داشتن پوستی سفید و روشن از آرزوهای دیرینه بسیاری از افراد دارای پوست تیره است. گلوتاتیون GSH یک آنتی اکسیدان قوی است که توسط بدن ما تولید می شود و عمدتا از سه اسیدآمینه گلیسین، گلوتامات و سیستئین تشکیل شده است. گلوتاتیون با محافظت از سلول ها در برابر رادیکال های آزاد، پراکسیدها، پراکسیدهای لیپید و فلزات سنگین از آسیب به سلول ها جلوگیری می کند.
این عامل برای اولین بار در سال 1920 در انگلستان به دلیل ویژگی های کاهش اکسیداسیون کشف شد و هنوز هم به طور گسترده ای به عنوان یک آنتی اکسیدان برای بسیاری از نیازهای پزشکی استفاده می شود.
از نظر تاریخی GSH به صورت خوراکی و با دوزهای نسبتا کم برای بیمارانی که به درمان های مختلف پزشکی نیاز به کمک آنتی اکسیداسیون دارند، تجویز می شود اما اخیرا GSH به عنوان یک ماده روشن کننده پوست شناخته شده است. مشخص شده است که دریافت GSH اضافی در روند ملانوژنز یا همان تولید رنگدانه در پوست تداخل ایجاد می کند و با کاهش سطح رنگدانه های پوست، باعث روشن شدن پوست می شود.
شایان ذکر است که این نقش خاص GSH به عنوان سفیدکننده پوست از عوارض خاصیت آنتی اکسیدانی آن است و برای دستیابی به روشن شدن پوست، دوزهای زیادی از GSH باید به بیماران تزریق شود که بیشتر از طریق عضلات یا از راه های داخل وریدی انجام می شود.
هیاهوی اخیر پیرامون خواص ضدملانوژنی گلوتاتیون منجر به این شده است که پزشکان به طور مکرر آن را به عنوان دارویی شگفت انگیز برای روشن سازی پوست و درمان هایپرپیگمانتاسیون ، به ویژه در جمعیت های قومی با رنگ پوست تیره استفاده کنند. این پدیده اخیرا به دلیل بازاریابی تهاجمی و سرمایه گذاری شرکت های داروسازی مشاهده شده است. با این حال استفاده افسارگسیخته از آن به ویژه به عنوان یک فرمول تزریقی با توجه به شواهد موجود در دانش ما در مورد پتانسیل ضدملانوژنیک آن، محدود بودن شواهد بالینی که به نقش آن در روشن شدن پوست کمک می کند و ممنوعیت قانونی توجیه پذیر نیست. حتی اگر گلوتاتیون تزریقی فقط برای اختلالات شدید کبدی و برای پیشگیری از مسمومیت عصبی همراه با شیمی درمانی مورد تایید قرار گرفته باشد، ولی متاسفانه فقدان قوانین قانونی حاکم بر استفاده از گلوتاتیون سیستمیک در بیشتر کشورها به استفاده بدون کنترل از آن برای روشن شدن پوست کمک کرده است. متاسفانه شواهد بالینی فعلی در مورد گلوتاتیون وریدی برای روشن شدن پوست بسیار محدود است.
دل مشغولی برای کشف گزینه های درمانی که بتواند به داشتن رنگ پوست روشن تر کمک کند، یک رویای بزرگ در افراد با رنگ پوست تیره بوده است. داروهای موضعی قبلی شامل: هیدروکینون، آلفا و هیدروکسی اسیدهای بتا، ترتینوئین، مکینول، آربوتین، ویتامین C، عصاره سویا و ترکیبات متعدد از جمله مواد جدید اکنون برای درمان تیرگی های صورت به ویژه ملاسما و برای روشن سازی کلی پوست مورد نظر هستند. عوارض جانبی موضعی این ترکیبات دارویی و مقدار مورد نیاز برای کاربرد سطح وسیع از محدودیت های عمده این روش در روشن سازی کل بدن هستند. بدیهی است که اثر این داروها که به صورت موضعی استفاده می شوند، تنها به ناحیه کاربرد محدود می شود، بدون آن که اثر روشن کننده سیستمیک یا کلی قابل توجهی در پوست ایجاد شود. به همین دلیل همیشه تلاش برای یافتن یک عامل سفیدکننده سیستمیک پوست وجود داشته است. آنتی اکسیدان های خوراکی مانند ویتامین C، ویتامین E، ترانکسامیک اسید، فلاونوئیدها و عصاره های مختلف گیاهان در ملاسما و اختلالات هایپرپیگمانتاسیون آزمایش شده اند، اما هیچ یک ثابت نکرده اند که قادر باشند اثر روشن کنندگی روی کل پوست بدن ایجاد کنند.
گلوتاتیون به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی با خاصیت ضدملانوژنیک اخیرا به محبوب ترین داروی سیستمیک روشن کننده پوست تبدیل شده است. محبوب ترین و بحث برانگیزترین روش مصرف گلوتاتیون برای روشن شدن پوست، داخل وریدی بوده است (IV).
در حال حاضر با دانش فعلی ما گلوتاتیون وریدی توسط مراجع نظارتی قانونی برای اختلالات سیستمیک خاص، فقط تایید شده است.
سازمان غذا و داروی فیلیپین (FDA) استفاده از آن را به عنوان یک درمان کمکی برای کاهش سمیت عصبی مرتبط با شیمی درمانی داروی شیمی درمانی «سیس پلاتین» تصویب کرده است. گلوتاتیون علاوه بر این که یکی از غنی ترین آنتی اکسیدان ها است، پس از کشف خاصیت ضدملانوژنیک آن به عنوان یک ماده روشن کننده پوست نیز تبلیغ می شود. مکانیسم های فرض شده برای کمک به خواص ضدملانوژنیک آن، مهار آنزیم تیروزیناز، انحراف ملانوژنز از eumelanin تیره تر به فایوملانین روشن تر و مهار رادیکال های آزاد به نظر می رسد.
گلوتاتیون که به عنوان داروی جادویی برای سفید کردن پوست در کشورهایی مانند جمهوری فیلیپین شناخته می شود، در مدت زمان کوتاهی شاهد گسترش سریع محبوبیت خود در سراسر جهان شده است. این نتیجه کمپین های تبلیغاتی رسانه ای پشتیبانی شده در مورد تاثیرات تقریبا ناخوشایند این دارو، به عنوان یک داروی شگفت انگیز نه تنها برای اختلالات هایپرپیگمنتیشن مانند ملاسما، بلکه همچنین برای سفید شدن پوست است.
از آن جا که جذب GSH خوراکی در انسان پایین است، تولیدکنندگان تزریقات IV GSH این روش تجویز را برای دستیابی سریع به سطوح درمانی مطلوب در خون و پوست توصیه می کنند تا نتایج فوری سفید شدن پوست را به دست آورند. با این حال همان طور که در بالا تاکید شد، شواهد علمی ارزیابی اثر بخشی IV GSH هنوز وجود ندارد. علاوه بر این مدت زمان درمان و میزان ماندگاری اثر آن هنوز مشخص نشده است. علی رغم کمبود شواهد، تولیدکنندگان IV GSH توصیه کرده اند دوز 600-1200 میلی گرم را به صورت هفتگی یا دو بار در هفته تزریق کنند، بدون این که مدت زمان مشخص برای درمان بررسی و تایید شده باشد.
اگرچه بی خطر بودن کلی گلوتاتیون وریدی IV GSH، در مطالعات ارزیابی استفاده از آن برای ناباروری مردان و اختلالات کبدی، قانع کننده به نظر می رسد، چندین عارضه از گلوتاتیون وریدی IV GSH در فیلیپین ثبت شده است. عوارض جانبی گزارش شده شامل راش های (بثورات) پوستی نامطلوب از جمله سندرم استیونس-جانسون (SJS) و نکرولیز اپیدرم سمی (TEN)، درد شدید شکم، اختلال عملکرد تیروئید، اختلال عملکرد کلیه و عوارض کشنده مانند آمبولی هوا یا سپسیس بالقوه کشنده به دلیل روش نادرست غیراستریل تزریق IV و استفاده از GSH تقلبی می باشند.
شواهد قانع کننده کمی در مورد گلوتاتیون به عنوان درمانی برای هایپرپیگمانتاسیون (hyperpigmentation) در زمان حاضر وجود دارد و بسیاری از بحث های جدال برانگیز، استفاده از گلوتاتیون را احاطه کرده است. مطالعات موجود تا به امروز که نقش گلوتاتیون در روشن شدن پوست را از طریق حالت های مختلف ارزیابی کرده اند، دارای محدودیت های زیادی بوده اند. اگرچه بی خطر بودن گلوتاتیون GSH موضعی و خوراکی خوب به نظر می رسد اما اثر آن ها (به ویژه در طولانی مدت) همچنان جای سوال دارد.
فراتر از عوارض مشاهده شده، یکی از اصلی ترین موضوعات مربوط به مکمل گلوتاتیون برای مقاصد روشن کننده پوست این است که هنوز هیچ مطالعه گسترده ای در مورد GSH و اثرات طولانی مدت آن انجام نشده است، بیشتر به این دلیل که از GSH به عنوان سفیدکننده پوست استفاده نشده است. قسمت عمده ای از گلوتاتیون در آسیا تولید می شود و محیط های تولید و کنترل آن ها تاکنون تضمین کننده ایمنی و قابلیت اطمینان محصول نیستند. FDA (اداره غذا و دارو) ایالات متحده اخیرا در مورد خرید و استفاده از GSH هشدار داده است. یکی از داروسازان FDA اخیرا ادعا کرده است که این محصولات به طور بالقوه خطر جدی برای مصرف کنندگان دارند. شما اساسا یک ماده ناشناخته را به بدن خود تزریق می کنید که نه می دانید که دقیقا حاوی چه ماده ای است و نه این که چگونه ساخته شده است.
شبکه پزشک آنلاین در برگیرنده اطلاعات وسیع در حوزه پزشکی می باشد. در این مجموعه می توانید مطالب مفید و مستندی را پیرامون تغذیه، پوست و مو، زنان و زایمان و ... بیابید. همچنین امکان دسترسی به پرسش و پاسخ پزشکی در این حوزه ها را داشته باشید.