آرتروز یا آرتریت، امروزه یکی از رایج ترین بیماری هایی است که افراد در هر سنی بویژه در کهنسالی را رنج می دهد. آرتروز معمولاً یک یا چند مفصل از بدن را درگیر می کند و با درد، سفتی مفاصل و تورم همراه است. درحالی که ممکن است هر مفصلی از بدن تحت تأثیر آرتریت قرار گیرد؛ این بیماری در ابتدا روی زانو تأثیر می گذارد. استئوآرتریت شایع ترین شکل آرتروز است که زانو را درگیر می کند. استئوآرتریت زانو را می توان به پنج مرحله ی خاص تقسیم کرد. مرحله 0 به معنی زانوی سالم است. بعضی از جوامع پزشکی فقط چهار مرحله را پشت سر می گذارند؛ مرحله 0 را رها می کنند و تشخیص را فقط از مرحله 1 شروع می کنند. شناخت پنج مرحله ی استئوآرتریت زانو برای درک چگونگی ایجاد آن و اینکه برای کنترل و درمان علائمش می توانید چه کاری انجام دهید؛ مهم است.

استئوآرتریت چیست؟

استئوآرتریت (OA) یکی از رایج ترین انواع آرتریت است که زانو را درگیر می کند. استئوآرتریت به طورمعمول به چهار یا پنج مرحله تقسیم می شود. درحالی که مرحله ی 0 در استئوآرتریت به معنی زانوی قوی و سالم است تا زمانی که بیمار به مرحله ی 5 برسد، ممکن است برای درمان زانو، مداخله ی جراحی لازم باشد. استئوآرتریت زانو نه تنها بر استخوان زانو بلکه بر غضروف و سینوویوم مفصل زانو نیز تأثیر می گذارد. درحالی که غضروف، وظیفه ی تأمین سطح صاف برای حرکت مفصلی را بر عهده دارد و همچنین یک بالشتک بین استخوان ها ایجاد می کند.

سینوویوم، مایع روان کننده تولید می کند و به عنوان مایع سینوویال شناخته می شود. مایع سینوویال، همچنین اکسیژن و مواد مغذی غضروف زانو را تأمین می کند. وقتی که زانو تحت تأثیر آرتروز قرار گیرد، غضروف و سینوویوم دیگر قادر به عملکرد صحیح نیستند؛ بنابراین مفصل زانو بدون هیچ گونه محافظت باقی می ماند که دلیل اصلی بروز آسیب استخوانی در استئوآرتریت است. هنگامی که زانو تحت تأثیر استئوآرتریت قرار می گیرد، باعث درد و سفتی می شود و علائم برای مدتی بدتر می شوند.

5 مرحله استئوآرتریت زانو چیست؟

اکثر پزشکان مرحله ی 0 در استئوآرتریت را به زانوی طبیعی و سالم و مرحله ی 4 را به استئوآرتریت شدید اختصاص می دهند. به احتمال زیاد در مرحله ی 4، استئوآرتریت، درد زیادی ایجاد می کند و شروع به ایجاد اختلال در حرکت مفصل زانو می کند.
اجازه دهید هر مرحله از استئوآرتریت را به صورت جداگانه بفهمیم.

مرحله ی 0 استئوآرتریت:

این مرحله به شرایطی در زانو نسبت داده می شود که زانو وضعیتی طبیعی و سالم دارد. در این مرحله از آرتروز، مفصل زانو بدون هیچ درد و نقصی عمل می کند و هیچ علامتی از ابتلا به آرتروز را نشان نمی دهد. در این مرحله هیچ درمانی لازم نیست.

استئوآرتریت مرحله ی 1:

فردی که در مرحله ی 1 استئوآرتریت زانو قرار دارد، سطح بسیار جزئی از رشد خار استخوان را نشان می دهد. این ها بازوهای استخوانی هستند که در مناطقی که استخوان ها در مفصل زانو به هم می رسند، شروع به رشد می کنند. به طورکلی فردی که مبتلا به استئوآرتریت در مرحله ی 1 است؛ هیچ گونه ناراحتی و دردی را تجربه نمی کند؛ زیرا پارگی مفصل زانو بسیار کم است. از آنجا که فرد هیچ علامتی را در این مرحله از استئوآرتریت تجربه نمی کند، پزشکان معمولاً هیچ نوع درمانی توصیه نمی کنند. با این حال اگر مشخص شده است که شما مستعد ابتلا به استئوآرتریت هستید یا در معرض خطر بیشتری برای ابتلا هستید، ممکن است پزشک مکمل هایی مانند کندرویتین و گلوکوزامین را برای شما شروع کند. همچنین ممکن است برای تسکین علائم جزئی و کاهش سرعت پیشرفت استئوآرتریت، یک تمرین ورزشی خاص به شما پیشنهاد شود.

استئوآرتریت مرحله ی 2 :

مرحله ی 2 استئوآرتریت زانو، شکل خفیفی از بیماری دیده می شود. در این مرحله، هنگامی که عکس رادیولوژی از زانوی بیمار دیده می شود؛ رشد بیشتر خار استخوان را نشان می دهد. اگرچه در این مرحله غضروف های زانو هنوز در مرحله ی سالم قرار دارند. فضای بین استخوان های مفصل، طبیعی است و هیچ خراش یا اصطکاکی بین استخوان های مفصلی وجود ندارد. مایع سینوویال نیز در حدی وجود دارد که برای حرکت مفصل، کافی است. بااین حال، افراد در مرحله ی 2، علائمی مانند سفتی بیشتر در مفصل، هنگامی که زانو را برای مدتی حرکت نمی دهند، درد پس از دویدن یا راه رفتن طولانی مدت را تجربه می کنند و حتی ممکن است هنگام خم شدن یا زانو زدن، درد داشته باشند.

ممکن است در مرحله ی 2 آرتروز زانو، درمان لازم باشد. اگر علائم احتمالی استئوآرتریت را دارید، باید با پزشک خود صحبت کنید و سپس پزشک، آزمایش های لازم را برای تشخیص وضعیت شما انجام می دهد. اگر در این مرحله ی اولیه، آرتروز زانو تشخیص داده شود پزشک می تواند برنامه ای برای جلوگیری از وخیم شدن بیشتر آن تجویز نماید. انواع مختلفی از روش های درمانی برای مرحله ی 2 وجود دارد که می تواند به شما در رفع ناراحتی و درد ناشی از استئوآرتریت مرحله 2 زانو کمک کند. این ها به طورمعمول روش های درمانی غیر دارویی هستند. بدین معنی که نیازی به مصرف هیچ دارویی برای بیماری نیست. تمرینات منظم و رژیم غذایی سالم نیز می تواند به تسکین علائم ناشی از استئوآرتریت زانو کمک کند.

استئوآرتریت مرحله ی 3:

استئوآرتریت مرحله ی 3 زانو، استئوآرتریت متوسط شناخته شده است. در طی این مرحله، غضروف بین مفصل زانو آسیب قابل توجهی را نشان می دهد و فضای بین استخوان های مفصل نیز شروع به کم شدن می کند. حتی به طور مداوم افرادی که مبتلا به مرحله ی 3 هستند در هنگام راه رفتن، خم شدن، زانو زدن یا دویدن، درد را تجربه می کنند. اگر مفصل را برای مدت طولانی حرکت ندهند و نیز پس از مدت ها مقداری تورم روی مفصل وجود داشته باشد، سفتی مفصل را متوجه می شوند.

ممکن است در مرحله ی 3 مشاهده کنید که کارایی درمان های غیر دارویی متوقف شده اند و تسکین چندانی برای درد شما ندارند. در اینجا ممکن است پزشک توصیه کند که از آمپول کورتیزون استفاده کنید. این دارو برای تسکین درد ناشی از استئوآرتریت شناخته شده است. تزریق در نزدیکی مفصل زانو اعمال می شود. در این بیماران تزریق ژل هیالورونیک اسید و محصولات مشابه می تواند کمک کننده باشد اما از جمله درمان های موثر در استئو آرتریت زانو، سلول درمانی و پرولوتراپی در زانو است، که مهمترین این تزریق ها prp می باشد. در این روش از خون خود بیمار، طی فرایندی، پلاکت و فاکتور های رشد جداشده و به داخل زانو و بورسیت های اطراف زانو تزریق میشود. معمولاً این تزریق در سه نوبت به فاصله هر سه هفته تا یک ماه انجام می شود.

استئوآرتریت مرحله ی 4:

در این مرحله آرتروز زانو به شدت پیشرفته است و بیماران در این مرحله هنگام راه رفتن یا تلاش برای حرکت دادن مفصل زانو، درد و ناراحتی زیادی را تجربه می کنند. فضای بین مفصل زانو به طرز چشمگیری کاهش یافته و غضروف نیز تقریباً بطور کامل از بین رفته است و باعث می شود مفصل، سفت و حتی در برخی موارد بی حرکت باشد. مایع سینوویال نیز به شدت، کاهش یافته است و دیگر قادر به کاهش اصطکاک بین مفصل نیست.
اگر به استئوآرتریت مرحله ی 4 زانو مبتلا هستید، استئوتومی یا جراحی بازسازی استخوان، یکی از گزینه های رایج است که پزشکان توصیه می کنند.

تعویض کامل مفصل زانو معمولاً آخرین گزینه ای است که برای بیمارانی که از آرتروز شدید زانو یا آخرین مرحله رنج می برند، (مرحله 4)، باقی مانده است. با توجه به عوارض جانبی و دوره بهبودی طولانی مدت در این جراحی، معمولاً بسیاری از افراد مسن، تصمیم می گیرند که از این روش چشم پوشی کنند.

نتیجه

در ابتلا به آرتروز زانو، فرد ممکن است متوجه علائم اولیه نشود تا زمانی که بیماری در حد متوسط یا شدید پیشرفت نماید. همچنین قطعی نیست که درد زانو فقط ناشی از استئوآرتریت زانو باشد. اگر علائم طی 10 تا 15 روز ادامه داشت، توصیه می شود با پزشک خود مشورت کنید. پزشک مفاصل شما را معاینه می کند، تحرک آن ها را آزمایش می کند و همچنین آسیب ها را بررسی می کند و در این صورت تنها در صورت ابتلا به استئوآرتریت زانو می توانند نتیجه بگیرند که تا چه مرحله ای بیماری پیشرفت کرده است.

نسخه اصلی مطلب 5 مرحله از پیشرفت استئوآرتریت زانو را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---