشكل می كنند چون دارويی كه به صورت موضعی روی پوست ماليده می شود، قادر به نفوذ در اين قسمت های ضخيم شده پوست نمی باشد. افراد مبتلا به گال پوسته دار برای افراد دیگر بسیار مسری هستند و می توانند آلودگی را به راحتی با تماس مستقیم پوست با پوست و همچنین با آلودگی وسایلی مانند لباس، تختخواب و مبلمان آن ها گسترش دهند. افراد مبتلا به گال پوسته دار ممکن است علائم و نشانه های معمول گال مانند بثورات مشخص یا خارش (خارش) را نشان ندهند. افراد مبتلا به گال پوسته دار باید برای جلوگیری از شیوع گال، درمان سریع و تهاجمی پزشکی داشته باشند. گال نروژی به شدت مسری می باشد.

چگونه به گال مبتلا شدم؟

گال معمولا در اثر تماس مستقیم، طولانی مدت و پوست به پوست با شخصی که دچار گال است، گسترش می یابد. تماس معمولا باید طولانی شود. یک دست دادن یا آغوش سریع معمولا گال را گسترش نمی دهد. گال به راحتی به شرکای جنسی و اعضای خانه منتقل می شود. گال در بزرگسالان غالبا از طریق جنسی به فرد منتقل می شود. گال گاهی اوقات با به اشتراک گذاشتن لباس، حوله یا ملافه که توسط فرد آلوده استفاده می شود، به طور غیرمستقیم پخش می شود. با این حال هنگامی که فرد آلوده به گال پوسته دار (نروژی) باشد چنین انتشار غیرمستقیم می تواند خیلی راحت تر اتفاق بیفتد.

مایت های گال چه مدت می توانند زندگی کنند؟

بر روی بدن یک فرد، کنه های گال می توانند تا 1-2 ماه زنده بمانند. خارج از یک فرد کنه های گال معمولا بیش از 72-48 ساعت زنده نمی مانند. کنه های گال در صورت قرار گرفتن در دمای 50 درجه سانتی گراد (122 درجه فارنهایت) به مدت 10 دقیقه می میرند.

آیا از حیوان خانگی خود گال گرفتم؟

خیر. حیوانات گال انسان را گسترش نمی دهند. حیوانات خانگی ممکن است به نوع دیگری از کنه گال آلوده شوند که در انسان زنده نمی ماند یا تولید مثل نمی کند اما باعث جرب در حیوانات می شود. اگر حیوان مبتلا به جرب با فرد تماس نزدیک داشته باشد، کنه حیوانات می تواند زیر پوست فرد قرار گیرد و باعث خارش موقتی و تحریک پوست شود. با این حال کنه حیوانات نمی تواند روی شخص تولید مثل کند و طی دو روز خودبه خود می میرد. اگرچه نیازی به معالجه فرد نیست اما باید حیوان تحت درمان قرار گیرد زیرا کنه های آن می توانند همچنان در پوست فرد فرو رفته و باعث علائم شوند تا زمانی که حیوان با موفقیت درمان شود.

چگونه می توانم کنه های گال را از خانه یا فرش خود خارج کنم؟

کنه های گال بیش از 2-3 روز دور از پوست انسان زنده نمی مانند. مواردی مانند تختخواب، لباس و حوله های مورد استفاده فرد مبتلا به گال را می توان با شست وشوی ماشین در آب داغ و خشک کردن، ضدعفونی کرد. مواردی را که نمی توان شست وشو یا تمیز کرد، می توان با دور کردن آن ها از تماس با بدن به مدت حداقل 72 ساعت ضدعفونی و تمیز کرد.
از آن جا که افراد مبتلا به گال پوسته دار (نروژی) بسیار عفونی محسوب می شوند، جاروبرقی کشیدن دقیق مبلمان و فرش در اتاق های مورد استفاده این افراد توصیه می شود.

برای من و همسرم گال تشخیص داده شد. بعد از چندین بار درمان او هنوز علائم دارد در حالی که من بهبود یافته ام، چرا؟

حتی اگر درمان موفقیت آمیز باشد و همه کنه ها و تخم ها از بین بروند، بثورات و خارش گال می تواند چندین هفته تا یک ماه پس از درمان ادامه یابد. اگر خارش شما شدید باشد، پزشک شما ممکن است داروی دیگری برای تسکین خارش تجویز کند. علائمی که بیش از 2 هفته پس از درمان ادامه دارند، می توانند دلایل مختلفی داشته باشند، از جمله:

1. تشخیص نادرست گال. بسیاری از واکنش های دارویی می توانند علائم گال را تقلید کرده و باعث ایجاد بثورات پوستی و خارش شوند. تشخیص گال باید توسط خراش پوست تایید شود که شامل مشاهده کنه، تخم مرغ یا مدفوع کنه (اسکیبالا) در زیر میکروسکوپ است. اگر با همسرتان در همان رختخواب می خوابید و مجددا به گال آلوده نشده اید و حداقل 30 روز است که درمان مجدد نکرده اید، بعید است که همسر شما گال داشته باشد.
2. آلوده شدن دوباره با گال از طریق عضو خانواده یا فرد آلوده، در صورت عدم درمان همزمان بیماران و وسایل شخصی آن ها. افراد آلوده و افراد در تماس با آن ها باید همزمان درمان شوند تا از آلوده شدن مجدد جلوگیری شود.
3. عدم موفقیت در درمان ناشی از مقاومت در برابر دارو با استفاده ناصحیح از داروهای موضعی یا عدم استفاده از دارو در نوبت دوم در صورت لزوم. در یک درمان موفق 24-48 ساعت پس از درمان موثر هیچ شیار جدیدی ظاهر نمی شود.
4. عدم موفقیت درمانی گال پوسته دار به دلیل نفوذ ضعیف دارو در پوست ضخیم بیمار که حاوی تعداد زیادی کنه گال می باشد. درمان مکرر با ترکیبی از داروهای خوراکی و موضعی ممکن است برای موفقیت در درمان گال پوسته دار لازم باشد.
5. آلوده سازی مجدد وسایل (fomites) مانند لباس، تختخواب یا حوله هایی که به طور مناسب شسته نشده یا خشک شویی نشده باشند (این امر بیشتر برای مواردی نگران کننده است که توسط افراد مبتلا به گال پوسته دار استفاده می شود). اقلام بالقوه آلوده (fomites) باید با آب داغ شسته و با استفاده از چرخه دمای گرم خشک شوند یا خشک شویی شوند یا حداقل 72 ساعت از تماس با پوست بدن فرد مبتلا خارج شوند.
6. بثورات پوستی آلرژیک (درماتیت) یا قرار گرفتن در معرض کنه های خانگی که باعث تداوم علائم می شود به دلیل واکنش متقابل بین آنتی ژن های کنه. اگر بیش از 2-4 هفته خارش ادامه یافت یا همچنان جوش های جدید یا بثورات پوستی ایجاد شد، از پزشک مشورت بگیرید. درمان مجدد با همان دارو یا سایر داروها ممكن است لازم باشد.

اگر با فردی که گال دارد تماس داشتم آیا باید خودم را درمان کنم؟

خیر، اگر شخصی فکر می کند ممکن است دچار گال باشد باید با پزشک تماس بگیرد. پزشک می تواند فرد را معاینه کند، تشخیص گال را تایید کرده و درمان مناسب را تجویز کند. محصولاتی که برای درمان گال در انسان استفاده می شوند تنها با تجویز پزشک در دسترس هستند.
خوابیدن یا داشتن رابطه جنسی با هر فرد آلوده به گال، خطر زیادی برای انتقال دارد. هر چه تماس پوست به پوست با فرد مبتلا بیشتر باشد، احتمال وقوع انتقال بیشتر است. اگرچه کوتاه مدت دست دادن با شخصی که دارای گال معمولی غیرپوسته دار است خطر نسبتا کمی دارد اما نگه داشتن دست فرد مبتلا به گال به مدت 5-10 دقیقه می تواند خطر انتقال نسبتا بالایی داشته باشد. با این حال انتقال می تواند حتی پس از تماس کوتاه دست دادن با فردی که دارای گال پوسته دار (نروژی) است، رخ دهد. به طور کلی فردی که تماس پوستی با فردی دارد که دارای گال پوسته دار (نزوژی) است، کاندید مناسبی برای درمان محسوب می شود.

چه کسی باید تحت درمان گال قرار گیرد؟

هر کسی که برای وی گال تشخیص داده شود، همچنین شرکای جنسی وی و سایر افرادی که تماس های طولانی با فرد آلوده داشته اند، باید تحت درمان دارویی گال قرار گیرند. درمان برای اعضای خانواده فرد مبتلا به گال توصیه می شود، خصوصا افرادی که تماس طولانی مدت پوست با پوست با فرد آلوده داشته اند. برای جلوگیری از آلودگی مجدد به افراد باید همه به صورت همزمان درمان شوند.

چه افرادی بيشتر در خطر ابتلا به گال می باشند؟

هيره عامل گال می تواند فقير و غنی، پير و جوان را آلوده كند. بيماری بيشتر در افرادی ديده می شود كه تماس بدنی نزديک با ديگران دارند به ويژه بچه ها، مادرانی كه كودک شيرخوار دارند و سالمندانی كه در سرای سالمندان زندگی می كنند. مطالعات نشان داده است كه در خانواده ها، بچه های زير 2 سال بيشتر از همه در معرض ابتلا هستند. پس از آن ها مادر، خواهران بزرگ تر و دست آخر ديگر اعضای خانواده كه تماس بدنی نزديک و مداوم با ديگران دارند در معرض خطر ابتلا هستند. همچنين سربازان و مردان زندانی به علت شرايط خاص زندگی در معرض خطر ابتلا به گال می باشند.
گال در ميان ساكنين خانه های سالمندان در بسياری از نقاط دنيا به صورت مشكلی شايع در آمده است.

سالمندان به دلايل زير بيشتر در معرض آلودگی و ابتلا به گال می باشند:

• دفاع ايمنی ضعيف تر

تماس نزديک و مداوم سالمندان در حين انجام فعاليت های روزانه (لباس پوشيدن، حمام كردن و غیره) با كاركنان خانه سالمندان.

• تاخير در تشخيص، زيرا در سالمندان اين بيماری با ساير بيماری های پوستی شايع در اين سن و سال، مثل خشكی پوست، اگزما، درماتيت تماسی ، زرد زخم يا عوارض دارويی اشتباه می شود.

راه های جلوگیری از گال

برای جلوگیری از دوباره آلوده شدن و همچنین پیشگیری از گسترش انگل به دیگر افراد، باید این مراحل را در نظر گرفت:

1. تمامی لباس ها و مخصوصا لباس های زیر، حوله ها و لوازم خواب که استفاده شده است باید قبل از درمان با استفاده از آب گرم و صابون شسته شود و با حرارت زیاد خشک گردد.
2. اقلام غیرقابل شست وشو را در یک کیسه نایلون سربسته قرار داده و در جایی دور از دسترس برای ۲ هفته نگه دارید. انگل ها درصورتی که به آن ها غذایی نرسد، از بین می روند.
3. از تماس نزدیک با بیماران مبتلا به گال اجتناب کنید. تماس به مدت 15 دقیقه با فرد آلوده یا وسایل آلوده شانس ابتلا را بسیار زیاد می کند.
4. سگ ها، گربه ها و انسان ها می توانند هر کدام به وسیله گونه های خاصی از انگل گال درگیر شوند. هر گونه از انگل نوعی خاصی از میزبان را ترجیح می دهد و به مدت زیاد در خارج از میزبان خاص خود زنده نمی ماند. بنابراین انسان ها یک واکنش موقتی پوستی در نتیجه تماس با انگل گال سگ ها و گربه ها دارند و به انگل این حیوانات مبتلا نمی شوند.

درمان گال

هر شخصی که بیماری گال برای او تشخیص داده شده باشد، هر شخصی که در تماس نزدیک و مداوم با بیمار مبتلا باشد و حتی هر شخصی که علایم بیماری گال را نشان دهد، نیازمند درمان است. در بیشتر موارد فرد با درمان های پوستی، درمان خواهد شد. لازم است اقدامات درمانی، تمام پوست بدن از گردن به پایین را در بر بگیرد. البته در مبتلایان کودک و نوجوان درمان باید برای پوست سر و صورت نیز در نظر گرفته شود.
در مقاله درمان گال با روش های درمانی گال آشنا شوید.

---