اگزما یک اصطلاح عمومی برای گروهی از شرایط پزشکی است که باعث ملتهب شدن پوست، قرمزی، خشکی و خارش می شود و یک نوع بیماری پوستی محسوب میشود. در بعضی موارد، بثورات ممکن است در یک ناحیه ای خاص یا در کل بدن ایجاد شوند. بیماری اگزما، الگوی واکنشی است که پوست در برخی از بیماری ها ایجاد می کند. این مورد غیر از علائم رایج، به عنوان تاول های ریز و قرمز حاوی یک مایع شفاف نیز مشاهده می شود. اگزما انواع مختلفی دارد که هر کدام نشانه ها، نحوه تشخیص و درمان متفاوتی دارند. برای درمان اگزما در ابتدا باید عامل آلرژی زا یا به وجود آورنده اگزما در پوست را شناسایی کرده و سپس درمان متناسب با آن را انتخاب کنید. اگر علت به وجود آمدن اگزما عوامل ژنتیکی باشد، درمان آن کمی دشوار است؛ اما این امکان وجود دارد که با رعایت برخی موارد، علائم اینگونه از اگزما را کاهش داد. هدف تمام درمان های مورد استفاده برای این بیماری، کنترل یا از بین بردن خارش پوست می باشد که در صورت عدم درمان، عفونت های پوستی ایجاد می کند.

علل ایجاد اگزما

علت اصلی و دقیق اگزما هنوز ناشناخته باقی مانده است؛ اما اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل ارثی (ژنتیک) و محیطی باعث بروز این بیماری می شوند. اگر یکی از والدین مبتلا به اگزما باشند، شانس مبتلا شدن فرزند آنها به اگزما یا بیماری آتوپیک افزایش خواهد یافت. اگر هر دو والد مبتلا به بیماری باشند، شانس مبتلا شدن فرزند باز افزایش خواهد یافت.

عوامل محیطی نیز در بروز علائم اگزما مؤثر دانسته شده اند. مواردی از قبیل:

• محرک ها: مانند صابون، مواد شوینده، شامپو، مواد ضدعفونی کننده، آب میوه تازه، گوشت یا سبزیجات
• آلرژی ها: گرد و غبار، حیوانات خانگی، گرده، قارچ ها، شوره سر، مایتها
• میکروب ها: باکتری ها، ویروس ها و برخی از قارچ ها
• سرما و گرما: آب وهوای گرم، رطوبت خیلی زیاد و یا خیلی کم، عرق ناشی از فعالیت ها.
• مواد غذایی: محصولات لبنی، تخم مرغ، آجیل و دانه ها، محصولات سویا، گندم
• استرس: علت اگزما نیست؛ اما می تواند علائم را بدتر کند.
• هورمون ها: ممکن است هنگام تغییر سطح هورمون های زنان، علائم اگزمای آنها بدتر شود.

علائم اگزما

1. خشک و حساس شدن پوست
2. خارش شدید پوست
3. قرمز و ملتهب شدن پوست
4. بثورات عودکننده
5. پوسته پوسته شدن بخش هایی از پوست
6. خشن و چرمی شدن تکه هایی از پوست
7. تراوش یا ترشحات پوستی
8. تورم مناطقی از پوست
9. ایجاد تکه های تیره رنگ در پوست

انواع اگزما

اگزما نام گروهی از بیماری هایی است که موجب قرمز شدن پوست، خارش و ملتهب شدن آن میشوند. اگزما انواع مختلفی دارد:

• درماتیت آتوپیک: نوعی اگزمای مزمن و طولانی مدت و اغلب به علت واکنش بیش از حد سیستم ایمنی به عوامل خارجی مثل آلرژنها رخ می دهد. پوسته پوسته شدن، قرمزی، گرگرفتگی، خارش از علائم آن است.
• درماتیت سبوره ای: اگزمایی است که در قسمتهایی از بدن که دارای غده های چربی هستند مثل کف سر، بینی و کمر رخ می دهد. در ایجاد این نوع اگزما، هورمون ها و مخمرها نقش بسزایی دارند. این اگزما با شوره های زیاد همراه است.
• درماتیت تماسی: در اثر تماس با یک عامل حساسیت زا مثل مواد شیمیایی، شوینده ها، لباس دانه های قرمز سوزش دار و گاهی تاول دار ایجاد می شود.
• اگزمای دیس هیدروتیک: در اثر استرس، آلرژی، مواد شیمیایی مثل فلز کبالت که معمولاً با ایجاد تاول در انگشتان دست و پا مخصوصاً در زنان ایجاد می شود. این نوع اگزما علاوه بر خارش و سوزش و قرمزی، درد و ترک پوستی هم به همراه دارد.
• درماتیت استازی: با ایستادن بیش از حد این اگزما در بدن رخ می دهد. به این صورت که خون در رگهای پایین پا می ماندوتورم پا، خارش، درد و پوسته ریزش از علائم این به نوع اگزما است که در پا رخ می دهد.
• اگزما نامولار: به این نوع اگزما، اگزمای سکه ای نیز می گویند که درمان آن نیز کمی سخت تر است. لکه ای قرمز همراه با خارش که به علت نیش حشره یا دمای هوا ایجاد می شود.
• درماتیت اکفولیا تیوژنرالیزه: این اگزما را اریترودرمی نیز می گویند که در آن تورم و قرمزی در سر تا سر بدن رخ می دهد که پوسته پوسته شدن پوست را نیز به همراه دارد.

تشخیص اگزما

پزشک می تواند اگزمای پوستی را بعد از شنیدن علائم و نشانه های شما و نیز معاینه پوست شما تشخیص دهد. پزشک ممکن است انجام نمونه برداری پوست یا سایر آزمایش ها را نیز برای نفی احتمال سایر بیماری های پوستی، توصیه کند. اگر به گمان پزشک، شما مبتلا به اگزمای پوستی تماسی هستید، ممکن است تست پچ را بر روی پوست شما انجام دهد. در این آزمایش، پزشک مقدار کمی از مواد مختلف را بر پوست شما زیر پوشش یک برچسب اعمال می کند. در مراجعات بعدی شما چند طی روزهای آینده، پزشک پوست شما را برای مشاهده واکنش به هر یک از آن مواد، معاینه می کند. بهترین زمان انجام این تست، حداقل دو هفته پس از ناپدید شدن اگزمای پوستی است. این تست مخصوصاً برای تعیین نوع خاص آلرژی تماسی مفید است.

درمان اگزمای پوستی

در حال حاضر درمانی برای اگزما وجود ندارد. با این حال، درمان تنها جهت کنترل و به حداقل رساندن بیماری است. درمان بستگی به علائم اگزما و دلایل ایجاد یا بدتر شدن نشانه ها دارد. همچنین، هر درمانی برای هر فردی مناسب نیست. گزینه های درمانی شامل موارد زیر هستند:

• پیشگیری: جلوگیری از شعله ور شدن بیماری، بهترین روش برای مدیریت اگزما است. به همین دلیل، سعی در شناسایی و جلوگیری از محرک های مختلف مانند مواد شوینده خاص یا حساسیت های غذایی و همچنین مرطوب کردن پوست بسیار مهم هستند.
• مراقبت از پوست : مرطوب نگه داشتن پوست از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا خشکی پوست باعث افزایش خارش می شود. برای این منظور باید از کرم یا پماد مرطوب کننده استفاده کرد؛ اما لوسیون ها کمتر مؤثر هستند. مهم است که پوست را با استفاده از کرم یا پماد چند بار در روز مرطوب کنید (به ویژه بعد از استحمام). از صابون ها و محصولات خفیف و عاری از عطر، رنگ و الکل استفاده کنید. به دنبال محصولاتی باشید که عطر و بوی طبیعی و ضد حساسیت داشته باشند. محصولاتی حاوی سرامید (یک خانواده بزرگ از لیپیدهای مومی) مؤثرترین مرطوب کنند ه ها هستند.
• داروها: ممکن است از کرم ها و پمادهای بدون نسخه حاوی کورتیزون استروئید مانند هیدروکورتیزون و استات هیدروکورتیزون برای کنترل خارش، تورم و قرمزی مرتبط با اگزما استفاده شود. محصولات قوی تر مانند کرم های استروئیدی تجویزی نیز موجود هستند. از قرص های استروئیدی و تزریقی ممکن است در کوتاه مدت برای کنترل اگزمای شدید استفاده شود؛ اما استفاده طولانی مدت از این دو مورد به دلیل عوارض جانبی احتمالی که شامل فشار خون بالا، افزایش وزن و نازک شدن پوست است، توصیه نمی شود.

نسخه اصلی مطلب انواع اگزمای پوست و راهکارهای تشخیص و درمان اگزما را در سایت دکتر رامین مدرسی بخوانید.

---