چرا انجام سونوگرافی در بارداری ضروری است؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

پزشک متخصص انواع سونوگرافی در زمان بارداری را در چندین نوبت برای مادر باردار تجویز می کند. این سونوگرافی ها طی دوران بارداری با اهداف زیر انجام می دهند:

• تعیین جنسیت جنین
• اطلاع از سلامت و وضعیت قرار گیری جنین
• وضعیت جفت و جنین
• دوقلویی یا چندقلویی بودن بارداری
• تشخیص نوع حاملگی (بارداری داخل رحم یا حاملگی خارج رحم)

اغلب سونوگرافی 2 بعدی از مادر گرفته می شود. این سونوگرافی بی خطر است. تا کنون گزارشی در مورد عوارض این سونوگرافی بر جنین گزارش نشده است. به ویژه اگر سونوگرافیست شما پروتکل های استفاده از دستگاه را رعایت کند، هیچ مشکلی برای جنین و مادر ایجاد نمی شود. بهرحال حتما باید سونوگرافی را انجام دهید چون منفعت انجام آن بسیار بیشتر از ضررهای سونوگرافی بارداری است.

انواع سونوگرافی در زمان بارداری

سونوگرافی به روش های مختلفی انجام می شود. انواع سونوگرافی در بارداری به توصیه و تشخیص پزشک تان ممکن است شامل یکی از سونوگرافی های زیر باشد:

1. سونوگرافی داپلر: برای تشخیص و اندازه گیری سلول های خون و جریان خون شکم مادر و جنین و نیز بررسی جفت انجام می شود. این نوع سونوگرافی در بارداری ضرر دارد و در موارد ضروری تجویز می شود.
2. سونوگرافی ترانس واژینال: سونوگرافی ترانس واژینال از داخل واژن انجام می شود. به این ترتیب پزشک از فاصله نزدیک تری می تواند رشد جنین را برسی کرده و قلب جنین را مشاهده کند. ضرر سونوگرافی واژینال در بارداری فقط همان درد جزئی است که به خاطر وارد کردن دستگاه به واژن انجام می شود. این سونوگرافی در اوایل بارداری انجام می شود.
3. سونوگرافی NT: در هفته های 11 تا 13 بارداری این نوع سونوگرافی برای غربالگری های ژنتیکی تجویز می شود. اختلالات کروموزومی جنین با سونوگرافی NT قابل تشخیص است.
4. سونوگرافی 2 بعدی: این رایج ترین نوع سونوگرافی در دوران بارداری است. اگر این سونوگرافی بر اساس پروتکل های استاندارد انجام شود هیچ ضرری برای جنین و مادر نخواهد داشت.
5. سونوگرافی سه بعدی: برای تشخیص ناهنجاری های نقص لوله عصبی و ناهنجاری هایی که در صورت جنین ممکن است وجود داشته باشد، انجام می شود. همچنین درون جمجمه و دستگاه اسکلتی جنین را نیز با سونوگرافی 3 بعدی می توان دید.
6. سونوگرافی 4 بعدی: در صورتی که مادر در خطر باشد و یا جنین ناهنجاری خاصی داشته باشد، از این سونوگرافی استفاده می شود. از این سونوگرافی برای دیدن ساختار قلب جنین استفاده می شود.
7. اکو کاردیوگرافی: برای تشخیص ناهنجاری های احتمالی در قلب جنین انجام می شود.

در بین این سونوگرافی ها، سونوگرافی 3 بعدی، 4 بعدی و داپلر به خاطر گرمای بیشتری که ایجاد می کنند، چندان ایمن نیستند و فقط در موارد ضروری تجویز می شوند.

اولین سونوگرافی در بارداری

اولین سونوگرافی در اوایل بارداری انجام می شود. در این نوع سونوگرافی پزشک تشخیص می دهد که آیا بارداری داخل رحم است یا خارج از رحم.

آخرین سونوگرافی در بارداری

آخرین سونوگرافی در بارداری بعد از هفته بیست و هشتم بارداری و معمولا در هفته 32 حاملگی انجام می شود. البته ممکن است پزشک در هفته های آخر بارداری یعنی در هفته های 28 تا 36 حاملگی، سونوگرافی های بیشتری برای تان تجویز کند.

تعداد مجاز سونوگرافی در بارداری

سونوگرافی زیاد در بارداری ضرر دارد. معمولا پزشکان 4 سونوگرافی را برای مادران باردار تجویز می کنند. این سونوگرافی ها در ابتدای بارداری و در هفته های 12، 22 و 32 بارداری انجام می شود. تعداد سونوگرافی در بارداری در صورتی از این تعداد بیشتر می شود که موارد زیر وجود داشته باشد :

• بارداری دوقلویی یا چندقلویی
• دیابت نوع 2 مادر
• فشار خون بالا در مادر
• لوپوس مادر
• پره اکلامپسی
• خونریزی یا لکه بینی در بارداری
• کوچک بودن جنین

بهرحال سونوگرافی در بارداری فقط با تجویز پزشک و بر حسب نیاز انجام می شود. اگر سونوگرافی برای شما تجویز شده برای حفظ سلامت خود و جنین حتما باید آن سونوگرافی ها را انجام دهید.

عوارض سونوگرافی در بارداری

استفاده از سونوگرافی در بارداری عوارض جانبی نیز به همراه دارد. ضرر سونوگرافی در بارداری عبارت است از:

• گرما: امواج سونوگرافی جنین را گرم می کنند. این گرما تاثیر منفی بر رشد مغز و سیستم اعصاب مرکزی جنین دارد. همچنین گرما باعث افزایش دما و داغی قلب جنین می شود و برای رشد آن مشکلاتی را ایجاد می کند. برای کاهش گرما سعی می شود اسکن در زمان کمتری انجام شود و برای این کار طبق دستورالعمل های سونوگرافی عمل می شود. گرمای منتشر شده در سونوگرافی 2 بعدی کمتر از بقیه انواع سونوگرافی در بارداری است.
• جریان صوتی: امواج سونوگرافی در مایع آمنیوتیک یک جریان پایدار (جریان آکوستیک) ایجاد می کند. این جریان نفوذ پذیری سلولها را تحت تاثیر قرار می دهد و روی رشد جنین تاثیر منفی دارد.
• کاهش وزن جنین: سونوگرافی زیاد در بارداری ضرر دارد. مادرانی که زیاد سونوگرافی و به خصوص سونوگرافی داپلر انجام می دهند، نوزاد کم وزن به دنیا می آورند.
• افزایش احتمال ابتلا به اوتیسم: در این مورد اختلافاتی وجود دارد. برخی از پژوهش ها ارتباط بین تعداد سونوگرافی و اوتیسم در جنین را ذکر کرده اند. اما تحقیقات دیگری نشان می دهد که چنین رابطه ای بین سونوگرافی و اوتیسم وجود ندارد. هنوز پژوهش های بیشتری در این زمینه لازم است.

توصیه می کنیم برای جلوگیری از ضررهای سونوگرافی در بارداری، تا حد ممکن از انجام سونوگرافی داپلر، سه بعدی و چهار بعدی خودداری کنید. زیرا این نوع سونوگرافی ها گرمای بیشتری ایجاد می کنند. اگر به تعداد سونوگرافی بیشتری در بارداری نیاز دارید، سونوگرافی دو بعدی مناسب تر است.

سخن پایانی

سونوگرافی ها در بارداری را پزشکان برای اطمینان از سلامت مادر و جنین انجام می دهند. به خاطر استفاده از امواج در تهیه تصاویر سونوگرافی، نگرانی هایی درباره ضرر سونوگرافی بارداری وجود دارد. با وجود این نگرانی ها باید سونوگرافی خود را انجام دهید. سونوگرافی های مختلفی در دوران بارداری وجود دارد مثل سونوگرافی دو بعدی، سه بعدی ، چهار بعدی، داپلر و غیره. هر یک از این سونوگرافی ها کاربرد خاص خود را دارند و برای تشخیص و ارزیابی بخش خاصی از بدن جنین به کار می روند. در بین سونوگرافی ها می توان گفت ضرر سونوگرافی 2 بعدی برای جنین از همه کمتر است. انجام این سونوگرافی برای مادران کاملا معمول بوده و عوارض جانبی برای مادر و جنین به دنبال ندارد.