عمل کراتکتومی فوتورفراکتوری یا پی آر کی (PRK) روشی است که برای اصلاح عیوب بینایی چشم انجام می شود. پی آر کی و لیزیک (LASIK) هر دو روشهای جراحی لیزری هستند که برای کمک به بهبود بینایی و رفع معایب دید چشم استفاده می شوند؛ با این وجود پی آر کی از قدمت بیشتری برخوردار است. امروزه هر دو روش لیزیک و پی آر کی به طور فراگیر انجام می شوند ؛ با این وجود پی آر کی در کل دنیا روش رایج تری است و امروزه انجام لیزیک اندیکاسیون های خاصی دارد و در افراد خاصی هم استفاده می شود.

تفاوت پی آر کی و لیزیک

در پی آر کی از سطح خود چشم بافت برداشته میشود ولی در لیزیک اول یک فلپ از سطح قرنیه بلند میشود و سپس زیر آن فلپ از قرنیه بافت برداشته خواهد شد. در گذشته برای برداشتن فلپ در روش لیزیک از دستگاهی به نام میکروکراتوم استفاده می شد که به دلیل عوارض زیاد، امروزه منسوخ گشته و به جای آن از لیزیک فمتوسکند برای بلند کردن فلپ استفاده می شود. لازم به ذکر است؛ این روش (لیزیک) نسبت به پی آر کی کمی پرهزینه تر می باشد.

عمل پی آر کی

همانطور که گفته شد عمل پی آر کی برای اصلاح معایب بینایی مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش اصلاح عیوب انکساری چشم با تغییر شکل، ضخامت و انحنای قرنیه انجام می شود. قرنیه از پنج لایه نازک و شفاف در جلوی چشم تشکیل شده است که برای کمک به دید بهتر دچار انحنا می شوند. در این روش، جراح خارجی ترین لایه قرنیه به نام اپیتلیوم را به صورت دستی یا به کمک لیزر برمی دارد. سپس با لیزر سایر لایه های قرنیه (استرومای قرنیه) تغییر شکل داده و هرگونه انحنای نامنظم در قرنیه را برطرف می کند. پس از این عمل و همزمان با طی دوره بهبودی لایه های دیگر قرنیه، لایه اپیتلیوم نیز با گذشت چند روز به راحتی ترمیم شده و مجدد تشکیل می شود.

مراحل انجام پی آر کی

پی آر کی جزء اعمال جراحی سرپایی محسوب می شود که کلیه مراحل آن در زمان کوتاهی (در حدود 10دقیقه) به پایان می رسد. در این جراحی بیمار هوشیار بوده و نیاز به بیهوشی نیست. تنها با قطره بی حس کننده داخل چشم، مراحل عمل بدون ناراحتی بیمار انجام می شود. در شروع مراحل جراحی، پزشک پس از بی حسی کامل چشم، پلک ها را با وسیله ای به نام اسپوکولوم باز نگه می دارد. سپس جراح، اپتلیوم را برمی دارد تا دسترسی به استروما میسر گردد و مقادیر بسیار کمی از بافت قرنیه را با انرژی لیزر برداشته و قرنیه را تغییر شکل می دهد. در انتهای جراحی، پزشک قرنیه درمان شده را با لنز تماسی پانسمان، می پوشاند. اکثر بیماران در حین عمل، اصلاً احساس ناراحتی نمی کنند و فقط فشار مختصری را روی چشم حس می کنند. عمل پی آر کی به طور جداگانه بر روی هر چشم انجام می شود، معمولاً این عمل بر روی هردو چشم در یک جلسه جراحی انجام می پذیرد. اما شماری از بیماران ترجیح می دهند جراحی چشم دوم را یک یا دو هفته بعد انجام دهند.

پی آر کی در چه مواردی انجام می شود؟

پی آر کی روشی است که در رفع معایب زیر قابل انجام است :
1. نزدیک بینی: ناتوانی در دید واضح اشیاء دور.
2. دور بینی: ناتوانی در دیدن واضح اشیاء نزدیک.
3. آستیگمات : وضعيتى که به علت ناهمگون بودن قوس قرنيه باعث تارى ديد مى شود.

مدت بهبودی پس از عمل پی آر کی

پس از جراحی ممکن است به نور حساس شوید. دید شما بلافاصله بعد از جراحی به طور قابل ملاحظه ای بهتر خواهد شد با در نظر گرفتن این مورد که ممکن است کمی تاری دید داشته باشید. متخصص چشم برای کمک به مرطوب نگه داشتن چشم در هنگام بهبودی قطره چشمی تجویز می کند. همچنین ممکن است برخی داروها برای تسکین درد و ناراحتی تجویز شود. رانندگی یکی از مواردی است که باید در خصوص آن با پزشک مشورت نمایید. احتمالا تا سه هفته اجازه رانندگی نخواهید داشت. بینایی شما هر روز به آرامی بهتر می شود با این وجود، بهبودی کامل پس از پی آر کی معمولاً حدود 3 الی 4 ماه طول می کشد.

محدودیت های انجام پی آر کی

عمل پی آر کی معمولا قبل از 20 سالگی انجام نمی شود. ضمن اینکه برای انجام این روش لازم است به مدت یکسال شماره چشم، تغییری نکرده باشد. پی آر کی در شماره های چشم محدودیت هایی دارد و در واقع هر شماره چشمی را نمی توان پی آر کی کرد؛ که در این موارد لازم است با پزشک خود مشورت کنید.

عوارض پی آر کی

طی عمل پی آر کی شماره چشم شما به دستگاه داده می شود؛ و دستگاه بر اساس محاسبات ریاضی، میزان برداشت بافت قرینه را تعیین می کند و مقدار لازم لیزر را بر روی قرنیه شما آزاد می کند. روند بهبود پس از عمل در افراد مختلف، متفاوت است؛ به این صورت که ممکن است در برخی از افراد روند بهبودی با سرعت بیشتری پیش رفت کند و منجر به برگشت شماره چشم شود و یا کندی مراحل بهبودی چشم، شماره چشم را از نزدیک بین به دوربین تغییر دهد.

مهمترین عارضه پی آر کی در افرادی که قرنیه نازکی دارند یا شماره های چشم خیلی بالا دارند؛ ایجاد قوز قرنیه است که می تواند باعث کاهش مجدد دید شود. بنابراین لازم است تصاویر قرنیه قبل از عمل، به دقت بررسی گردد تا فرد مشکوک به قوز قرنیه نباشد. همچنین در صورت سابقه ابتلا به قوز قرنیه در خانواده بیمار ؛ لازم است جراح چشم حتما از این موضوع مطلع گردد.
از عوارض دیگر پی آر کی امکان دیدن نورهایی به صورت هاله در اطراف منابع نوری است. یا در مواردی ممکن است نور به صورت اشعه های پخش شونده نورانی دیده شود که این شرایط می تواند آزاد دهنده باشد. اگر بعد از 3 الی 4 ماه این علائم از بین نرفت، با پزشک خود مشورت کنید.

مانند هر عمل جراحی چشم دیگری، پی آر کی نیز ممکن است با ریسک بسیار کم، با خطر از دست دادن جزئی یا کلی بینایی همراه شود؛ که البته احتمال این مورد بسیار ناچیز است. لازم به ذکر است؛ اغلب عوارض نامبرده با جراحی های مکمل و ترمیمی قابل رفع و درمان می باشند.

نسخه اصلی مطلب نکات مهم در انجام پی آر کی و لیزیک را در سایت دکتر بهرام اشراقی بخوانید.

---