ناباروری مشكلي است که در حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد زوجین را درگیر می کند و به این صورت تعریف می شود كه زوجین علی رغم داشتن نزدیکی بدون استفاده از ابزار محافظت کننده مانند كاندوم و قرص هاي ضدبارداري، به مدت حداقل ۱ سال بچه دار نشوند. دلایل ناباروری می تواند مشکلاتی در هر کدام از طرفین رابطه باشد. خوشبختانه امروزه راه هایی ایمن و موثر وجود دارد که شانس بارداری را برای این زوجین افزایش می دهد.

دلایل ناباروری زوجین

برای اینکه یک حاملگی به صورت موفقیت آمیز ایجاد شود باید تمامی مراحل تولید سلول جنسی نر و ماده و همچنین لقاح آنها به صورت کامل و دقیق صورت بگیرند تا شاهد یک حاملگی موفق باشیم. برخی از مشکلات مربوط به ناباروری در هنگام تولد به وجود می آیند و برخی از آنها نیز در طول زندگی و به دلیل سبک زندگی افراد ایجاد می شوند. ناباروری ممکن است در یکی از زوجین یا هر دو شریک جنسی وجود داشته باشد. به صورت کلی یک سوم عامل تمام ناباروری ها مربوط به آقایان، یک سوم تمام ناباوری ها مربوط به خانم ها و باقی آن به دلایل ناشناخته و یا مربوط به هر دو شریک رابطه ی جنسی می باشد.

دلایل ناباروری آقایان:

اصلی ترین دلایل ناباروری آقایان شامل موارد زیر است:

تولید غیرطبیعی اسپرم یا تولید اسپرم هایی با عملکرد نادرست:

در صورتیکه بیضه ها تحلیل رفته باشند، نقص ژنتیکی در افراد وجود داشته باشد، فرد مبتلا به مشکلات مربوط به سلامتی مانند دیابت یا بیماری های عفونی مانند کلامیدیا ، سوزاک ، اوریون و یا ایدز باشد ممکن است شاهد تولید اسپرم غیرطبیعی با عملکرد ناقص باشیم. واریکوسل که به رگ های تورم یافته در کیسه ی بیضه اطلاق می شود نیز می تواند تولید و تعداد اسپرم ها را تحت تأثیر قراردهد.

مشکلات مربوط به انتقال اسپرم:

این مشکلات می توانند به دلیل مشکلات جنسی مانند انزال قبل از بلوغ ایجاد شوند. برخی بیماری های ژنتیکی خاص مانند فیبروزکیستی، بیماری های ساختاری مانند انسداد بیضه ها یا آسیب و جراحت به اندام های تناسلی نیز می توانند باعث ایجاد مشکلات مربوط ناباروری در آقایان شوند.

فاکتورهای محیطی:

عوامل محیطی مانند حشره کش ها و مواد شیمیایی دیگر و همچنین اشعه های الکترومغناطیسی، استعمال دخانیات، استفاده از مشروبات الکلی ، استفاده از ماری جوانا، مصرف استروئیدهای آنابولیک و همچنین برخی داروهای مربوط به عفونت های باکتریایی، فشارخون بالا و افسردگی نیز می توانند باروری آقایان را تحت تاثیر قرار دهند. استفاده ی بیش از حد از سونا و سایر امکاناتی که می توانند دمای بدن را بالا ببرند در نهایت می توانند تولید اسپرم را تحت تاثیر قرار دهند.

آسیب های مربوط به سرطان و درمان آن:

روش های درمانی سرطان مانند پرتوهای رادیویی یا شیمی درمانی معمولاً آسیب شدیدی را به تولید اسپرم وارد می کنند. سرطان از جمله در دستگاه تناسلی می تواند به ناباروری آقایان منجر شود.

دلایل ناباروری خانم ها

نقص در تخمک گذاری:

این مشکل موجب ایجاد خطا در آزادشدن تخمک ها از تخمدان می شود. دلایل ایجاد این مشکل می تواند نقص هورمونی مانند سندروم تخمدان پلی کیستیک باشد. هایپرپرولاکتینمیا یک بیماری است که در طی آن فرد پرولاکتین بیش از حدی در بدن خود دارد. پرولاکتین هورمونی است که با تحریک غدد پستانی، منجر به تولید شیر در خانم ها می شود. این هورمون می تواند با فرایند تخمک گذاری تداخل ایجاد کند و به ناباروری خانم ها منجر شود. از سایر دلایل نقص تخمک گذاری می توان به پرکاری یا کم کاری تیروئید اشاره کرد. تومورها، تغذیه ی بیش از حد بالا و ورزش بیش از حد از سایر عواملی هستند که می توانند به نقص در تخمک گذاری خانم ها منجر شوند.

ناهنجاری های رحم یا دهانه ی رحم:

وجود پولیپ در رحم، ناهنجاری های ساختاری در دهانه ی رحم و شکل غیرطبیعی رحم از عواملی هستند که می توانند از فرایند لقاح جلوگیری کنند. تومورهای خوش خیم و غیرسرطانی در رحم و دیواره ی آن با انسداد لوله های فالوپ یا جلوگیری از حرکت تخمک لقاح یافته می توانند به ناباروری در خانم ها منجر شوند.

آسیب یا انسداد لوله های فالوپ:

این حالت بیشتر زمانی بروز می کند که عفونتی در لوله ی فالوپ ایجاد شده باشد. این عفونت ها خود می توانند از طریق رابطه ی جنسی انتقال یافته باشند.

اندومتریوزیس:

در این حالت بافتی به نام اندومتریال در بیرون رحم رشد کرده و باعث اختلال در عملکرد تخمدان ها، لوله های فالوپ و رحم می شود.

نارسایی اولیه ی تخمدان (یائسگی زودرس):

به حالتی گفته می شود که تخمدان ها تولید تخمک را در سنین زیر ۴۰ سال متوقف کنند. گرچه دلایل این بیماری دقیقا مشخص نیست اما برخی عوامل مانند بیماری های سیستم ایمنی، بیماری های ژنتیکی خاص مانند سندروم ترنر یا سندورم X شکننده، شیمی درمانی یا رادیو درمانی می توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند.
سرطان و روش های درمانی آن: برخی سرطان ها از جمله سرطان های دستگاه تناسلی می توانند در نهایت منجر به ناباروری خانم ها شوند. همچنین شیمی درمانی و رادیودرمانی نیز می توانند در ایجاد ناباروری نقش داشته باشند.

فاکتورهای خطر

سن:

باروری خانم ها از سنین میانی دهه ی سوم زندگی شروع به کاهش می کند و در سنین ۳۷ سالگی این کاهش با شدت بیشتری صورت می گیرد. آقایان با سنین بالای ۴۰ سال نیز ممکن است باروری کمتری نسبت به آقایان جوان تر داشته باشند.

استفاده از تنباکو:

استفاده از سیگار، ماریجوانا و سایر مواد مخدر می تواند احتمال باروری هر دو جنس را کاهش دهد. این مواد همچنین اثر روش های درمانی ناباروری را کاهش می دهند.

استفاده از الکل:

مصرف هیچ مقداری از الکل برای خانم های حامله توصیه نمی شود. استفاده از مشروبات الکلی در آقایان به کاهش تولید اسپرم منجر می شود.

کم وزن بودن بیش از حد:

این عامل هم در خانم ها و هم در آقایان منجر به کاهش احتمال باروری می شود.

ورزش:

این عامل مانند شمشیری دو لبه عمل می کند. چاقی، از اثرات مخرب نداشتن تحرک کافی است که در نهایت به افزایش خطر ناباروری منجر می شود. از طرفی ورزش بیش از حد در بانوان منجر به کاهش احتمال باروری می شود.

نسخه اصلی مطلب ناباروری زوجین چه دلایلی دارد؟ را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---